'Hiệu ứng Lamborghini': Thị trường cryptocurrency tác động rất mạnh đến tiêu dùng Mỹ, đẩy giá nhà ở tăng gấp 14 lần

Càng sở hữu nhiều tiền mặt, con người càng có xu hướng tiêu nhiều hơn. Điều này đã được các nhà kinh tế học chứng minh hàng chục năm trước, thông qua hiện tượng gọi là hiệu ứng tài sản (wealth effect). Đây cũng là một khái niệm được gọi đến mỗi khi giá tiền điện tử tăng cao.

Một nhà đầu tư trẻ 23 tuổi đăng bức ảnh chiếc xe Lamborghini mới tậu nhờ đầu tư cryptocurrency trên X (Twitter)

Gần đây, một nhóm nghiên cứu đã cố gắng định lượng tác động của việc tăng giá tiền điện tử ở Mỹ đối với xu hướng tiêu dùng của người đầu tư loại tài sản này.

Các nhà nghiên cứu ước tính, sự giàu có nhờ loại tài sản mới nổi này đã làm tăng tổng mức tiêu dùng của các hộ gia đình lên khoảng 30 tỷ USD chỉ trong một thập kỷ vừa qua. Sử dụng chỉ số Xu hướng tiêu dùng cận biên (MPC - Marginal propensity to consume) để đo lường thì khi mỗi hộ/cá nhân có được 1 USD lãi từ tiền số (1 USD = 10 cent), họ có xu hướng tiêu trung bình 9 cent.

Tỷ số MPC này (0,9) gấp đôi khi xét đến lợi nhuận của thị trường chứng khoán, nhưng nó chỉ bằng khoảng 1/3 so với MPC ở những người trúng xổ số. Con số này nhận được sự minh họa rõ ràng trên phương tiện truyền thông xã hội, hàng loạt người mua xe Lamborghini và đồ trang sức nhờ vào “cryptocurrency”: mặt khác một số người kiếm lãi từ thị trường này cũng hướng tới việc mua nhà, thúc đẩy thị trường bất động sản nơi tiền điện tử trở nên phổ biến.

Tiền số có giống cờ bạc?

Kết quả cũng cho thấy nhiều góc nhìn thú vị về tài chính hành vi khi người được hỏi vừa là người tiêu dùng vừa là nhà đầu tư trong nghiên cứu này.

Darren Aiello , trợ lý Giáo sư tài chính tại Trường Kinh doanh Marriott của Đại học Brigham Young và là một trong những tác giả của nghiên cứu nhận xét: “Nếu các hộ gia đình có xu hướng coi tiền điện tử giống như cờ bạc, thì họ cũng sẽ tiêu pha số tiền kiếm được theo cách tương tự như những người trúng xổ số. Ngược lại, nếu người đầu tư coi những khoản lãi kiếm được như trên các thị trường tài sản truyền thống như chứng khoán, xu hướng tiêu dùng của họ tương tự như đối với thu nhập từ thị trường này, MPC thấp bằng hoặc hơn.”

Nghiên cứu này lại mở ra cuộc tranh luận nóng giữa các nhà kinh tế sau khi ra mắt các quỹ giao dịch trao đổi (ETF) Bitcoin giao ngay trong năm nay đã mở rộng phạm vi của các nhà đầu tư tiền điện tử tiềm năng.

Một cuộc nghiên cứu đã phỏng vấn hơn 60 triệu người từ năm 2010 đến năm 2023, do các giáo sư của 3 trường đại học lớn tiến hành (Northwestern, Emory, trường Hoàng gia London), cùng với phân tích hàng triệu giao dịch ngân hàng, thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ, để phân tích cách thức tài sản tiền điện tử lan tỏa vào nền kinh tế thực của Mỹ. Họ phát hiện ra rằng 16% hộ gia đình được hỏi đã từng lên sàn giao dịch crypto ít nhất 1 lần trong khoảng thời gian 2010-2023.

Thị trường tiền số đang tăng trưởng chóng mặt trong thập kỷ vừa qua

Các nhà nghiên cứu nhận thấy, một phần đáng kể lãi đầu tư tiền crypto một phần đáng kể đổ vào thị trường nhà ở địa phương, đặc biệt là ở các vùng của California, Nevada, Utah và những nơi khác nơi tiền điện tử phổ biến.

Quay ngược thời gian về năm 2017, khi Bitcoin tăng từ khoảng 950 USD lên 14.000 USD với mức tăng gần 1.400%, giá nhà ở các quận giàu có nhờ tiền điện tử tăng nhanh hơn 43 điểm cơ bản, đẩy giá nhà trung bình tăng khoảng 2.000 USD trong 12 tháng.

Các nhà nghiên cứu đã theo dõi xu hướng này đến tận năm 2023 và nhận thấy rằng mỗi USD kiếm được từ tiền crypto đã đẩy giá nhà trung bình tăng 15 cent (15%) trong mỗi quý.

Đối với mỗi hộ gia đình đã rút 5.000 đô la từ tài khoản sàn giao dịch tiền điện tử của họ, cứ 20 hộ gia đình thì có một hộ gia đình đã mua nhà lần đầu tiên.

Điều này càng củng cố một kết luận rằng người Mỹ không chỉ tiêu tiền “vô tội vạ” vào xe sang đồ hiệu khi thắng lớn nhờ tiền số, họ có những quyết định đầy lí trí vào nhà đất và những tài sản đảm bảo chắc chắn hơn.

Với đà tăng trưởng của thị trường tiền crypto, loại tài sản này sẽ còn có nhiều tác động sâu rộng nên nền kinh tế Mỹ và thế giới trong tương lai.