Cổ phiếu doanh nghiệp mía đường năm 2021: LSS, SBT còn triển vọng tăng giá

Ảnh minh họa (nguồn internet)

Năm 2020, dịch COVID-19 đã gây ảnh hưởng lớn lên nền kinh tế toàn cầu. Bên cạnh các tác động tiêu cực, việc thu hẹp nguồn cung đã đẩy giá một số ngành tăng đột biến qua đó tạo áp lực lên chính nguồn vốn nhiều doanh nghiệp. Ngược lại, điều này lại đang tạo cơ hội ngắn hạn cho một số doanh nghiệp ngành đường khi nhóm này khép lại một năm 2020 với mức giá cổ phiếu liên tục phá đỉnh.

Ghi nhận, giá đường thô tăng 15,4% kết thúc năm ở mức 15,49 US cent/lb, trong khi đường trắng còn tăng nhiều hơn – tăng 17,2% lên 420,9 USD/tấn. Sang năm 2021, xu hướng tăng giá đường dự chưa dừng lại bởi giá dầu thô tiếp tục tăng (nguyên liệu sản xuất đường cũng là một trong những nguyên liệu chính sản xuất nhiên liệu sinh học ethanol) và tình trạng thiếu container gây khó khăn cho việc vận chuyển mặt hàng đường.

Ngoài ra, nhiều dấu hiệu cũng cho thấy thị trường đường thế giới niên vụ 2020-2021 sẽ chuyển hướng từ thừa cung sang thiếu cung với con số Tổ chức Đường Quốc tế (ISO) dự báo là thiếu hụt khoảng 3,5 triệu tấn.

Tại Việt Nam, không chỉ đi theo xu hướng toàn cầu, một yếu tố quan trọng hơn giúp giá đường tăng là thông tin xoay quanh việc áp thuế phòng vệ thương mại (PVTM). Thuế này dự kiến sẽ tạo hàng rào bảo vệ thị trường nội địa và ổn định giá đường đang ở mức thấp.

Dù hưởng lợi từ giá, song câu chuyện chính của ngành đường Việt xoay quanh những khó khăn về cạnh tranh sau ATIGA. Minh chứng, giá đường trong nước đã tăng khoảng 30% trong quý cuối năm 2020 (so với cùng kỳ năm 2019) trước tin Việt Nam sẽ can thiệp, cao hơn so với mức tăng 10% của đường thế giới.

Được biết, sau thời gian duy trì chính sách bảo hộ đối với ngành mía đường, Việt Nam bắt đầu thực hiện cam kết theo ATIGA từ 1/1/2020. Theo đó, không giới hạn lượng đường nhập khẩu từ các nước ASEAN và áp dụng mức thuế nhập khẩu 5%. Hệ quả, tổng lượng đường mía nhập khẩu vào Việt Nam đã tăng nhanh. Chưa kể, giá đường nhập khẩu cũng rất thấp, gây nhiều khó khăn đối với các doanh nghiệp sản xuất đường cũng như các hộ nông dân trồng mía trên cả nước. Đặc biệt là sự cạnh tranh từ đường Thái Lan – quốc gia được Chính phủ sở tại bảo hộ ngành đường bất chấp những phản hồi từ các nước khác trong quá khứ.

Thông tin mới nhất, Bộ Công Thương chính thức ra quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp với đường thô xuất xứ Thái Lan ở mức 33,88%. Mức thuế này sẽ được rà soát thường xuyên để bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng. Dự báo, giá đường nội địa trong năm 2021 có thể vượt mức 16.000 đồng/kg. Tuy vậy, giá đường Việt vẫn ở mức thấp trong khu vực ASEAN.

Cổ phiếu đồng loạt dậy sóng

Về phía doanh nghiệp, theo thống kê niên độ 2019 - 2020, tỷ suất lợi nhuận gộp toàn ngành đạt gần 15% - cao hơn mức trung bình 5 năm trở lại đây. Dù vậy, nhiều đơn vị kinh doanh quy mô trên sàn vẫn không hề tăng trưởng doanh thu, thậm chí sụt giảm trước áp lực cạnh tranh gay gắt.

Trên thị trường, cổ phiếu nhóm đường cũng nhanh chóng bật tăng mạnh từ tháng 9/2020,theo diễn biến tăng của giá đường. Thanh khoản cải thiện, đặc biệt 2 doanh nghiệp được quan tâm là Mía đường Lam Sơn (LSS) và Thành Thành Công – Biên Hoà (SBT).

Diến biến cổ phiếu LSS của Đường Lam Sơn 6 tháng trở lại đây

Sớm bứt phá mạnh từ vùng đáy dài, câu hỏi đặt ra lúc bấy giờ liệu thị giá nhóm đường còn khả năng tăng trưởng, đặc biệt sau thông tin chính thức về thuế phòng vệ thương mại?

Theo quan điểm giới phân tích, trong ngắn hạn, doanh nghiệp có thể hưởng lợi từ giá đường trong đó La Niña đang phát triển và dự kiến kéo dài vào năm sau hỗ trợ sản lượng mía nguyên liệu cho niên vụ 2020 - 2021, song song với sự cạnh tranh nội địa giảm khi một số nhà máy đã phải đóng cửa, là cơ hội cho các đơn vị đang hoạt động.

Dù vậy, cơ hội không dành cho tất cả, khi mà sự cạnh tranh khốc liệt thách thức năng lực hoạt động của doanh nghiệp Việt Nam. Lúc bấy giờ, nâng cấp công nghệ sản xuất là điều cần thiết đối để sản xuất đường và đạt tăng trưởng.

Trong đó, là đơn vị dẫn đầu ngành với thị phần lên đến 50%, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt sau ATIGA, Thành Thành Công – Biên Hoà (SBT) được nhận định sẽ ít gặp phải cạnh tranh tại phân khúc kênh công nghiệp với các khách hàng lớn nhờ các sản phẩm đường đạt chất lượng cao.

Mặt khác, với danh mục khách hàng lớn B2B nên SBT ít áp lực cạnh tranh gay gắt khi đường Thái tràn vào thị trường Việt Nam. Phân khúc sản phẩm của SBT thuộc tầm trung và cao cấp nên có nhiều cơ hội xuất khẩu sang EU và các nước có hiệp định FTA với Việt Nam. SBT cũng dần định hướng phát triển các sản phẩm cao cấp, đặc biệt là các sản phẩm organic đem lại giá trị gia tăng cao xuất khẩu sang EU (sau khi hiệp định EVFTA có hiệu lực).

Hưởng lợi giá nguyên liệu: Nhanh chóng bật tăng mạnh từ vùng đáy, nhóm mía đường LSS, SBT, QNS… liệu còn sóng trước thông tin chính thức về thuế PVTM? - Ảnh 5.

Cần lưu ý SBT có hệ số nợ/VCSH cao nhất trong các công ty đường, đạt 1,12x khá cao so với ngành 0,7x lần, Công ty chủ yếu sử dụng nợ vay ngắn hạn.

Với Mía đường Lam Sơn (LSS), doanh nghiệp này ít chịu ảnh hưởng từ cạnh tranh với các doanh nghiệp khác đồng thời được nhập khẩu đường với giá rẻ song tại phân khúc đường tiêu dùng, LSS chưa có lợi thế về thương hiệu và kênh phân phối nên khó giữ được thị phần.

Với Đường Quảng Ngãi (QNS), hiện QNS đang dẫn đầu thị phần sữa đậu nành với tỷ trọng lên đến 86,8% (tính đến tháng 6/2020); đường RE công ty có thị phần 11%. Mảng đường vẫn còn lỗ nhẹ song QNS có lợi thế cạnh tranh đến từ đa dạng hóa các sản phẩm kinh doanh.

Thông tin mới đây, Nhà máy đường An Khê trực thuộc QNS đã tăng giá thu mua mía nguyên liệu hơn 100 đồng/kg so với vụ 2019 - 2020, đẩy giá mía nguyên liệu năm nay tại tỉnh Gia Lai.

Theo các chuyên gia quyết định chống bán phá giá đối với đường Thái Lan sẽ có ảnh hưởng đến QNS, tuy nhiên tác động không nhiều.