80 năm qua, nông thôn Việt Nam đã đi một hành trình dài từ hình ảnh “con trâu đi trước, cái cày theo sau” đến khát vọng công nghệ hóa, hiện đại hóa. Từ những cánh đồng lúa manh mún, lam lũ, hôm nay nông thôn đang trở thành không gian đổi đời với những mô hình nông nghiệp số, nông sản toàn cầu, và những doanh nhân nông thôn mang tầm thế giới. Đằng sau sự chuyển mình ấy là một cuộc cách mạng thầm lặng: Thay đổi tư duy, thay đổi cách làm và dám bước ra khỏi “lũy tre làng” để đi tới thị trường toàn cầu.

Trong dòng chảy đổi mới ấy, ông Phan Minh Thông - Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sinh, được mệnh danh là “vua tiêu" Việt Nam, là một trong những người tiên phong, góp phần đưa nông sản Việt khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu quốc tế. Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với ông để cùng nhìn lại hành trình đổi đời kỳ diệu của nông thôn Việt Nam và lắng nghe khát vọng của một thế hệ doanh nhân nông nghiệp thời công nghệ.

Từ hình ảnh “con trâu đi trước, cái cày theo sau” đến những dây chuyền chế biến hiện đại, đưa nông sản Việt vươn ra thị trường toàn cầu, với kinh nghiệm của một người từng dấn thân từ những ngày đầu, ông nhìn nhận sự chuyển mình của nông nghiệp Việt Nam 80 năm qua ra sao?

Thực sự thì nông nghiệp Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ, và rõ nét nhất là hơn 10 năm gần đây. Chúng ta từng thiếu gạo, phải đi nhập khẩu, thế mà giờ có những vựa lúa khổng lồ cung cấp trên toàn thế giới.

Không chỉ có gạo, Việt Nam còn đứng đầu thế giới về hồ tiêu, nằm trong nhóm dẫn đầu về tiêu, cà phê, hạt điều, thủy sản, và đặc biệt là các loại trái cây nhiệt đới mà thị trường quốc tế ngày càng ưa chuộng. Từ vị thế đi sau, chúng ta đã vươn lên nhóm dẫn đầu toàn cầu ở nhiều ngành hàng. Tôi thường nói vui rằng Việt Nam đang ngồi trên một "mỏ vàng" nông nghiệp. Sự đổi đời ấy không chỉ ở số lượng, mà còn ở tầm vóc, từ một nước nông nghiệp tự cung tự cấp, nay chúng ta đã hội nhập và trở thành mắt xích quan trọng của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Điều tôi thấy rõ hơn cả là tư duy đã thay đổi. Trước đây, bà con chỉ nghĩ đến “lấy công làm lãi”. Bây giờ nông dân đã bắt đầu bàn chuyện tiêu chuẩn châu Âu, Mỹ, Nhật... Thanh niên ở nông thôn có thể quản lý cả trang trại bằng điện thoại thông minh, livestream bán hàng online. Nông nghiệp không còn chỉ là cái cày, cái cuốc, mà là công nghệ, là chuỗi giá trị, là thương hiệu quốc gia. Và chính sự thay đổi tư duy này mới là gốc rễ để nông thôn Việt Nam thực sự đổi đời.

Ông nghĩ thế hệ doanh nhân hôm nay cần thay đổi tư duy ra sao để đưa nông sản Việt thoát khỏi "bẫy giá rẻ" và bước lên bản đồ giá trị toàn cầu?

Tư duy sẽ quyết định tương lai của một doanh nhân. Anh có một tư duy đúng đắn, cộng thêm sự chăm chỉ và kiên trì, thì việc thành công, có tiền, phát triển doanh nghiệp lớn là điều hoàn toàn bình thường.

Với nông nghiệp Việt Nam, điều may mắn là chúng ta có nguồn nguyên liệu phong phú bậc nhất thế giới. Nếu so với Singapore, Dubai hay Hồng Kông thì họ hầu như không có gì, trong khi Việt Nam lại có gạo, hồ tiêu, cà phê, hạt điều, trái cây… ở top đầu thế giới. Đây chính là nền tảng mà không phải quốc gia nào cũng có được.

