Ngày 22/5, giữa những dòng tin tức dày đặc về thị trường chứng khoán, Chủ tịch SSI – ông Nguyễn Duy Hưng – bất ngờ chia sẻ về một dự án blockchain do người Việt phát triển với lời nhận xét ngắn gọn: “Tôi ấn tượng”. Dự án ấy là U2U Network – một blockchain Layer-1 đang lọt vào Top 3 toàn cầu về DePIN (hạ tầng vật lý phi tập trung), theo đánh giá của Messari.io.

Không phải là một đồng coin, không phải là một sàn giao dịch, U2U được ví như ‘lớp hạ tầng nền tảng cho thế giới Web3. Đứng sau dự án là Trang Phùng, một nữ CEO trẻ tuổi, xuất thân từ ngành phần mềm kế toán MISA, nhưng nay đã trở thành gương mặt tiêu biểu trong cộng đồng công nghệ blockchain quốc tế.

Đội ngũ sáng lập U2U Network đều là người Việt, và mục tiêu của họ không chỉ là tạo ra một công nghệ tốt, mà còn là đặt nền móng để Việt Nam trở thành “người kiến tạo hạ tầng số” trong thế giới mới.

Tại sự kiện ký kết hợp tác chiến lược giữa SSID, SSIAM, U2U, Tether và AWS, trong cuộc trò chuyện đặc biệt với Người Quan Sát, CEO U2U Network đã nói không chỉ về công nghệ, mà còn về tầm nhìn, khởi nguồn của U2U, về cách họ nhìn thị trường blockchain Việt Nam – nơi còn chưa được định hình rõ ràng – như một cơ hội để tạo ra nền tảng vững chắc cho tương lai.

Bạn có thể chia sẻ về cơ duyên đến với blockchain như thế nào? Điều gì khiến chị rẽ hướng sang lĩnh vực còn khá “lạ” này tại Việt Nam, đặc biệt là Layer1?

Từ năm 2016, tôi đã quyết định rời châu Âu để trở về Việt Nam. Đó không phải là một quyết định dễ dàng, nhưng tôi luôn tin rằng tương lai của công nghệ – và cả của chính mình – gắn liền với sự phát triển của đất nước. Tôi tin vào thế hệ trẻ, vào khả năng người Việt có thể làm ra những sản phẩm công nghệ đẳng cấp thế giới, và muốn góp một phần nhỏ vào hành trình đó.

Tôi may mắn được trải nghiệm nhiều vai trò trong hệ sinh thái khởi nghiệp – từ điều hành quỹ đầu tư mạo hiểm, đến xây dựng những nền tảng fintech như Infina – một trong ba startup Việt hiếm hoi được Y Combinator và Sequoia hậu thuẫn. Tôi cũng đồng sáng lập Bvnex – một trong những sàn giao dịch fiat-crypto đầu tiên tại Việt Nam, có hơn 210.000 người dùng trên toàn châu Á. Hay là Entobel – startup công nghệ sinh học gọi vốn thành công 30 triệu USD từ các quỹ truyền thống như Dragon Capital.

Nhìn lại, mỗi dự án tôi tham gia đều bắt đầu từ một bài toán rất thật – và bằng cách giải quyết đúng vấn đề, chúng tôi đã đạt được những cột mốc đáng kể.

Với blockchain, không đơn giản chỉ “bén duyên” – tôi đã âm thầm theo đuổi từ gần một thập kỷ trước. Nhưng chỉ đến khi gặp anh Trung Trang – người sáng lập U2U Network – tôi mới thật sự thấy một giấc mơ đủ lớn để mình dốc toàn lực. Anh chia sẻ rằng đây là thời điểm “thiên thời – địa lợi – nhân hòa” để xây dựng một Layer-1 blockchain “Make in Vietnam” nhưng đạt chuẩn toàn cầu. Một dự án không đơn thuần là công nghệ, mà là hạ tầng cho cả một nền kinh tế số mới.

Tôi bị cuốn vào giấc mơ ấy và quyết định đồng hành cùng anh, không chỉ với tư cách một người tin vào công nghệ, mà như một người đồng hành cùng khát vọng: Tạo ra một nền tảng blockchain mang dấu ấn Việt, đủ mạnh để chạm chuẩn quốc tế.

Theo bạn, đâu là lợi thế đặc biệt của các startup blockchain đến từ Việt Nam?

Thứ nhất là dân số trẻ và tiếp cận công nghệ rất nhanh. Theo Chainalysis, có tới 21 triệu người Việt từng sở hữu tài sản số.

Thứ hai là tinh thần khởi nghiệp và đặc biệt là team spirit – tinh thần đồng đội rất cao. Điều này giúp các startup duy trì sự gắn bó, ổn định và phát triển dài hạn.

Tôi từng tiếp xúc với nhiều founder quốc tế, nhưng thật lòng mà nói, team Việt Nam thuộc Top đầu thế giới về sự gắn kết.

Các startup Việt Nam thường chọn cách tiếp cận thị trường như thế nào trong lĩnh vực blockchain/Web3?

