Sau nhiều tháng liên tiếp sụt giảm, xuất khẩu rau quả Việt Nam đang dần khởi sắc trở lại với sự trỗi dậy ngoạn mục của sầu riêng, mặt hàng từng bị nghi ngờ về khả năng trụ vững trên thị trường quốc tế do rào cản kỹ thuật từ Trung Quốc. Trong tháng 6 vừa qua, xuất khẩu rau quả đạt 807 triệu USD, tăng gần 31% so với tháng 5 và tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm 2024, đánh dấu tháng tăng trưởng dương đầu tiên của ngành trong năm 2025.

Đáng chú ý, sầu riêng tiếp tục là mặt hàng chủ lực tạo động lực hồi phục cho ngành. Theo số liệu từ Cục Hải quan và đánh giá của Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VinaFruit), trong 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu 388 lô sầu riêng đông lạnh với tổng khối lượng đạt 14.282 tấn, tăng hơn 3 lần so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng trưởng vượt bậc, nhất là trong bối cảnh nhiều lo ngại trước đó về việc Trung Quốc siết chặt tiêu chuẩn kiểm soát hàm lượng Cadimi và chất vàng O.

Không chỉ giữ vững thị phần tại Trung Quốc, thị trường tiêu thụ đến 90% tổng giá trị xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam, loại trái cây "vàng" này còn bất ngờ ghi nhận đơn hàng từ chính Thái Lan, quốc gia vốn nổi tiếng là đối thủ cạnh tranh lớn nhất trong ngành sầu riêng khu vực ASEAN. Việc Thái Lan quay lại nhập khẩu sầu riêng Việt Nam, đặc biệt là loại đông lạnh, cho thấy sự chuyển biến tích cực về chất lượng và năng lực chế biến nông sản của Việt Nam.

Các chuyên gia trong ngành nhận định, việc các vùng trồng và doanh nghiệp đã chủ động kiểm soát dư lượng kim loại nặng và chất cấm đã giúp củng cố lòng tin của thị trường nhập khẩu, đặc biệt là Trung Quốc. Ngoài ra, yếu tố thời vụ cũng hỗ trợ tích cực khi nhu cầu rau quả chế biến và bảo quản lạnh có xu hướng tăng mạnh vào các mùa lễ hội truyền thống như Trung thu và Tết Nguyên đán, vốn là thời điểm tiêu thụ cao tại Trung Quốc và các thị trường châu Á.

Bên cạnh lợi thế sẵn có tại Trung Quốc, các doanh nghiệp đang được khuyến nghị chủ động mở rộng thị trường xuất khẩu sang những khu vực tiềm năng như Trung Đông, châu Âu, Ả Rập Saudi và các quốc gia Halal. Trong đó, các sản phẩm sầu riêng đông lạnh và chế biến có nhiều ưu thế về bảo quản, vận chuyển, phù hợp với thị trường phương Tây vốn nhạy cảm với mùi đặc trưng và yêu cầu cao về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Xuất hiện cứu tinh cho sầu riêng Việt Nam: Xuất khẩu tăng gấp 3, đến Thái Lan cũng mạnh tay chốt đơn
Việt Nam đã xuất khẩu 388 lô sầu riêng đông lạnh, tăng hơn 3 lần so với cùng kỳ năm trước (Ảnh minh họa)

Hiện tại, Việt Nam đã có 1.396 mã số vùng trồng và 188 cơ sở đóng gói sầu riêng được cấp mã, đủ điều kiện xuất khẩu sang Trung Quốc. Toàn bộ dữ liệu đã được tích hợp vào hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia, góp phần nâng cao minh bạch và hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng. Điều này không chỉ là điều kiện kỹ thuật mà còn là lợi thế chiến lược để mở rộng thị phần.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường dự báo, xuất khẩu sầu riêng sẽ phục hồi mạnh trong quý III, đặc biệt trong mùa vụ chính từ tháng 8 đến tháng 10. Nếu các doanh nghiệp nắm bắt tốt chu kỳ thị trường, đồng thời mở rộng thị phần ngoài Trung Quốc, sầu riêng Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên thành một trong những mặt hàng tỷ USD, đóng góp lớn cho ngành hàng rau quả và nông nghiệp nói chung.

Năm 2024, sầu riêng giữ ngôi vị quán quân, đóng góp tới 3,3 tỷ USD, chiếm 46% trong tổng kim ngạch xuất khẩu quả toàn ngành hàng rau quả. Năm 2025, xuất khẩu sầu riêng được kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng nhờ sản lượng dự kiến tăng 15% và nhu cầu thị trường lớn. Mục tiêu xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam trong năm 2025 là 3,5 tỷ USD.