Trong thời đại trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa đang làm thay đổi sâu sắc thị trường lao động toàn cầu, học nghề sớm (apprenticeship) đã trở thành một giải pháp hiệu quả để đảm bảo việc làm ổn định và triển vọng. Khác với giáo dục đại học truyền thống, vốn tập trung vào lý thuyết, các chương trình học nghề kết hợp đào tạo lý thuyết với thực hành tại nơi làm việc, mang lại kỹ năng thực tiễn và kinh nghiệm thực tế. Tại các quốc gia như Đức, Thụy Sĩ và Úc, mô hình học nghề kép đã chứng tỏ sức mạnh khi giúp người trẻ nhanh chóng bước vào thị trường lao động với sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Những học viên này không chỉ thành thạo kỹ năng chuyên môn mà còn sở hữu lợi thế cạnh tranh trong một môi trường làm việc ngày càng đòi hỏi cao.

AI và tự động hóa đang dần thay thế các công việc mang tính lặp lại, từ dây chuyền sản xuất đến xử lý dữ liệu hành chính. Tuy nhiên, những ngành nghề đòi hỏi sự khéo léo, sáng tạo và khả năng tương tác con người vẫn giữ được vị thế vững chắc. Học nghề sớm giúp người lao động xây dựng nền tảng vững chắc trong các lĩnh vực khó bị thay thế bởi máy móc, như bảo trì thiết bị công nghệ, lập trình hệ thống tự động hay thiết kế sáng tạo. Nhu cầu về lao động lành nghề cũng đang tăng mạnh trên toàn cầu.

Học nghề sớm: Tấm vé an toàn đảm bảo tương lai trước những đe doạ từ AI
AI và tự động hóa đang dần thay thế các công việc mang tính lặp lại. Ảnh minh hoạ

Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), các ngành như kỹ thuật viên y tế, thợ điện và lập trình viên đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng, đặc biệt tại các nền kinh tế phát triển. Học nghề không chỉ đáp ứng được nhu cầu này mà còn mang lại lợi thế về chi phí và thời gian. Thay vì mất 4-5 năm để hoàn thành đại học, người học nghề chỉ cần 1-3 năm để sẵn sàng làm việc, thường kèm theo thu nhập trong quá trình đào tạo, giúp giảm bớt áp lực tài chính so với các khoản vay học phí.

Nhìn về tương lai, trong vòng mười đến hai mươi năm tới, một số ngành nghề hứa hẹn sẽ phát triển mạnh, mở ra cơ hội lớn cho những ai lựa chọn học nghề sớm. Công nghệ thông tin, với các vai trò như lập trình viên, chuyên gia an ninh mạng và kỹ sư AI, sẽ tiếp tục dẫn đầu khi quá trình số hóa thâm nhập sâu rộng vào mọi lĩnh vực. Ngành y tế cũng đầy tiềm năng, với nhu cầu ngày càng tăng về kỹ thuật viên y tế, điều dưỡng và chuyên viên bảo trì thiết bị y tế, đặc biệt trong bối cảnh dân số già hóa. Năng lượng tái tạo là một lĩnh vực nổi bật khác, được thúc đẩy bởi các chính sách môi trường, tạo ra nhu cầu lớn cho các kỹ thuật viên năng lượng mặt trời và kỹ sư năng lượng gió. Dù chịu ảnh hưởng của tự động hóa, ngành cơ khí và xây dựng vẫn cần những thợ lành nghề để bảo trì máy móc và giải quyết các vấn đề phức tạp tại hiện trường. Ngoài ra, các ngành dịch vụ cá nhân hóa như ẩm thực, thiết kế nội thất và tư vấn tâm lý sẽ tiếp tục phát triển, nhờ vào yếu tố sáng tạo và cảm xúc mà AI khó lòng thay thế.

Học nghề sớm không chỉ là một lựa chọn thực tế mà còn là con đường để thế hệ trẻ khẳng định vị trí trong một kỷ nguyên công nghệ đầy thách thức. Với kỹ năng chuyên sâu, khả năng thích ứng nhanh và sự sẵn sàng đáp ứng nhu cầu thị trường, những người chọn học nghề sẽ có cơ hội xây dựng một sự nghiệp bền vững, không chỉ tồn tại mà còn vươn xa trong tương lai bị định hình bởi AI và tự động hóa.