Có 3 hướng đi chính:

1. Thâm nhập thị trường đã có, cạnh tranh rõ ràng - nơi cuộc chơi đã rõ luật, đối thủ đã sẵn có..

2. Phát triển sản phẩm cho thị trường mới nổi, ít đối thủ - nơi còn ít cạnh tranh, nhưng đòi hỏi sự nhạy bén và linh hoạt..

3. Tạo ra nhu cầu chưa từng có – giống như cách Apple đã từng làm với iPhone.

Trên thực tế, phần lớn startup Việt thường chọn hướng đầu tiên: Gia nhập các thị trường đã có, bởi vì đó là nơi dễ đo lường và thử nghiệm mô hình kinh doanh. Tuy nhiên, điểm đặc biệt là các founder Việt rất biết cách sáng tạo trong phương pháp tiếp cận – từ cách định vị sản phẩm, xây dựng cộng đồng cho đến chiến lược tăng trưởng. Nhờ đó, dù đi sau, họ vẫn tạo được dấu ấn riêng và thậm chí mở ra những ngách thị trường hoàn toàn mới.

Web3 vẫn còn là khái niệm mới, bạn có thể giải thích đơn giản để doanh nghiệp dễ hiểu không?

Web2 giống như một cuốn sổ cái do bên thứ ba giữ – như ngân hàng hay nhà cung cấp. Mọi dữ liệu, giao dịch đều phải đi qua họ, và bạn phụ thuộc vào họ để xác minh, lưu trữ hoặc xử lý thông tin. Còn Web3 là sổ cái phi tập trung – mọi giao dịch được ghi nhận và xác nhận bởi mạng blockchain, không ai chỉnh sửa được, không cần bên trung gian, và mọi thứ minh bạch theo thời gian thực. Điều này giúp giảm chi phí vận hành đáng kể, đặc biệt hữu ích cho startup hoặc doanh nghiệp nhỏ. Hơn thế, Web3 giúp họ tiếp cận công nghệ tiên tiến mà trước đây chỉ các “ông lớn” mới có thể dùng.

Thế còn DePIN – một thuật ngữ mới nhưng được nhắc nhiều trong chiến lược của U2U – là gì?

DePIN là viết tắt của “Decentralized Physical Infrastructure Network” – mô hình cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung. Thay vì xây dựng hoặc thuê toàn bộ hạ tầng riêng lẻ như trước, – ví dụ như máy chủ, cảm biến, trạm phát sóng hay thiết bị IoT – các tổ chức có thể tham gia vào một mạng lưới chung, nơi mọi người cùng chia sẻ và khai thác tài nguyên với nhau

Ví dụ: Bạn có thể lắp cảm biến đo chất lượng không khí tại nhà, chia sẻ dữ liệu lên blockchain. Một tổ chức nghiên cứu môi trường có thể tiếp cận và sử dụng dữ liệu đó – và bạn được nhận thưởng vì đóng góp của mình. Đó là giá trị thực của DePIN.

U2U đang triển khai những ứng dụng thực tế nào?

Chúng tôi đang tập trung vào ba mảng lớn:

• Mạng DePIN

• Quản lý tài sản thực (RWA)

• Stablecoin

RWA và Stablecoin là hai mảng mà U2U hiện đang trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển (R&D). Chúng tôi tin rằng khi kết hợp với DePIN sẽ mở ra tiềm năng ứng dụng rất lớn, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính phi tập trung và doanh nghiệp truyền thống.

Chúng tôi đang làm việc với nhiều đối tác từ Mỹ, Đức, Tây Ban Nha, Singapore trong các lĩnh vực thiết bị bay, cảm biến, xe điện – đưa các phần hạ tầng lên blockchain U2U.

Vậy thì, chiến lược tiếp cận khách Việt Nam của U2U như thế nào?

Chiến lược của U2U là tiếp cận theo chiều sâu, chứ không làm dàn trải. Khi tiếp cận, chúng tôi không chỉ hỗ trợ về kỹ thuật, mà còn đào tạo, tư vấn, hậu mãi để doanh nghiệp hiểu được “tại sao nên ứng dụng blockchain”, và “nó giúp tiết kiệm chi phí ra sao”.

Khi họ thấy hiệu quả, chúng tôi mới đi tiếp đến bước triển khai thật. Từ một case study thành công sẽ lan ra 10, rồi 100. Với U2U, đây luôn là hành trình dài hạn, đi từng bước chắc chắn nhưng bền vững.

Vậy nếu một đối tác muốn thử U2U trước khi quyết định chuyển đổi sẽ ra sao? Việc chuyển đổi hệ thống từ Ethereum hay Solona sang U2U Network có khó không?

Đối tác hoàn toàn được có thể dùng thử trước. U2U có cả testnet và mainnet vận hành ổn định. Doanh nghiệp có thể chạy thử nghiệm trên testnet trước – khi cảm thấy phù hợp thì chuyển sang triển khai chính thức trên mainet. Điều đó giúp giảm rủi ro và tạo sự tin tưởng cho khách hàng.

