Cục Sở hữu trí tuệ: Sẽ có luật buộc Facebook, TikTok, Shopee gỡ ngay quảng cáo sai sự thật, vi phạm bản quyền

Tại tọa đàm “Triệt tận gốc hàng giả, hàng kém chất lượng: Bảo vệ người dân và doanh nghiệp”, mới đây, ông Lê Huy Anh, Phó cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết: Từ tháng 5/2025, theo Công điện số 65 ngày 15/5 và Chỉ thị số 13 ngày 17/5 của Thủ tướng Chính phủ, một đợt cao điểm toàn quốc chống hàng giả, hàng kém chất lượng và hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ đã được khởi động.

Không chỉ là chiến dịch hành động, đây còn là một “cuộc tổng kiểm kê” để nhận diện rõ các lỗ hổng thể chế, các điểm mù trong hệ thống phối hợp liên ngành và năng lực phản ứng chính sách.

“Đây không còn là câu chuyện riêng của quản lý thị trường, của thanh tra hay công an. Đây là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị và cả cộng đồng doanh nghiệp, người tiêu dùng”, ông Lê Huy Anh cho hay.

Theo ông, hàng giả hiện nay có thể chia thành 3 nhóm chính: Giả mạo về chất lượng, xuất xứ và đặc biệt là giả mạo quyền sở hữu trí tuệ, như những trường hợp “núp bóng” nước mắm Phú Quốc hay bánh cốm Hà Nội để đánh lừa người tiêu dùng. Động cơ đằng sau vẫn là lợi nhuận phi pháp khổng lồ từ việc lừa dối người dân.

Ông Lê Huy Anh: Sẽ buộc sàn thương mại điện tử gỡ gian hàng vi phạm bản quyền ngay lập tức.

Ông dẫn chứng, chỉ trong vòng hai tuần trước, một trong những cuộc kiểm tra đột xuất tại Lạng Sơn – địa bàn biên giới nóng về hàng hóa nhập lậu và hàng giả, đã phát hiện khoảng 10.000 điện thoại di động giả được sản xuất tại một xưởng quy mô lớn.

"Đáng chú ý, vụ việc xảy ra ngay trong cao điểm, khi các đối tượng thường có xu hướng “ngủ đông”, tạm thời đóng cửa hoặc ẩn mình để né tránh lực lượng chức năng. Điều này cho thấy, hàng giả không chỉ biến tướng tinh vi hơn mà còn thách thức cả những đợt cao điểm ra quân", ông Lê Huy Anh cho hay.

Từ tháng 3/2024, khi Nghị định 03 hướng dẫn Luật Thanh tra 2022 có hiệu lực, Cục Sở hữu trí tuệ đã được trao chức năng thanh tra chuyên ngành về sở hữu công nghiệp. Đây là bước ngoặt quan trọng, đưa Cục từ vai trò “quản lý cấp quyền” trở thành một lực lượng chủ động đi đầu trong phát hiện, xử lý các hành vi xâm phạm.

Mới đây, chỉ trong một thời gian ngắn, bốn vụ việc nghiêm trọng liên quan đến hành vi làm nhái thương hiệu của một công ty sữa lớn nước ngoài đã được phát hiện, qua các kênh phản ánh từ chính chủ thể quyền.

“Chúng tôi đánh giá dấu hiệu, vào hiện trường, phối hợp công an, quản lý thị trường, xử lý ngay từ đầu. Vai trò cảnh báo, phản ứng nhanh chính là lợi thế của Cục trong công tác thanh tra chuyên ngành mới này”, Phó cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ chỉ rõ.

Với doanh số thương mại điện tử Việt Nam đạt gần 25 tỷ USD trong năm 2024, tốc độ tăng trưởng khoảng 20% mỗi năm, không gian mạng đang trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho hàng giả, đặc biệt là hàng nhái hàng hiệu và hàng vi phạm bản quyền phần mềm.

Bên cạnh các nền tảng xã hội, ngay cả các sàn thương mại điện tử lớn cũng tiềm ẩn nhiều gian hàng giả mạo. Dù Luật Sở hữu trí tuệ 2022 đã có hiệu lực, nhưng sức ép chuyển đổi số, các thủ đoạn ẩn danh và giao dịch xuyên biên giới đang đặt ra yêu cầu tiếp tục sửa đổi luật trong năm 2025 để đáp ứng tình hình mới.

“Tài sản trí tuệ là tài sản vô hình, nhưng giá trị của nó rất thật. Nếu chúng ta không hành động mạnh mẽ, người tiêu dùng sẽ mất niềm tin, doanh nghiệp chính đáng sẽ bị thiệt hại, còn những kẻ làm giả thì giàu lên”, ông Lê Huy Anh nhấn mạnh.

Cục Sở hữu trí tuệ đang gửi văn bản đến các doanh nghiệp đa quốc gia, các tổ chức đại diện quyền sở hữu trí tuệ, đề nghị phối hợp chặt chẽ trong việc chia sẻ thông tin điều tra, phát hiện sớm dấu hiệu vi phạm. Những tập đoàn có hệ thống điều tra riêng sẽ là “tai mắt” quan trọng giúp cơ quan quản lý ra quân đúng lúc, đúng chỗ.

Cùng với đó, vai trò của các chủ sàn thương mại điện tử cũng được nhấn mạnh. Việc áp dụng công nghệ AI, dữ liệu lớn, blockchain sẽ giúp các nền tảng chủ động rà quét và gỡ bỏ các gian hàng vi phạm.

“Chúng tôi đang kiến nghị đưa vào sửa đổi Luật các cơ chế ràng buộc trách nhiệm của các chủ sàn thương mại điện tử và nền tảng mạng xã hội, để buộc họ phải gỡ ngay các quảng cáo sai sự thật, gian hàng vi phạm bản quyền”, ông Lê Huy Anh thông tin.

Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh: Cuộc chiến chống hàng giả không chỉ là câu chuyện của luật pháp hay hành chính. Đó là trận tuyến bảo vệ niềm tin người tiêu dùng, là cuộc chiến giữ gìn công bằng cho những doanh nghiệp làm ăn chân chính, và là lời tuyên bố rằng sáng tạo, chất lượng, bản quyền phải được tôn trọng tuyệt đối trong nền kinh tế Việt Nam hiện đại.

“Chúng tôi biết lực lượng còn mỏng, kinh phí hạn chế, nhưng quyết tâm là rất rõ ràng. Không thể để người dân tiếp tục là nạn nhân trong một thị trường lộn xộn vì hàng giả, hàng nhái”, Phó cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ, khẳng định.