Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) vừa công bố danh sách cảnh báo các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam có nguy cơ cao bị điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại hoặc bị xem xét lẩn tránh thuế từ các thị trường lớn như Mỹ, EU, Australia, Mexico…

Danh mục cảnh báo bao gồm các nhóm hàng: Gỗ và sản phẩm gỗ; thép và sản phẩm thép; kim loại khác (ngoài thép); nhóm vật liệu; cùng một số sản phẩm công nghiệp chế tạo.

Với nhóm gỗ và sản phẩm gỗ, mặt hàng gỗ dán từ nguyên liệu gỗ cứng (Hardwood plywood) đang được đặc biệt lưu ý. Mỹ hiện áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với sản phẩm này nhập khẩu từ Trung Quốc. Trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu gỗ dán của Việt Nam sang Mỹ đạt 280 triệu USD, tăng 38,5% so với cùng kỳ 2024, chiếm 33,4% tổng nhập khẩu của Mỹ.

Trước đó, tháng 6/2020, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã khởi xướng điều tra lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với toàn bộ gỗ dán nhập khẩu từ Việt Nam. Đến tháng 7/2023, DOC kết luận: Nếu sản phẩm gỗ dán từ Việt Nam có lõi làm bằng ván bóc nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ bị coi là lẩn tránh thuế đang áp dụng với hàng Trung Quốc. Tuy nhiên, DOC cho phép các doanh nghiệp Việt đủ điều kiện tham gia cơ chế tự xác nhận để được loại trừ khỏi biện pháp. Vì vậy, doanh nghiệp xuất khẩu cần tuyệt đối tránh sử dụng ván bóc từ Trung Quốc làm lõi và lưu giữ hồ sơ truy xuất nguồn gốc đầy đủ để chứng minh khi phía Mỹ kiểm tra.

Sau giai đoạn sụt giảm mạnh do ảnh hưởng điều tra, xuất khẩu gỗ dán của Việt Nam sang Mỹ đang dần phục hồi. Tuy nhiên, tháng 6/2025, DOC tiếp tục khởi xướng điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với mặt hàng này, hiện vụ việc vẫn đang trong quá trình xử lý.

Ngoài gỗ dán, ghế sofa khung gỗ (HS 9401.61) cũng có nguy cơ bị Mỹ điều tra. Nửa đầu năm 2025, xuất khẩu mặt hàng này đạt 1,7 tỷ USD, tăng 18,1% so với cùng kỳ 2024, chiếm tới 51,9% thị phần nhập khẩu của Mỹ. Với tỷ trọng lớn và tốc độ tăng trưởng cao, khả năng Mỹ áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại hoặc điều tra lẩn tránh với sản phẩm này là rất cao. Các mặt hàng khác như ghế bọc đệm, đồ nội thất phòng ngủ, gỗ thanh và viền dải gỗ định hình liên tục… cũng nằm trong diện cảnh báo.

Với nhóm thép và sản phẩm thép, EU đang chú ý đến nhiều sản phẩm như thép dẹt cán nguội, thép cán phẳng mạ hoặc tráng thiếc, bu lông, đinh vít bằng sắt thép, thép phủ vật liệu hữu cơ… Trong đó, thép phủ hữu cơ đã bị EU áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp với sản phẩm nhập từ Trung Quốc. 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thép phủ hữu cơ của Việt Nam sang EU đạt 66,8 triệu USD, tăng 63,7% và chiếm 8,8% tổng nhập khẩu cùng loại, làm gia tăng nguy cơ bị EU khởi xướng điều tra.

Một số sản phẩm khác cũng cần lưu ý: Thép hình cán nóng, thép kết cấu rỗng xuất sang Australia; nhựa polyester (polyester resin) xuất khẩu sang Mexico. Mexico hiện đã áp thuế chống bán phá giá với nhựa polyester Trung Quốc, trong khi kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này nửa đầu năm 2025 đạt 44,5 triệu USD, tăng 64,3% so với cùng kỳ 2024, chiếm 41,8% thị phần. Điều này khiến nguy cơ Mexico mở điều tra chống bán phá giá đối với hàng Việt là rất rõ rệt.

Ở nhóm vật liệu, một số sản phẩm như kính nổi (xuất khẩu sang Mỹ, Ấn Độ), sợi polyester bền cao (xuất sang EU), thủy tinh nghiền (xuất sang Indonesia)… cũng đã được cảnh báo có thể bị điều tra.

Theo số liệu của Cục Phòng vệ thương mại, trong 6 tháng 2025, hàng hóa xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt với 14 vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng, đến từ 9 thị trường, tăng 1 vụ so với cùng kỳ 2024. Mỹ tiếp tục là thị trường điều tra nhiều nhất, với 6 vụ, chiếm gần 43% tổng số vụ.

Cục lưu ý, khi bị điều tra, doanh nghiệp, đặc biệt là các đơn vị được chọn làm mẫu điều tra cần bố trí nguồn lực về nhân sự, thời gian, tài chính, đồng thời thuê luật sư của nước nhập khẩu và phối hợp chặt chẽ với đối tác trong nước để kháng kiện. Chi phí thuê luật sư cho một vụ việc tại Mỹ trung bình khoảng 13 tỷ đồng, là gánh nặng không nhỏ đối với doanh nghiệp.