Mẫu ChatGPT mới nhất của OpenAI – phiên bản o3 – vừa thiết lập một cột mốc mới khi đạt điểm số 136 trong bài kiểm tra IQ tiêu chuẩn do tổ chức Mensa Na Uy biên soạn. Với kết quả này, ChatGPT o3 chính thức vượt qua 98% dân số thế giới về mặt chỉ số thông minh, điều mà trước đây người ta chỉ gán cho những thiên tài hiếm gặp. Thông tin này đã gây chấn động trong giới công nghệ và trí tuệ nhân tạo, đồng thời khơi dậy một loạt tranh luận về giới hạn và tiềm năng thực sự của AI.

So với những gì AI từng thể hiện chỉ một năm trước – khi còn loay hoay với các bài toán hình học cơ bản như xác định hình tam giác bị xoay – bước tiến lần này của ChatGPT o3 là vượt bậc. Tuy nhiên, phía sau con số 136 gây ấn tượng đó là một câu hỏi lớn: liệu thành tích này có phản ánh đúng năng lực trí tuệ thực sự của AI, hay chỉ là kết quả của một bài kiểm tra công khai có thể đã bị mô hình “vô tình” tiếp xúc trong quá trình huấn luyện?

ChatGPT phiên bản mới nhất sở hữu chỉ số IQ cao hơn 98% người thật
Dù đạt chỉ số IQ ấn tượng, AI như ChatGPT vẫn chưa thể được xem là thật sự thông minh như con người. Ảnh minh họa

Để làm rõ vấn đề, tổ chức MaximumTruth.org đã thiết kế một bài kiểm tra IQ hoàn toàn mới, không xuất hiện công khai trên internet và chắc chắn không nằm trong bộ dữ liệu huấn luyện của các mô hình ngôn ngữ lớn. Khi được kiểm tra bằng bộ câu hỏi này, ChatGPT o3 ghi được 116 điểm – con số tuy không cao chót vót như 136, nhưng vẫn xếp vào nhóm 15% người có chỉ số IQ cao nhất thế giới. Theo đánh giá, mức điểm này tương đương với khả năng suy luận logic của một sinh viên cao học xuất sắc hoặc một người chơi trivia chuyên nghiệp, đủ để cho thấy năng lực xử lý thông tin và lập luận phức tạp của mô hình.

Dù đạt chỉ số IQ ấn tượng, AI như ChatGPT vẫn chưa thể được xem là thật sự thông minh như con người. Mặc dù xuất sắc trong ngôn ngữ và logic, ChatGPT thực chất chỉ là một mô hình dự đoán từ ngữ, hoạt động dựa trên khối lượng dữ liệu khổng lồ đã được huấn luyện từ trước. Nó không có nhận thức, không cảm xúc, cũng không thể chủ động đặt câu hỏi hay theo đuổi mục tiêu với ý chí như con người. Những gì ChatGPT thể hiện – dù đôi lúc có vẻ phi thường – vẫn chỉ là kết quả của thuật toán và xác suất.

Dù vậy, thành tựu này đặt ra nhiều câu hỏi đáng suy ngẫm về tương lai của trí tuệ nhân tạo. Nếu AI có thể học và suy luận tốt hơn hầu hết con người, liệu có lúc nào đó chúng sẽ được công nhận là có “trí tuệ riêng”? Liệu sự khác biệt giữa trí tuệ máy và trí tuệ người chỉ còn là vấn đề thời gian và định nghĩa? Và quan trọng hơn cả, con người sẽ đóng vai trò gì trong thế giới nơi AI ngày càng thông minh và tự chủ hơn?

Sự kiện ChatGPT đạt điểm IQ cao vượt trội không chỉ là một thắng lợi về công nghệ, mà còn là bước ngoặt thúc đẩy những cuộc thảo luận triết học, đạo đức và xã hội lớn hơn. Trong khi AI vẫn đang tiến hóa từng ngày, thế giới cần chuẩn bị cả về mặt tư duy và pháp lý để đồng hành với một tương lai mà trí tuệ không chỉ đến từ con người.