Vấn đề là thế hệ doanh nhân hôm nay phải thay đổi tư duy: Không thể mãi bán thô với giá rẻ, mà phải biết chế biến sâu, nâng chất lượng, xây dựng thương hiệu. Khi anh làm được sản phẩm có giá trị gia tăng cao, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và đặt được tên Việt Nam trên kệ siêu thị toàn cầu, thì lúc đó mới thực sự thoát khỏi cái “vòng luẩn quẩn giá rẻ”. Đó cũng là con đường để doanh nhân Việt Nam trở nên giàu có và bền vững.

Trong khi phần lớn nông sản Việt vẫn quen bán thô cho nhanh, điều gì khiến ông từ rất sớm dám đi ‘ngược dòng’ để đầu tư vào chế biến sâu và công nghệ?

Tôi nghĩ một phần là may mắn, bởi tôi có cơ hội đi nhiều nước, quan sát cách họ phát triển. Ở Đức, Thụy Sĩ hay nhiều thị trường lớn, tôi nhận ra một điều rất rõ, nếu chỉ bán thô là tự thua, muốn tồn tại lâu dài phải chế biến sâu, phải có công nghệ và phải minh bạch.

Ngay từ ngày đầu, Phúc Sinh đã đầu tư mạnh vào số hóa, vào phần mềm quản trị. 20 năm trước tôi đã tin rằng chỉ có số hóa mới giúp doanh nghiệp phát triển nhanh, tiết kiệm nhân lực và quản lý hiệu quả. Tôi cũng đặc biệt coi trọng kiểm toán, minh bạch sổ sách. Bởi chỉ khi tài chính rõ ràng thì ngân hàng và đối tác quốc tế mới tin tưởng đầu tư, mới cho mình vay vốn để mở rộng sản xuất.

Đi cùng với đó, chúng tôi chia lợi nhuận để liên tục tái đầu tư: Một phần cho công nghệ, một phần cho kiểm toán, quản trị, và một phần cho nhà máy chế biến sâu, cũng như cho con người. Đó là những quyết định khó khăn vào thời điểm cách đây 20 năm, nhưng đến nay tôi nghĩ đó là hướng đi sáng suốt. Nhờ vậy, Phúc Sinh mới có thể đi ra thế giới, đưa nông sản Việt Nam đến những thị trường khó tính nhất và khẳng định được giá trị thật.

Hiện nay, Việt Nam nói nhiều đến chuyển đổi số trong nông nghiệp, nhưng ít doanh nghiệp thực sự “chuyển mình”. Phúc Sinh đã ứng dụng cụ thể công nghệ nào, và nó giúp tăng năng suất, giảm chi phí hay kiểm soát chất lượng ra sao?

Nhìn lại giai đoạn 2000 - 2007, khi Việt Nam gia nhập WTO, một bước ngoặt lớn với nông sản Việt Nam, bởi khách hàng quốc tế đòi hỏi cao hơn về chất lượng, quy trình sản xuất và cả trách nhiệm xã hội. Phúc Sinh đã tận dụng cơ hội ấy để đi trước một bước, bằng cách đầu tư mạnh vào công nghệ, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn RA, ứng dụng truy xuất số và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định quốc tế. Đây chính là nền tảng để chúng tôi vươn ra thị trường toàn cầu.

Nếu giai đoạn đó là hội nhập, thì ngày nay là thời kỳ tăng trưởng xanh và bền vững. Đó vừa là thách thức, vừa là cơ hội để doanh nghiệp Việt dẫn đầu bằng nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và ESG. Chẳng hạn, chúng tôi áp dụng công nghệ sấy lạnh từ Colombia để sản xuất trà Cascara. Thay vì bỏ đi vỏ quả cà phê, chúng tôi biến phụ phẩm thành sản phẩm cao cấp, gia tăng giá trị và thân thiện với môi trường.

Với Phúc Sinh, chuyển đổi số không phải khẩu hiệu mà là việc đã được triển khai từ 20 năm trước. Nhờ áp dụng hệ thống quản trị tiên tiến, một công ty doanh thu hàng chục nghìn tỷ đồng chỉ cần khoảng 50 nhân sự văn phòng. Để so sánh, nhiều doanh nghiệp cùng quy mô phải vận hành với vài trăm người. Phúc Sinh chỉ có 5 kế toán nhưng vẫn kiểm soát chặt chẽ toàn bộ hoạt động, trong khi công ty khác cần tới 30 người. Công nghệ đã giúp chúng tôi cắt giảm chi phí, tăng năng suất và kiểm soát chất lượng nông sản từ khâu nguyên liệu đến thành phẩm.

Nói một cách đơn giản, hôm nay tôi có thể ngồi đây trò chuyện với bạn hàng giờ, trong khi doanh nghiệp vẫn vận hành trơn tru. Điều đó chỉ có thể làm được khi chúng tôi đã số hóa toàn diện.

Ông từng đưa hồ tiêu Việt lên vị trí số 1 thế giới, nay lại đặt cược vào cà phê, một mặt hàng cạnh tranh cực kỳ khốc liệt. Thẳng thắn mà nói, đâu là thách thức lớn nhất khiến ông chưa thể đưa cà phê lên cùng đẳng cấp với hồ tiêu?

Tôi rất thích câu hỏi này, cám ơn bạn đã theo dõi hành trình của Phúc Sinh. Thực sự, hồ tiêu đã giúp Phúc Sinh khẳng định rằng, một công ty tư nhân nhỏ bé ở Việt Nam vẫn có thể vươn lên số 1 thế giới, cạnh tranh sòng phẳng không chỉ với các tập đoàn đa quốc gia mà cả những doanh nghiệp hùng mạnh nhất ngay tại thị trường Việt Nam. Đó là niềm tự hào rất lớn.

Còn với cà phê, tôi nhìn thấy cơ hội không kém phần to lớn. Việt Nam có thể nói là đang ngự trị nguồn lợi vô giá từ cà phê, với sản lượng và chất lượng nguyên liệu thuộc hàng tốt nhất thế giới. Vấn đề là chúng ta phải biết chế biến sâu, tạo ra giá trị gia tăng. Phúc Sinh đã bắt đầu con đường này bằng Arabica ở Sơn La. Khi chúng tôi đầu tư nhà máy ở đó, không chỉ doanh nghiệp được hưởng lợi mà cả cộng đồng cũng thay đổi, nông dân giàu có hơn, tự chủ hơn. Và chính chất lượng Arabica Sơn La đã khiến nhiều khách hàng quốc tế tìm đến tận nơi, biến vùng đất này thành một điểm sáng mới trên bản đồ cà phê đặc sản toàn cầu.

Những tín hiệu này, có thể chỉ là một "đốm lửa", nhưng tôi tin nó sẽ lan thành ngọn lửa lớn. Chúng tôi đang tiếp tục xây dựng các nhà máy chế biến hiện đại, từ Bình Dương đến sắp tới là Đắk Lắk, nơi chúng tôi sẽ phát triển cà phê Robusta đặc sản.

Tôi tin rằng, với quyết tâm và đầu tư đúng hướng, cà phê Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên đẳng cấp như hồ tiêu, không chỉ là nước xuất khẩu số lượng lớn, mà còn là quốc gia được thế giới công nhận về chất lượng và giá trị.

Phúc Sinh hiện đã xuất khẩu cà phê sang hơn 100 quốc gia, nhưng ông từng nói vẫn đang lỗ ở chuỗi nội địa. Tại sao ông vẫn quyết giữ K COFFEE, trong khi có thể tập trung toàn lực cho xuất khẩu? Ông đang theo đuổi điều gì dài hơi hơn lợi nhuận ngắn hạn?

Tôi cho rằng, người Việt Nam xứng đáng được uống cà phê đặc sản, nguyên chất, đạt chuẩn quốc tế, chứ không phải chỉ quen với hàng trộn, hàng kém chất lượng. Chúng ta là một trong những quốc gia trồng cà phê lớn nhất thế giới, nhưng nghịch lý là sản phẩm chế biến trong nước thường thua xa hàng nhập khẩu, và người tiêu dùng trong nước vẫn quen uống những gì rẻ hoặc phổ biến. Tôi muốn thay đổi thực tế đó.

Chính vì vậy, Phúc Sinh đã đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ, xây dựng quy trình sản xuất và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn châu Âu, để mỗi ly cà phê đến tay người Việt đều ngon, sạch và minh bạch về nguồn gốc. Chúng tôi muốn chứng minh rằng nông sản Việt Nam không chỉ xuất khẩu đi thế giới, mà còn có thể nâng chuẩn tiêu dùng ngay tại thị trường nội địa.

