Ở nhiều vùng quê Việt Nam, có những loại cây mọc hoang dại ven hàng rào, vườn nhà, tưởng như vô danh nhưng lại ẩn chứa giá trị ẩm thực đặc biệt. Một trong số đó là rau cúc tần.

Cúc tần, còn được gọi là từ bi, đại bi, đại ngải, thuộc họ Cúc (Asteraceae). Ở nông thôn, cúc tần thường được trồng làm hàng rào tự nhiên nhờ khả năng mọc nhanh, dễ tỉa, tạo bóng mát và chắn gió tốt.

Loài cây mọc hàng rào xưa không ai ngó, nay thành 'đặc sản quê' gây sốt ở phố thị, giá tới 50.000 đồng/kg

Ít ai biết lá và ngọn non của cây cúc tần có thể làm thành món ăn thanh mát - Ảnh minh họa

Ngày trước, cây cúc tần hiện diện khắp nơi nhưng hiếm ai để ý. Tuy nhiên, tại nhiều địa phương, lá và ngọn non của cây cúc tần từ lâu đã được người dân sử dụng để luộc chấm mắm, nấu canh với tôm khô hoặc thịt băm, kho cá hay làm rau ghém ăn kèm dồi lợn.

Vị thanh, hơi chua cay nhẹ, thơm mát, cùng cảm giác ngọt hậu đặc trưng khiến rau cúc tần để lại ấn tượng mạnh cho thực khách.

Gần đây, xu hướng tìm về các loại rau dại và rau dân dã khiến nhiều loại rau "quê mùa" bỗng trở thành hàng hiếm. Rau cúc tần cũng không ngoại lệ. Trên chợ mạng hay tại một số chợ quê, lá và ngọn cúc tần được rao bán với giá khoảng 40.000 - 50.000 đồng/kg. Đặc biệt, một số nhà hàng ẩm thực truyền thống đã đưa rau cúc tần vào thực đơn như một nguyên liệu lạ, giàu bản sắc.

Món cá kho lá cúc tần là một trong những cách chế biến nổi bật nhất. Cá được xếp cùng lá cúc tần, riềng, gừng, kho lửa nhỏ đến khi săn vàng, dậy mùi. Lớp lá bên dưới giữ độ béo, tạo mùi thơm thanh dịu, vị cay chua nhẹ, khiến món ăn thêm phần cuốn hút, đưa cơm.

Ngoài ra, dồi lợn trộn lá cúc tần cũng là món ăn đáng thử. Lá non được băm nhỏ trộn cùng nhân dồi, mang đi hấp hoặc nướng, tạo hương vị mới mẻ thay vì chỉ dùng rau thơm như hành, thì là. Người dân quê còn sáng tạo thêm nhiều cách chế biến khác như bánh nếp nhân cúc tần, cháo cúc tần, cúc tần hầm óc heo hay đơn giản là luộc chấm mắm.

Từ một loại cây mọc làm rào, ít người để ý, rau cúc tần nay đã có chỗ đứng trong thế giới ẩm thực quê, trở thành “đặc sản xanh” vừa ngon miệng, vừa giàu giá trị truyền thống.