Thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hoá tập trung: Luật hoá tài chính phi tập trung và thúc đẩy đổi mới công nghệ

Ngày 27/3, Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) tổ chức thành công hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm quản lý, vận hành sàn giao dịch tài sản mã hóa tập trung” ngay trước thềm Nghị quyết về việc triển khai thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa tập trung.

Hội thảo có sự tham dự của nhiều cơ quan quản lý nhà nước như Bộ Công an, Ban Cơ yếu Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước, Ủy ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường Quốc hội, Văn phòng Chính phủ,… cùng hơn 30 định chế tài chính lớn như Techcombank, Nam A Bank, An Binh Bank, MBBank, Agribank, Cathay Bank, VPS… và nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Trước đó, tại Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 1/3/2025 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì xây dựng khung pháp lý thúc đẩy phát triển tài sản số, tiền kỹ thuật số một cách lành mạnh, hiệu quả ngay trong tháng 3/2025.

Luật hoá tài chính phi tập trung, thúc đẩy đổi mới công nghệ

Trên tinh thần đối thoại đa chiều, đại diện các cơ quan quản lý, các chuyên gia, diễn giả tham dự hội thảo đã chia sẻ về Lợi ích của việc thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hoá tập trung và các vấn đề cần tháo gỡ trước khi triển khai thí điểm sàn giao dịch trên các góc độ Pháp lý - Tài chính - Công nghệ.

Ở góc độ nhà đầu tư và doanh nghiệp, các vấn đề nhận được sự quan tâm nhiều nhất là Thuế, Bảo vệ người dùng, Cấp phép sàn giao dịch và tuân thủ pháp lý. Các mối quan tâm này cũng phù hợp với khung đánh giá của Hội đồng Đại Tây dương và cam kết tuân thủ quy định Phòng chống rửa tiền nhằm đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách xám của Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF).

Thượng tá Dương Đức Hùng, Phó Trưởng phòng Phòng chống khủng bố, Cục An ninh Nội địa, Bộ Công an đánh giá hội thảo là cơ hội để lực lượng công an cập nhật thông tin và tìm kiếm sự đồng thuận với cộng đồng blockchain, cùng xây dựng một hệ sinh thái tài sản mã hóa minh bạch, an toàn và bền vững tại Việt Nam. Theo Thượng tá Hùng, dù Việt Nam chưa ghi nhận các vụ việc cụ thể về tài trợ khủng bố thông qua tiền mã hóa với quy mô lớn, nhưng nguy cơ này là hoàn toàn hiện hữu và đang gia tăng.

Ông Phan Đức Trung - Chủ tịch VBA chia sẻ tại hội thảo

Đại diện Bộ Công an đề xuất, để quản lý các sàn giao dịch tài sản mã hoá, bên cạnh việc xây dựng khung pháp lý rõ ràng và toàn diện còn cần sự phối hợp liên ngành, ứng dụng công cụ quản lý tiên tiến và xử lý nghiêm các sàn giao dịch không phép.

“Các cơ quan chức năng, đặc biệt là lực lượng công an, cần tăng cường điều tra và xử lý nghiêm các sàn giao dịch không phép, với mức phạt hành chính cao và truy cứu trách nhiệm hình sự nếu phát hiện liên quan đến tài trợ khủng bố hoặc rửa tiền. Đồng thời, công khai danh sách các sàn không phép trên các phương tiện truyền thông để cảnh báo người dân, phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ internet để chặn truy cập vào những nền tảng này”, Thượng tá Hùng nhấn mạnh.

Tiến sĩ Hoàng Văn Thức, Giám đốc Học viện Kỹ thuật Mật mã, Ban Cơ yếu Chính phủ nhấn mạnh việc cần thiết phải có Hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về mật mã cho tài sản mã hoá, stablecoin, sàn giao dịch tài sản mã hoá; Cần xây dựng bộ tiêu chí an toàn, an ninh thông tin cho dịch vụ giao dịch tài sản mã hoá; Quy định về kiểm tra, chứng nhận mức độ bảo mật, an ninh, an toàn đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ giao dịch tài sản mã hoá nhằm đảm bảo sự vận hành an toàn, tin cậy và minh bạch của thị trường. 3 vấn đề này cần được quy định trong các văn bản pháp lý mà trước mắt là Nghị quyết của Chính phủ về thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hoá tập trung.

Chia sẻ về dự thảo quy định thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hoá tập trung đang rất được quan tâm trong thời điểm này, ông Tô Trần Hoà, Phó Trưởng ban Phát triển Thị trường Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, dự thảo được xây dựng dựa trên các nghiên cứu từ các thị trường tài sản mã hoá được đánh giá là tiên tiến trên thế giới như Mỹ, Châu Âu, Nhật, UAE, Thái Lan và tuân thủ hệ thống các quy định chung của quốc tế về tài chính, công nghệ. “Đặc biệt, các sàn giao dịch cần tự đánh giá, lựa chọn các tài sản có giá trị, có tính thanh khoản cao để đảm bảo quyền lợi của các nhà đầu tư”, ông Hoà cho biết.

Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm quản lý, vận hành sàn giao dịch tài sản mã hóa tập trung” sáng ngày 27/3

Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục Trưởng Cục Phòng chống Rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho rằng việc xây dựng khung pháp lý quản lý các sàn giao dịch đặt ra yêu cầu phức tạp về việc quản trị rủi ro do tính chất ẩn danh, xuyên biên giới, phi tập trung của tài sản mã hoá. Tuy nhiên, thực tế trên thế giới cho thấy chi phí phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố cũng là một chi phí lớn đối với các đơn vị vận hành các sàn giao dịch.

“Vì vậy, NHNN đã tham mưu, đề xuất quy định các sàn giao dịch phải thực thi nhiều yêu cầu chặt chẽ về phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố trên cơ sở quy định pháp luật và chuẩn mực quốc tế. Cơ quan quản lý nhà nước sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện tốt các nghĩa vụ này”, bà Thơ cho biết.

Theo Tiến sĩ Wayne Huang, đồng sáng lập, CEO XREX, đơn vị tư vấn dịch vụ theo dõi phòng chống rửa tiền cho Chính phủ Đài Loan và chính phủ Singapore, Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lớn để bứt phá trên thị trường tài chính phi tập trung nhờ mức độ chấp nhận và sự phổ biến của tài sản mã hoá trong cộng đồng Việt Nam. Tuy nhiên, cơ quan chức năng cũng cần cân nhắc sự cân bằng, tránh quy định quá chặt chẽ sẽ khiến các doanh nghiệp khó hoạt động nhưng vẫn đảm bảo tuân thủ nghĩa vụ về phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và các quy định pháp lý khác.

Ông Wayne bày tỏ, khi được luật định rõ ràng, thị trường tài sản số sẽ được tạo điều kiện phát triển mạnh mẽ nhờ sự hỗ trợ an ninh hệ thống tiên tiến, bao gồm sự giám sát của chính phủ, kiểm toán độc lập, chứng nhận chuyên nghiệp và bảo hiểm để giảm thiểu các rủi ro an ninh mạng. Lớp hỗ trợ hệ thống mới này sẽ giúp giảm rủi ro và tăng cường sự tin tưởng của người dân.

Đánh giá chung về bức tranh pháp lý thị trường tài sản số hiện nay, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam cho rằng, việc thúc đẩy triển khai thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa cùng lúc với việc thúc đẩy Luật Công nghiệp Công nghệ số, dự kiến thông qua trong tháng 5/2025, thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc xây dựng khung pháp lý trong lĩnh vực tài sản số.

“Việc luật hoá tài chính phi tập trung giúp đảm bảo tính pháp lý của các tài sản mã hoá, đồng thời thúc đẩy đổi mới công nghệ hội nhập toàn cầu, giúp Việt Nam tối ưu nguồn lực từ thị trường mã hoá đang phát triển sôi động và thực hiện cam kết về phòng chống rửa tiền của chính phủ”.

Tuy nhiên, đối với các đơn vị vận hành sàn giao dịch, ông Trung cho rằng, các quy định pháp lý chặt chẽ có thể đặt ra áp lực chi phí lớn đối với các doanh nghiệp không có đủ tiềm lực tài chính vì chi phí tuân thủ là vấn đề lớn, cần quan tâm khi vận hành sàn giao dịch chứ không chỉ là vốn điều lệ hay phí cấp phép.

Thúc đẩy tuân thủ pháp lý và hợp tác quốc tế

Trong bối cảnh thị trường tài sản số đang được quan tâm mạnh mẽ, nhằm góp phần thúc đẩy việc tuân thủ quy định pháp lý, Hiệp hội Blockchain Việt Nam tiên phong và là đơn vị duy nhất tại Việt Nam hợp tác với Hiệp hội Các chuyên gia phòng chống rửa tiền (ACAMS) về đào tạo và cấp chứng chỉ tuân thủ quy định pháp lý phòng chống rửa tiền. ACAMS (Certified Anti-Money Laundering Specialist) là chứng chỉ quốc tế uy tín hàng đầu trong lĩnh vực phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố, được công nhận tại hơn 180 quốc gia, không chỉ đòi hỏi thành viên chứng minh năng lực chuyên môn mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với đạo đức nghề nghiệp và các chuẩn mực toàn cầu về tuân thủ.

Cũng trong khuôn khổ chương trình, Hiệp hội Blockchain Việt Nam công bố hợp tác chiến lược với CTCP Quản Lý Quỹ Đầu tư Dragon Capital Việt Nam, một trong những công ty quản lý quỹ uy tín, đang quản lý khoảng 6 tỷ USD tài sản. Bên cạnh các sản phẩm truyền thống, Dragon Capital đang nỗ lực đa dạng hoá danh mục sản phẩm và tối ưu trải nghiệm khách hàng bằng những sản phẩm mới như Chứng chỉ quỹ ETF được token hoá thông qua việc công bố nghiên cứu tại hội thảo.

Theo ông Beat Schuerch, CEO Quỹ đầu tư Dragon Capital, cáo bạch nghiên cứu (whitepaper) về Chứng chỉ quỹ EFT được token hoá, thí điểm về blockchain và tài sản số đã được nghiên cứu trong bối cảnh Việt Nam đang có những chuyển động tích cực trong lĩnh vực công nghệ số.

“Về chính sách, chúng tôi nhận thấy sự cởi mở của Chính phủ trong việc triển khai thí điểm sàn giao dịch tài sản số nhằm thúc đẩy sự phát triển năng động của thị trường vốn và bắt kịp xu thế toàn cầu. Về góc độ thị trường, chúng tôi thấy rõ tiềm năng lớn đến từ chính các nhà đầu tư Việt Nam – những người trẻ, nhanh nhạy với công nghệ và luôn sẵn sàng thử nghiệm cái mới. Dragon Capital tin rằng, loại hình sản phẩm đầu tư mới sẽ đem mang lại cơ hội đầu tư minh bạch, an toàn, hiện đại và hiệu quả cho hàng triệu nhà đầu tư, tái khẳng định tinh thần sáng tạo và tiên phong của Dragon Capital trong suốt hơn 30 năm hoạt động trên thị trường, tiếp tục đóng góp thiết thực cho sự phát triển bền vững của thị trường vốn Việt Nam”.