K COFFEE không chỉ là một thương hiệu hay một chuỗi bán lẻ. Đây là hành trình dài hạn để thay đổi văn hóa tiêu dùng, nâng chuẩn chất lượng và xây dựng niềm tin. Tôi tin rằng, nếu chúng ta không làm cho người Việt hiểu, trân trọng và thưởng thức sản phẩm tốt của chính mình, thì nông sản Việt sẽ mãi chỉ mạnh về xuất khẩu thô mà khó tạo ra thương hiệu bền vững trên toàn cầu.

Lợi nhuận ngắn hạn có thể chưa đến, nhưng giá trị lâu dài là rõ ràng: Đó là thay đổi nhận thức, tạo dựng văn hóa thưởng thức cà phê đặc sản, và khẳng định năng lực của nông sản Việt ngay trên sân nhà. Đó là điều mà bất cứ doanh nghiệp nào thực sự quan tâm đến tương lai nông nghiệp Việt đều nên theo đuổi.

Ông có thể chia sẻ thương vụ hoặc thị trường nào từng khiến Phúc Sinh “hụt hơi” hoặc bị đối tác ép giá nặng nề? Và từ đó, ông rút ra bài học cốt lõi nào trong cuộc chơi chuỗi cung ứng toàn cầu?

Một trong những thử thách lớn nhất của Phúc Sinh là khi chúng tôi xây dựng nhà máy cà phê Arabica cách đây khoảng 7 năm. Lúc đó, nhiều đối thủ cố tình cô lập chúng tôi, gây áp lực về giá và tạo ra vô vàn khó khăn để hạn chế Phúc Sinh trên thị trường. Thậm chí, họ tìm mọi cách để khiến việc bán Arabica trở nên khó khăn, giá thấp và không bền vững.

Chúng tôi đã phải thay đổi chiến lược hoàn toàn: Đầu tư vào quy trình chế biến tinh chuẩn, đảm bảo chất lượng tuyệt đối và tối ưu hóa chuỗi cung ứng, đồng thời xây dựng mối quan hệ trực tiếp với khách hàng cao cấp. Kết quả là sản phẩm Arabica từ ban đầu khó bán, nay đã trở thành hàng hoá được ưa chuộng, bán sạch ngay trong những năm đầu tiên.

Khách hàng của Phúc Sinh hiện là những thương hiệu cà phê cao cấp hàng đầu thế giới, từ Đức đến Thụy Sĩ – thị trường được coi là khắt khe và khó tính nhất. Bài học cốt lõi mà tôi rút ra, để tồn tại và phát triển trong chuỗi cung ứng toàn cầu, bạn phải làm chủ công nghệ, kiểm soát chất lượng tuyệt đối, và không bao giờ để đối tác hay thị trường ép giá chi phối chiến lược. Sự kiên định và khả năng nâng giá trị sản phẩm mới giúp bạn vươn ra toàn cầu, thay vì bị kìm chân ngay trên sân nhà.

Ở vùng nguyên liệu, làm sao ông kiểm soát chất lượng và giữ mối quan hệ lâu dài với hàng nghìn nông dân, trong khi giá cả luôn biến động? Có khi nào ông phải từ chối một lô hàng lớn vì không đạt chuẩn dù đã ký hợp đồng?

Trong nông nghiệp, kiểm soát chất lượng ngay từ vùng nguyên liệu là điều sống còn. Phúc Sinh làm việc với hàng chục nghìn nông hộ trên toàn quốc, và chúng tôi duy trì chuẩn chất lượng cực kỳ nghiêm ngặt. Nếu một lô hàng không đạt tiêu chuẩn, dù đã ký hợp đồng, chúng tôi vẫn kiên quyết từ chối, vì chất lượng phải đi trước, lợi nhuận chỉ là thứ yếu.

Vậy làm sao giữ được mối quan hệ lâu dài với nông hộ trong bối cảnh giá cả biến động? Chìa khóa là sát cánh cùng họ. Phúc Sinh cung cấp dịch vụ tư vấn kỹ thuật, hướng dẫn canh tác, hỗ trợ kiến thức và quy trình chuẩn, giúp nông hộ trồng cà phê, hồ tiêu hay Arabica tốt hơn và bán được giá cao. Chúng tôi luôn thanh toán ngay bằng tiền mặt với mức giá tốt nhất, điều mà các nông hộ rất trân trọng.