Về mặt kỹ thuật, U2U rất thân thiện với các developer vì hỗ trợ các ngôn ngữ lập trình phổ biến như Solidity và Rust. Điều đó có nghĩa là những dự án đang chạy trên Ethereum, Solana hoặc các nền tảng EVM-compatible khác có thể chuyển đổi khá mượt, gần như không cần viết lại từ đầu. Việc này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đáng kể trong quá trình chuyển đổi.

Trong blockchain, có một khái niệm gọi là “tam giác bất khả thi”: Scalability – security – decentralization. Các blockchain thế hệ trước thường chỉ xử lý được 2 trong 3 yếu tố. Trong khoảng 3 năm trở lại đây, trên thị trường, đã có những giải pháp để xử lý cả 3 yếu tố này. Tôi lấy ví dụ như Ethereum, họ dùng layer2 để giải quyết bài toán.

Với U2U, chúng tôi chọn một hướng đi khác ngay từ đầu: xây dựng một kiến trúc có thể xử lý cả 3 yếu tố cốt lõi một cách đồng thời. Cụ thể, U2U sử dụng kiến trúc Subnet tùy biến để tăng khả năng mở rộng, trong khi vẫn đảm bảo tính phân quyền và bảo mật thông qua cơ chế đồng thuận Helios và 4 lớp bảo mật tích hợp, bao gồm các công nghệ tiên tiến như ABFT (Asynchronous Byzantine Fault Tolerance) và TEE (Trusted Execution Environment).

Đây là nền tảng đủ mạnh để đáp ứng cả nhu cầu của người dùng phổ thông lẫn những tổ chức lớn đang tìm kiếm một hệ thống blockchain đáng tin cậy và an toàn để triển khai trong thực tế.

Hiện tại U2U Network có bao nhiêu người dùng? Tỷ lệ người dùng Việt Nam chiếm bao nhiêu?

U2U Network hiện có khoảng 1,4 triệu user, trong đó 10–20% là đến từ Việt Nam. Vì U2U xuất phát điểm từ Việt Nam nên user đầu tiên cũng từ đây. Hai năm qua, chúng tôi phát triển thêm user tại châu Á, Mỹ và châu Âu.

Riêng thị trường Mỹ, chúng tôi rất thận trọng vì vấn đề pháp lý tại đó cần chuẩn bị kỹ.

U2U Network đã từng gọi vốn được hơn 10 triệu USD. Vai trò của các nhà đầu tư đó là gì trong hành trình của bạn là gì?

Việc làm Layer-1 từ Việt Nam là một điều “nghe thôi cũng thấy lạ”. Khi chúng tôi đi pitch, không hiếm những phản ứng hoài nghi từ các nhà đầu tư kiểu: “Các bạn là team Việt, lại làm Layer-1 à? Liệu có đang mang trứng chọi đá không?”.

Nhưng sau 2–3 tháng làm việc thực tế, nhờ sự nghiêm túc và cam kết, chúng tôi đã thuyết phục được các nhà đầu tư tiên phong – đa phần là các quỹ đầu tư sành sỏi trong ngành Web3 đến từ khu vực châu Á và một số quỹ đến từ châu Âu. Họ kết nối chúng tôi với các hệ sinh thái lớn, hỗ trợ đến go-to-market. Đó là lý do tại sao chúng tôi không chỉ xem họ là investor, mà là builder cùng U2U từ những ngày đầu tiên.

Còn mối quan hệ với SSID bắt đầu từ khi nào?

SSID là một trong những đơn vị hỗ trợ chúng tôi từ rất sớm – từ lúc chúng tôi hoàn thiện mạng lưới và cần gặp gỡ các đối tác. Anh Tuần từ SSID là người đã hỗ trợ và kết nối chúng tôi rất nhiều trong giai đoạn đó. Tôi tin mối quan hệ này sẽ ngày càng sâu sắc hơn.

Về lâu dài, chúng tôi hy vọng không chỉ có SSID mà còn nhiều tổ chức truyền thống khác tại Việt Nam đồng hành để các startup Web3 Việt Nam phát triển mạnh hơn nữa.

Với một doanh nghiệp hoặc cá nhân muốn “bắt đầu tìm hiểu” về blockchain và U2U, họ nên bắt đầu từ đâu?

Rất đơn giản. Với doanh nghiệp hoặc cá nhân muốn bắt đầu tìm hiểu về blockchain và U2U, bước đầu tiên là trải nghiệm trực tiếp. Chúng tôi cung cấp testnet hoàn toàn miễn phí để họ thử nghiệm sản phẩm hoặc ý tưởng của mình. Khi cảm thấy phù hợp, họ có thể dễ dàng chuyển sang mainnet để triển khai chính thức.

Ngoài ra, hệ sinh thái U2U Network còn kết hợp với nền tảng đào tạo online có tên MeDoo – được xây dựng hoàn toàn trên blockchain – hiện đang kết hợp cùng Tether để đưa kiến thức blockchain đến người dùng phổ thông, giúp việc học và ứng dụng blockchain trở nên dễ dàng và thực tế hơn bao giờ hết.

Xin cảm ơn bạn!