Tập đoàn từ Nga dẫn đầu thế giới về công nghiệp hạt nhân ngỏ ý mời các nhà khoa học Việt Nam cùng tìm hiểu về công nghệ mới

Tập đoàn Rosatom của Nga đang xúc tiến hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ lượng tử, một trong những công nghệ tiên tiến mà hiện chỉ một số ít quốc gia trên thế giới làm chủ. Động thái này thể hiện sự quan tâm của Nga đối với tiềm năng phát triển công nghệ lượng tử tại Việt Nam và mở ra cơ hội hợp tác trong nghiên cứu khoa học, đào tạo nhân lực cũng như ứng dụng thực tiễn.

Theo Quantum Insider (Canada), Rosatom đã mời các nhà khoa học Việt Nam tham dự hội nghị công nghệ lượng tử tại Moscow vào tháng 7 tới. Đây là hội nghị quốc tế lớn nhất của tập đoàn trong lĩnh vực này, hứa hẹn mở ra cơ hội hợp tác nghiên cứu và phát triển công nghệ giữa hai nước.

Bà Ekaterina Soltseva, Giám đốc Công nghệ lượng tử của Rosatom, nhấn mạnh rằng công nghệ lượng tử là một trong những hướng đi chiến lược của tập đoàn, đóng vai trò quan trọng trong các dự án hợp tác quốc tế. Bà cho biết Rosatom sẵn sàng tiếp đón và giới thiệu các phòng thí nghiệm công nghệ lượng tử đến các nhà khoa học Việt Nam, qua đó tạo tiền đề cho sự hợp tác sâu rộng hơn trong tương lai.

Cũng theo bà Soltseva, việc Việt Nam tham gia vào hệ sinh thái công nghệ lượng tử của Rosatom không chỉ giúp nâng cao năng lực nghiên cứu mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận các nền tảng khoa học tiên tiến trong nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS). Rosatom hiện đang phối hợp với các trường đại học trên thế giới để đào tạo nhân lực trong lĩnh vực công nghệ lượng tử và Việt Nam có thể là một phần quan trọng trong sáng kiến này.

Rosatom là tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực công nghiệp hạt nhân. Ảnh minh hoạ

Hiện tại, chỉ ba quốc gia trên thế giới – Mỹ, Trung Quốc và Nga – sở hữu máy tính lượng tử hoạt động trên cả bốn nền tảng chính (chuỗi siêu dẫn, ion, nguyên tử trung hòa và photon). Trong khi đó, trên toàn cầu mới chỉ có 6 nước phát triển máy tính lượng tử từ 50-qubit trở lên, bao gồm Nga với hai hệ thống trên nền tảng ion và nguyên tử trung hòa.

Tháng 12/2024, Nga công bố nguyên mẫu máy tính lượng tử 50-qubit sử dụng nguyên tử trung hòa, do Đại học Quốc gia Moscow Lomonosov và Trung tâm Lượng tử Nga phát triển. Hệ thống này nằm trong khuôn khổ Lộ trình Máy tính Lượng tử của Nga, một sáng kiến trị giá 790 triệu USD nhằm mở rộng quy mô công nghệ lượng tử trong thập kỷ tới.

Việc Rosatom mở rộng hợp tác quốc tế diễn ra trong bối cảnh Nga đang nỗ lực khẳng định vị thế của mình như một đối thủ đáng gờm trong lĩnh vực điện toán lượng tử. Điều này không chỉ giúp Nga củng cố ảnh hưởng công nghệ mà còn góp phần tạo ra mạng lưới hợp tác đa phương, trong đó Việt Nam có thể đóng vai trò quan trọng.

Công nghệ lượng tử được đánh giá là một trong những lĩnh vực khoa học và kỹ thuật có tiềm năng cách mạng hóa nhiều ngành công nghiệp, từ tài chính, mật mã đến trí tuệ nhân tạo và y học. Máy tính lượng tử, với khả năng xử lý thông tin nhanh hơn hàng triệu lần so với máy tính truyền thống, có thể giúp giải quyết những bài toán phức tạp mà các hệ thống thông thường không thể đảm nhận.

Theo báo cáo của Research Dive năm 2024, lĩnh vực tài chính và ngân hàng đang chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng của điện toán lượng tử, dự kiến đạt doanh thu 159,2 triệu USD vào năm 2027. Ngoài ra, sự phát triển của mật mã lượng tử cũng đang thu hút đầu tư mạnh mẽ nhằm tăng cường an ninh dữ liệu.

Tại Việt Nam, mặc dù công nghệ lượng tử mới chỉ ở giai đoạn đầu, nhưng theo nhận định của 6Wresearch, thị trường này có nhiều tiềm năng nhờ sự quan tâm của chính phủ, hợp tác quốc tế và các dự án nghiên cứu đang triển khai. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức lớn như sự thiếu hụt nhân lực chuyên môn, vấn đề ổn định qubit, cũng như yêu cầu cao về điều kiện môi trường để vận hành các hệ thống lượng tử.

Hợp tác với Rosatom có thể mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ lượng tử. Trước hết, Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp cận với các công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm nghiên cứu từ một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực này. Điều này giúp rút ngắn thời gian phát triển và ứng dụng công nghệ lượng tử trong nước.

Thứ hai, sự hợp tác này mở ra cơ hội đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, giúp Việt Nam xây dựng đội ngũ chuyên gia và nhà nghiên cứu có trình độ quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh công nghệ lượng tử đang trở thành một trong những trụ cột của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Cuối cùng, việc tham gia vào mạng lưới hợp tác toàn cầu sẽ giúp Việt Nam khẳng định vị thế của mình trong ngành công nghệ tiên tiến, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác đa ngành với các đối tác khác trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Ở chiều ngược lại, Nga cũng có lợi khi hợp tác với Việt Nam. Thứ nhất, Việt Nam là một thị trường tiềm năng với nhu cầu ứng dụng công nghệ cao, giúp Nga mở rộng ảnh hưởng tại khu vực Đông Nam Á. Thứ hai, Việt Nam sở hữu nguồn nhân lực trẻ, năng động, có thể đóng góp vào các dự án nghiên cứu chung. Và cuối cùng, hợp tác với Việt Nam giúp Nga củng cố quan hệ đối tác chiến lược và phát triển các dự án công nghệ dài hạn.

Rosatom là tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực công nghiệp hạt nhân với 450 công ty thành viên, tổng số nhân lực trên 350.000 người, hoạt động tại 50 quốc gia và vùng lãnh thổ. Rosatom hiện đứng đầu thế giới về danh mục dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở nước ngoài với 34 tổ máy.