Cách tiếp cận này không chỉ giúp Phúc Sinh kiểm soát chất lượng từ gốc, mà còn xây dựng mối quan hệ bền vững, gắn kết với nông hộ. Khi nông dân thấy được lợi ích thực sự, sản phẩm chất lượng, giá cao, tiền trả ngay, họ sẽ trở thành đối tác tin cậy, sẵn sàng hợp tác lâu dài. Đây là bí quyết để Phúc Sinh mở rộng vùng nguyên liệu, duy trì chất lượng cao và phát triển chuỗi cung ứng bền vững trên toàn Việt Nam.

Sau đại dịch và biến động logistics toàn cầu, xu hướng nào ông cho rằng sẽ ảnh hưởng lớn nhất đến ngành nông sản xuất khẩu trong giai đoạn 2025 -2026? Và Phúc Sinh đã chuẩn bị ra sao để “đón sóng” mới?

Ngành nông sản xuất khẩu đang đứng trước những thay đổi lớn sau đại dịch và biến động chuỗi logistics toàn cầu. Đại dịch từng khiến Phúc Sinh phải vật lộn để duy trì hoạt động, nhưng đó cũng là cơ hội để chúng tôi rà soát, tối ưu hóa toàn bộ chuỗi cung ứng. Các hãng tàu và chính phủ trên thế giới cũng đã phối hợp để ổn định tương quan giá, giúp logistics dần trở nên khả thi hơn.

Một yếu tố quan trọng khác là chính sách thương mại và kinh tế Mỹ - Trung, khiến sản xuất và xuất khẩu từ Trung Quốc gặp nhiều khó khăn. Đây chính là cơ hội cho Việt Nam, vì các thị trường lớn đang tìm nguồn cung ổn định từ những quốc gia đáng tin cậy. Giá nông sản vẫn hấp dẫn và ổn định trong 2025-2026, tạo điều kiện cho xuất khẩu Việt Nam tiếp tục bứt phá.

Phúc Sinh đã chuẩn bị sẵn sàng để “đón sóng”, từ tối ưu hóa kho bãi, vận tải, đến đảm bảo chất lượng và nguồn cung ổn định. Chúng tôi chủ động cơ cấu nguồn nguyên liệu, củng cố mối quan hệ lâu dài với nông hộ và nâng cấp quy trình chế biến, nhằm đảm bảo không chỉ đáp ứng đơn hàng xuất khẩu mà còn gia tăng giá trị sản phẩm. Đây là chiến lược dài hạn để biến biến động toàn cầu thành lợi thế cạnh tranh cho nông sản Việt.

Nếu có một đối thủ ngoại vào Việt Nam, có vốn, có công nghệ, có hệ thống toàn cầu, ông tự tin Phúc Sinh có thể cạnh tranh ở điểm gì mà họ không thể sao chép?

Khi nói đến cạnh tranh với các đối thủ ngoại, nhiều người nghĩ chỉ cần vốn lớn hay công nghệ hiện đại là đủ. Nhưng thực tế không đơn giản như vậy. Ví dụ, khi chúng tôi xây dựng nhà máy Arabica tại Sơn La, nhiều công ty đa quốc gia và cả các doanh nghiệp nhà nước từng thất bại ở đây, dù họ có gấp 7-8 lần vốn của Phúc Sinh. Chúng tôi, với nguồn lực hạn chế hơn, đã mất vài năm đầu để tìm hiểu, thử nghiệm và từng bước tối ưu hoá. Chỉ sau 5 năm, dự án đã thu hồi vốn, công suất tăng gấp đôi và trở thành điển hình thành công.

Điểm khác biệt then chốt của Phúc Sinh là sự kết hợp giữa hiểu biết sâu sắc về văn hóa địa phương và khả năng toàn cầu hóa. Chúng tôi là người Việt, sống cùng nông dân, hiểu phong tục, tập quán, khí hậu, thổ nhưỡng. Đồng thời chúng tôi cũng là một doanh nghiệp toàn cầu, xuất khẩu sản phẩm đến những thị trường khó tính nhất như Đức, Thụy Sĩ.

Một mình một yếu tố sẽ dẫn đến thất bại: Chỉ hiểu nội địa mà không bán được hàng sẽ rất nhanh gãy; Chỉ biết bán toàn cầu mà không hiểu địa phương thì cũng khó tồn tại. Nhiều tập đoàn cà phê quốc tế từng phải đóng cửa tại Đà Lạt chính vì không vượt qua được rào cản này.

Phúc Sinh thì khác. Chúng tôi “chiến đấu” ở cả hai mặt trận: Thấu hiểu bản địa để xây dựng chuỗi cung ứng bền vững và chất lượng, đồng thời mở được đường ra thế giới để bán với giá cao, vào phân khúc cao cấp.

Trong hành trình kiên trì với triết lý nông nghiệp bền vững này, ông đã từng phải đánh đổi điều gì? Nếu nhìn xa 10 năm nữa, ông kỳ vọng Phúc Sinh sẽ là công ty như thế nào?

Làm nông nghiệp bền vững không hề dễ và càng không hề rẻ. Ngay những năm đầu tiên khi bắt tay vào, chúng tôi thất bại thảm hại, mất 200.000 USD giai đoạn 2008–2010. Với thời điểm đó, đây là số tiền khổng lồ đối với một doanh nghiệp tư nhân. Rất nhiều người khuyên tôi bỏ cuộc, vì họ cho rằng làm sạch, làm bền vững là xa xỉ, không cạnh tranh nổi. Nhưng chúng tôi kiên quyết chọn con đường khó, chấp nhận mất tiền, chấp nhận đi chậm để giữ đúng triết lý, và kết quả là hôm nay những nhà máy như Sơn La đã 100% vận hành theo tiêu chuẩn bền vững, trở thành hình mẫu mà ngay cả nhiều tập đoàn nước ngoài cũng chưa làm được.

10 năm nữa, tôi kỳ vọng Phúc Sinh không chỉ là doanh nghiệp xuất khẩu nông sản lớn nhất Việt Nam, mà còn là thương hiệu cà phê đặc sản quốc tế mang tên K COFFEE. Người tiêu dùng trong nước sẽ tự hào uống cà phê nguyên chất, đạt chuẩn châu Âu, và thế giới sẽ nhìn nhận Việt Nam không chỉ là nguyên liệu giá rẻ, mà là quốc gia có thương hiệu nông sản chất lượng cao.

Và mục tiêu cuối cùng của chúng tôi là 100% sản phẩm Phúc Sinh, dù khối lượng cực lớn, đều đạt chuẩn bền vững. Chúng tôi tin mình sẽ làm được, bởi chúng tôi đã đi qua những thất bại cay đắng nhất để hiểu rằng phát triển bền vững không phải khẩu hiệu, mà là con đường duy nhất để nông nghiệp Việt Nam tồn tại và bứt phá.

Cuối cùng, trong dịp 2/9 - ngày cả dân tộc kỷ niệm độc lập, tự do và khát vọng vươn lên, để gửi một lời nhắn đến thế hệ trẻ, những người sẽ viết tiếp câu chuyện đổi đời của nông thôn Việt, ông sẽ nhắn nhủ điều gì để họ dấn thân mạnh mẽ vào con đường ‘nông nghiệp số’?

Tôi xin nhắc lại, nông nghiệp Việt Nam chính là một “mỏ vàng” chưa được khai phá đúng tầm. Nhưng mỏ vàng ấy không tự nhiên mang lại của cải. Nó chỉ thành vàng ròng nếu có những người trẻ dám nghĩ khác, làm khác và áp dụng triệt để công nghệ số vào mọi khâu sản xuất, chế biến, phân phối.

Các bạn trẻ hãy bắt đầu bằng việc tư duy đúng, đừng coi nông nghiệp là lạc hậu, mà hãy coi đó là ngành kinh tế mũi nhọn, nơi có cơ hội tạo ra những sản phẩm toàn cầu. Tư duy phải đi kèm với hành động thực chiến: Học hỏi kỹ năng số, quản trị dữ liệu, thương mại điện tử, logistics, blockchain về truy xuất nguồn gốc… rồi áp dụng ngay vào trang trại, hợp tác xã, chuỗi cung ứng.

Nhiệt huyết của tuổi trẻ chỉ thật sự có giá trị khi biến thành những sản phẩm cụ thể, một nông sản có thương hiệu rõ ràng, một vùng nguyên liệu có chuẩn mực quốc tế, một mô hình nông nghiệp số hóa có thể mở rộng. Khi làm được như vậy, các bạn không chỉ làm giàu cho bản thân mà còn biến nông thôn thành không gian phát triển thịnh vượng, văn minh và giàu có.

Trân trọng cám ơn những chia sẻ của ông!