64 tấn sầu riêng Thái bị Trung Quốc trả về, nội các Thái Lan 'hục hặc'

Theo tờ The Nation, trong phiên họp nội các ngày 18/3, Thư ký của Thủ tướng Thái Lan, ông Prommin Lertsuridej, đã nhấn mạnh rằng Trung Quốc – thị trường xuất khẩu sầu riêng lớn nhất của Thái Lan – đã từ chối lô hàng này do phát hiện BY2, một chất nhuộm có nguy cơ gây ung thư. Ông kêu gọi các bộ liên quan tăng cường kiểm soát chất lượng sản phẩm xuất khẩu nhằm bảo vệ uy tín của nông sản Thái.

Tuy nhiên, khi thảo luận về cách xử lý lô hàng bị từ chối, Bộ trưởng Thương mại Pichai Naripthaphan đặt câu hỏi vì sao số sầu riêng này không bị tiêu hủy ngay lập tức. Đáp lại, Bộ trưởng Nông nghiệp Narumon Pinyosinwat cho rằng việc xử lý phải tuân theo quy trình nghiêm ngặt, dẫn đến tranh luận căng thẳng giữa hai bên. Trước tình hình này, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã yêu cầu cả hai bộ trưởng thảo luận riêng và báo cáo lại kết quả.

BY2 là một chất nhuộm nhân tạo, được một số nhà xuất khẩu sử dụng để làm cho sầu riêng có màu vàng bắt mắt hơn. Tuy nhiên, Trung Quốc đã thắt chặt các quy định về an toàn thực phẩm, đặc biệt là với mặt hàng nông sản, nhằm bảo vệ người tiêu dùng. Nghi vấn đặt ra là liệu các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng có cố tình vi phạm quy định hay không, và nếu có, ai sẽ chịu trách nhiệm trong vụ việc này?

Trung Quốc hiện là thị trường lớn nhất của sầu riêng Thái Lan. Ảnh minh họa

Đáng chú ý, vụ bê bối này cũng dẫn đến một cuộc điều tra nội bộ trong ngành nông nghiệp Thái Lan. Tổng giám đốc Nông nghiệp Rapeepat Chansriwong đã bị đình chỉ công tác vào ngày 14/3 sau khi bị cáo buộc nhận hối lộ từ một công ty tư nhân. Công ty này bị nghi ngờ yêu cầu các nhà xuất khẩu chuyển phí kiểm tra chất nhuộm BY2 vào tài khoản cá nhân, dù không có quy trình kiểm định chính thức nào được công bố.

Trung Quốc hiện là thị trường lớn nhất của sầu riêng Thái Lan, chiếm tới 97,4% tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng nước này. Năm 2024, Thái Lan xuất khẩu hơn 859.000 tấn sầu riêng, thu về 3,76 tỷ USD. Chính vì vậy, bất kỳ rủi ro nào trong hoạt động xuất khẩu cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với ngành nông sản nước này.

Thái Lan đang đặt mục tiêu tiếp tục dẫn đầu thế giới về xuất khẩu nông sản vào năm 2025, với doanh thu kỳ vọng đạt 6,51 tỷ USD. Tuy nhiên, vụ bê bối này có thể ảnh hưởng đến uy tín của nước này trong mắt các đối tác thương mại, đặc biệt là Trung Quốc, nơi ngày càng siết chặt kiểm tra thực phẩm nhập khẩu.

Sau cuộc tranh luận trong Nội các, Bộ trưởng Thương mại Pichai Naripthaphan khẳng định vấn đề đã được làm rõ và cam kết sẽ tăng cường kiểm soát chất lượng nông sản. Ông cũng có cuộc gặp gỡ với nông dân trồng sầu riêng tại tỉnh Chanthaburi để trao đổi về quy trình xuất khẩu và cách đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của Trung Quốc.

Chính phủ Thái Lan dự kiến sẽ đưa ra các quy định chặt chẽ hơn trong kiểm định chất lượng nông sản, đặc biệt là kiểm soát việc sử dụng hóa chất và chất tạo màu trong sầu riêng xuất khẩu. Đồng thời, một số biện pháp bổ sung như minh bạch hóa quy trình xét nghiệm, giám sát chặt chẽ hoạt động của các doanh nghiệp xuất khẩu cũng được đề xuất.