Hội Chăn nuôi Việt Nam kiến nghị chính sách cho ngành sữa, Vinamilk (VNM) góp sức ra sao?

Hiện nay, người chăn nuôi bò sữa đang phải đối mặt với muôn vàn khó khăn như chi phí sản xuất tăng cao, giá bán sữa nguyên liệu bấp bênh, đầu ra thiếu ổn định. Không ít bà con nông dân không thể cầm cự, dẫn tới phá bỏ đàn bò đã từng dày công gây dựng, bỏ sang làm nghề khác. Tất cả đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai phát triển lâu dài của ngành bò sữa trong nước.

Tọa đàm "Thực trạng và giải pháp khôi phục sự phát triển đàn bò sữa" ngày 23/9/2025 (Ảnh: Báo Chính phủ)

Theo ông Lê Việt Hải, Phó Chi cục Chăn nuôi và Thú y TP. HCM, chăn nuôi bò sữa là ngành đòi hỏi đầu tư lớn, tính chuyên nghiệp cao. Tuy nhiên, hiện nay diện tích đất nông nghiệp ngày càng giảm, đất trồng cỏ hạn chế, quy mô chăn nuôi nông hộ nhỏ, chi phí sản xuất cao do nhiều chi phí trung gian, trong khi việc tiêu thụ sản phẩm chưa ổn định, gây nhiều khó khăn cho người chăn nuôi.

Những năm gần đây, tốc độ đô thị hóa nhanh làm hạn chế quỹ đất nông nghiệp phát triển chăn nuôi bò sữa. Nhiều vùng đất sản xuất xen kẽ với khu dân cư, chưa xác định được vùng sản xuất ổn định. Trong khi chi phí nguyên liệu cao, hiệu quả đầu tư cơ giới hóa chưa phát huy tối đa. Giá sữa không ổn định khiến người chăn nuôi ngần ngại đầu tư vào cơ giới hóa và công nghệ cao.

Hiện nay, phương thức chăn nuôi vẫn mang tính truyền thống, tận dụng nguồn thức ăn sẵn, không ổn định, mất cân bằng dinh dưỡng, dù người chăn nuôi đã được tập huấn kỹ thuật. Nhiều hộ chỉ tập trung khai thác sữa và bán con giống, chưa chú trọng quản lý đàn giống, dinh dưỡng theo chế độ phối trộn hoàn chỉnh (PMR, TMR), cũng như điều kiện chăm sóc và nuôi dưỡng tại nông hộ, dẫn tới tình trạng stress nhiệt ở bò.

Giá nguyên liệu đầu vào tăng cao trong khi giá thu mua sữa tươi ổn định hoặc tăng rất ít (Vinamilk tăng 0,1%, Friesland Campina giảm 0,1%), khiến nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ không còn lãi, dẫn tới giảm đàn bò sữa nhanh chóng.

"Nhất là vẫn chưa có các quy định về điều kiện kinh doanh và chế biến sữa phù hợp, cũng như cơ chế khuyến khích phát triển nguồn nguyên liệu trong nước. Điều này khiến việc nhập khẩu sữa bột hoàn nguyên trở nên thuận lợi hơn so với chế biến sữa tươi, làm doanh nghiệp không mặn mà mua sữa của nông dân", ông Hải cho hay.

Trước thực trạng trên, TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam, cho rằng cần hình thành chuỗi liên kết khép kín, bền vững giữa nông dân và doanh nghiệp. Doanh nghiệp giữ vai trò “đầu tàu” về công nghệ, vốn, thị trường; nông dân bảo đảm sản lượng và chất lượng sữa.

Doanh nghiệp cần ký hợp đồng thu mua dài hạn, minh bạch về số lượng, chất lượng và giá cả; đồng thời hỗ trợ giống, thức ăn, công nghệ bảo quản. Người chăn nuôi cần tham gia hợp tác xã, áp dụng quy trình tiên tiến, đáp ứng tiêu chuẩn doanh nghiệp và thị trường.

