Mới đây, Bộ Công Thương đã gửi Bộ Tư pháp hồ sơ thẩm định Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 72/2025 của Chính phủ quy định về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân. Nghị định mới dự kiến được trình ban hành trong tháng 9.

Nội dung đáng chú ý là đề xuất cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được đưa các khoản chi phí khác chưa được hạch toán đầy đủ trước đây vào giá bán lẻ điện bình quân, tạo cơ sở pháp lý để thu hồi khoản lỗ những năm trước thông qua điều chỉnh giá trong giai đoạn tiếp theo.

Đề xuất được đưa ra với 2 phương án. Phương án 1 cho phép EVN phân bổ chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp trong giá bán lẻ điện bình quân, dựa trên báo cáo tài chính đã kiểm toán từ năm 2022 trở đi, sau khi trừ lợi nhuận từ hoạt động khác (nếu có). Phương án này có thể áp dụng cả trong các năm tiếp theo nếu tiếp tục phát sinh.

Theo Bộ Công Thương, phương án này giúp điều hành chủ động hơn nhưng cũng gây lo ngại có thể làm giảm động lực tiết kiệm và kiểm soát chi phí của các đơn vị điện lực do được bù đắp thông qua giá bán lẻ điện bình quân.

Phương án 2 chỉ cho phép xử lý chi phí trực tiếp chưa được bù đắp từ năm 2022 cho đến trước khi Nghị định có hiệu lực, không áp dụng cho các năm sau.

Bộ Công Thương cho rằng phương án này sẽ đặt ra các yêu cầu, buộc doanh nghiệp ngành điện phải rà soát, bám sát và cân nhắc trong việc thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh để giảm thiểu phát sinh và không để xảy ra tình trạng tương tự trong thời gian tới.

Ngoài ra, Bộ cũng đề xuất bổ sung quy định tính cả phần chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa phân bổ và chưa thanh toán của các nhà máy điện. Bộ đánh giá quy định này giúp xác định rõ khoản chênh lệch chưa bù đắp để phân bổ vào giá điện, với số liệu minh bạch từ báo cáo tài chính hàng năm của EVN đã được kiểm toán và công bố công khai.

Cơ quan quản lý cho biết, các phương án đưa ra đã tính đến toàn bộ kết quả kinh doanh của EVN, bao gồm cả hoạt động liên quan đến điện, nguồn thu quan trọng giúp bù đắp chi phí khi giá bán lẻ chưa kịp điều chỉnh, giảm áp lực điều hành giá điện.

Chẳng hạn, năm 2022 và 2023, doanh thu tài chính của EVN lần lượt đạt 12.070 tỷ và 14.982 tỷ đồng, giúp bù đắp đáng kể chênh lệch doanh thu và giá thành sản xuất kinh doanh điện. Nếu không có khoản thu này thì chênh lệch cần phải bù đắp sẽ cao hơn.

Theo Bộ Công Thương, việc sửa đổi lần này phù hợp với nguyên tắc giá bán lẻ điện phải phản ánh và điều chỉnh kịp thời theo biến động chi phí đầu vào, đồng thời bảo đảm bù đắp chi phí hợp lý cùng lợi nhuận phù hợp cho doanh nghiệp.

EVN còn lỗ gần 45.000 tỷ đồng, Bộ Công Thương đề xuất 2 phương án phân bổ vào giá điện
Bộ Công Thương đề xuất cho phép phân bổ lỗ lũy kế và chênh lệch tỷ giá chưa bù đắp vào giá điện

Theo báo cáo của EVN, do ảnh hưởng của tình hình địa chính trị trên thế giới, chi phí mua điện tăng cao trong giai đoạn 2022-2023, doanh nghiệp ghi nhận khoản lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỷ đồng. Đến cuối năm 2024, lỗ lũy kế của Công ty mẹ - EVN vẫn còn khoảng 44.792 tỷ đồng.

Bộ Công Thương cảnh báo, nếu không được tính toán để thu hồi trong giá điện thì sẽ không bù đắp kịp thời phần vốn đầu tư Nhà nước giảm trong giai đoạn các năm trước đây.

Bộ Tài chính cũng sẽ phối hợp với Bộ Công Thương tham gia kiểm soát giá, vốn Nhà nước và chịu trách nhiệm về tính chính xác, hợp lý của các chi phí EVN đề xuất đưa vào giá điện. Đồng thời, Bộ Công Thương có quyền yêu cầu EVN dừng hoặc điều chỉnh lại trong 5 ngày nếu phát hiện sai sót trong tính toán.

Bộ cho biết, cơ chế điều hành giá bán lẻ điện trong Nghị định mới về cơ bản giữ nguyên, chỉ bổ sung và làm rõ quy định phân bổ chi phí.

Với điều kiện thủy văn thuận lợi trong 7 tháng đầu năm 2025, hoạt động kinh doanh của EVN tích cực hơn kế hoạch. Do đó, nếu bổ sung quy định này, giá điện cuối năm dự kiến chưa bị ảnh hưởng hoặc chỉ tăng nhẹ từ 2-5%. Trong trường hợp tăng khoảng 3% từ tháng 10, CPI cả năm chỉ tăng thêm 0,03 điểm phần trăm.

Bộ Công Thương khẳng định, việc điều chỉnh giá điện sẽ được thực hiện theo lộ trình, tránh biến động đột ngột, bảo đảm cân bằng lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân.