Tuyến đường sắt leo núi độc nhất Việt Nam sắp 'tái sinh' sau 50 năm 'bỏ ngỏ'

Ngày 5/3, tại TP Đà Lạt, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Trần Hồng Thái đã có buổi tiếp và làm việc với đoàn công tác của Cục 2 Đường sắt Trung Quốc do ông Quản Hoa Bình – Phó Tổng Giám đốc kiêm Kế toán trưởng Công ty Cục 2 Đường sắt Trung Quốc dẫn đầu.

Tại buổi làm việc, ông Quản Hoa Bình bày tỏ mong muốn tham gia khôi phục tuyến đường sắt Đà Lạt - Tháp Chàm, nối hai tỉnh Lâm Đồng và Ninh Thuận, đồng thời đề xuất hợp tác nâng cấp sân bay Liên Khương. Ông cũng nhấn mạnh tiềm năng hợp tác song phương trong các lĩnh vực đường sắt, hàng không và du lịch.

Dự án đường sắt Đà Lạt - Tháp Chàm trong quy hoạch quốc gia

Đáp lại đề xuất từ phía Trung Quốc, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Trần Hồng Thái khẳng định chính quyền địa phương hoan nghênh sự quan tâm của Cục 2 Đường sắt Trung Quốc đối với dự án này. Ông cho biết, với lượng khách du lịch đến Lâm Đồng đạt 10 triệu lượt chỉ trong năm 2024, việc khôi phục tuyến đường sắt Đà Lạt - Tháp Chàm là cần thiết để thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế khu vực.

Theo ông Thái, dự án này đã được quy hoạch chi tiết trong các quyết định của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Chính trị. Hiện nay, dự án đang trong giai đoạn hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Trước đó, vào tháng 7/2022, Bộ Giao thông Vận tải đã chấp thuận chủ trương lập hồ sơ đề xuất đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), với tổng kinh phí 27.000 tỷ đồng. Đến tháng 10/2022, dự án được Thủ tướng phê duyệt vào quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia đến năm 2050.

Công ty Cục 2 Đường sắt Trung Quốc làm việc với UBND tỉnh Lâm Đồng Ảnh: Báo Lâm Đồng

Ngoài ra, theo Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 14/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2021-2030, tuyến đường sắt này được đặt mục tiêu khôi phục vào năm 2030. Song song đó, ga Đà Lạt cũng sẽ được nâng cấp thành trung tâm phát triển đô thị theo mô hình TOD trong giai đoạn 2026-2030, với nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước và xã hội hóa.

Trung Quốc mong muốn mở rộng hợp tác hàng không, du lịch

Tại buổi làm việc, ông Quản Hoa Bình nhấn mạnh tiềm năng hợp tác du lịch giữa Lâm Đồng và Trung Quốc. Ông đề xuất phát triển một tuyến kết nối giữa tỉnh Tứ Xuyên – nơi Công ty Cục 2 Đường sắt Trung Quốc đặt trụ sở – với Lâm Đồng, tạo điều kiện cho du khách Trung Quốc khám phá cảnh quan và văn hóa địa phương.

Về lĩnh vực hàng không, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Trần Hồng Thái cho biết sân bay Liên Khương hiện là cảng hàng không quốc tế cấp 4D theo quy định của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO). Theo kế hoạch, năm 2025, tỉnh sẽ mở rộng các tuyến bay quốc tế đến Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản và có lộ trình nâng cấp sân bay này nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển.

Tuyến đường sắt hiện chỉ còn duy trì đoạn đường gần 7km phục vụ khách du lịch từ Đà Lạt đi Trại Mát

Tuyến đường sắt Đà Lạt - Tháp Chàm dài 84km, khổ đường 1.000mm, từng là một trong hai tuyến đường sắt răng cưa leo núi đầu tiên trên thế giới và duy nhất tại Việt Nam. Công trình được khởi công năm 1908, hoàn thành năm 1932 và đưa vào sử dụng từ năm 1936. Sau năm 1975, phần lớn đường ray và tà vẹt bị tháo dỡ, hiện chỉ còn đoạn ga Trại Mát – Đà Lạt dài 6,7km đang khai thác phục vụ du lịch.

Tuyến đường sắt có tổng cộng 14 ga, trong đó 16km là đường sắt răng cưa để vượt qua các đoạn đèo dốc, với độ cao lên đến 1.500m. Hệ thống này bao gồm 5 đường hầm, trong đó có một hầm dài 600m và nhiều cầu vượt độc đáo. Để khôi phục toàn bộ tuyến từ ga Tháp Chàm (Ninh Thuận) đến ga Trại Mát (Đà Lạt), cần đầu tư xây mới cầu, hầm xuyên núi và nâng cấp các nhà ga.

Việc khôi phục tuyến đường sắt Đà Lạt - Tháp Chàm được kỳ vọng sẽ tăng cường kết nối giao thông, thúc đẩy du lịch và phát triển kinh tế khu vực Tây Nguyên, mở ra nhiều cơ hội hợp tác đầu tư trong thời gian tới.