TS. Nguyễn Xuân Dương cũng kiến nghị Nhà nước quy định bắt buộc các cơ sở sản xuất, kinh doanh sữa phải có vùng nguyên liệu hoặc sử dụng tối thiểu một tỷ lệ sữa tươi trong nước (khoảng 5-10% tổng nguyên liệu), như thông lệ nhiều quốc gia. Đồng thời, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cần được hoàn thiện, giúp minh bạch thông tin, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người chăn nuôi bò sữa.

Vinamilk (VNM) góp sức ra sao trong hành trình thu mua sữa từ các hộ chăn nuôi bò?

Đầu năm 2025, nhằm giải quyết kiến nghị của người dân xã chăn nuôi bò sữa trên địa bàn, lãnh đạo UBND xã Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc) đã có buổi làm việc với CTCP Sữa Việt Nam (Vinamilk).

Được biết, Vinamilk thu mua sữa trên địa bàn huyện đã hơn 10 năm, với 488 hộ chăn nuôi ký kết bán sữa cho công ty với 96,5 tấn sữa/ngày, giá trị ước đạt hơn 1,5 tỷ đồng, chiếm 50% tổng sản lượng sữa trong toàn huyện. Sản lượng sữa hàng năm Vinamilk thu mua khoảng 35.000 tấn, trong đó sản lượng sữa từ các hộ chăn nuôi quy mô trên 20 con là 26.240 tấn/năm; quy mô từ dưới 20 con là 8.760 tấn/năm.

Buổi làm việc giữa Vinamilk và huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc)

Ngày 13/11/2024, tại Thông báo số 1629/CV-CTS.PTNL của Vinamilk về việc định hướng phát triển đàn bò sữa khu vực Hà Nội và vùng phụ cận 2025, theo đó năm 2025 công ty sẽ ký kết hợp đồng với các hộ có cơ cấu đàn bò sữa từ 20 con trở lên. Như vậy số hộ có quy mô đàn bò sữa dưới 20 con Công ty sẽ không thực hiện ký kết hợp đồng để thu mua.

Tại buổi làm việc, đại diện Vinamilk đã chia sẻ về những khó khăn của công ty trong việc thu mua sản phẩm sữa trên địa bàn huyện. Đại diện các xã, các hộ chăn nuôi có quy mô dưới 20 con bò sữa đề nghị phía công ty có phương án giải quyết để tiếp tục ký hợp đồng thu mua sữa bò cho các hộ có quy mô đàn dưới 20 con.

Ông Đoàn Quốc Khánh – Phó Tổng Giám đốc Vinamilk đã tiếp thu ý kiến của các đại biểu tại buổi làm việc và sẽ trình lãnh đạo công ty xem xét để có văn bản chính thức tới người dân trong thời gian sớm nhất, đồng thời phía công ty và các trạm thu mua sữa sẽ khảo sát, đánh giá lại đối với các hộ chăn nuôi bò sữa trên địa bàn để chuẩn bị ký kết hợp đồng thu mua năm 2025.

Nguồn: Báo cáo thường niên 2024 của Vinamilk

Theo Báo cáo thường niên 2024, song song với hệ thống trang trại hiện đại, Vinamilk tiếp tục đồng hành hợp tác với nông hộ chăn nuôi bò sữa tại các địa phương trong cả nước, ký kết hợp đồng thu mua sản phẩm sữa tươi nguyên liệu, tạo cầu nối phát triển bền vững, hài hòa với mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng, giảm giá thành và tăng khả năng cạnh tranh với sữa nhập khẩu. Hệ thống các trạm thu mua sữa đóng vai trò quan trọng trong mối liên kết này với bộ tiêu chuẩn tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt về vệ sinh, an toàn thực phẩm.

Tính đến ngày 31/12/2024, Vinamilk đang quản lý 74 trạm sữa, sản lượng sữa tươi nguyên liệu gom từ các hộ chăn nuôi lên tới 227.000 tấn/năm, chiếm 55,6% sản lượng của cả tập đoàn.

Ngoài hoạt động chính là thu mua sữa, các trạm thu mua sữa còn đóng vai trò là kênh phân phối thức ăn chăn nuôi bò sữa, tư vấn và chuyển giao công nghệ trong chăn nuôi và kiểm soát dịch bệnh cho bò sữa, trở thành đầu mối và địa chỉ tin cậy cho sự phát triển bò sữa trong dân.