Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) mới đây đã kiến nghị bỏ quy định ngân hàng thương mại phải khấu trừ và nộp thuế thay cho tổ chức, cá nhân nước ngoài có phát sinh thu nhập từ hoạt động kinh doanh thương mại tại Việt Nam, trong đó có các giao dịch thương mại điện tử. Kiến nghị này được nêu tại bản góp ý cho dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Theo quy định hiện hành, các ngân hàng thương mại có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay cho các nhà cung cấp nước ngoài khi thực hiện chuyển tiền ra nước ngoài, trong trường hợp nhà cung cấp chưa thực hiện đăng ký, kê khai và nộp thuế tại Việt Nam. Danh sách các nhà cung cấp chưa đăng ký sẽ được cơ quan thuế công bố, bao gồm tên và địa chỉ website, làm căn cứ để ngân hàng xác định đối tượng khấu trừ.

Tuy nhiên, Vietcombank cho rằng quy định này thiếu khả thi trong thực tế. Ngân hàng lý giải rằng lệnh chuyển tiền chỉ bao gồm tên, số tài khoản và tên ngân hàng của người thụ hưởng, mà không yêu cầu thông tin về website. Do đó, thông tin mà cơ quan thuế cung cấp không thể dùng để xác định chính xác người nhận có thuộc diện phải khấu trừ thuế hay không.

Ngoài ra, ngân hàng cũng nêu lo ngại về khả năng xảy ra nhầm lẫn do trùng tên giữa các nhà cung cấp nước ngoài đến từ các quốc gia khác nhau. Nếu chỉ dựa trên tên để xác định đối tượng khấu trừ thuế, ngân hàng có thể thực hiện sai đối tượng, gây rủi ro pháp lý và khiếu nại phát sinh.

Vietcombank nhấn mạnh rằng các ngân hàng không tham gia vào hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ giữa các bên, nên không có đủ thông tin để hiểu rõ bản chất giao dịch, lĩnh vực kinh doanh hay tỷ lệ khấu trừ thuế theo quy định. Do vậy, yêu cầu ngân hàng xác định và thực hiện nghĩa vụ thuế thay nhà cung cấp là bất hợp lý và vượt quá chức năng của tổ chức tín dụng.

Về mặt pháp lý và thông lệ quốc tế, ngân hàng này cho rằng việc quy định nghĩa vụ khấu trừ thuế tại Luật Quản lý thuế năm 2019 là chưa phù hợp. Hiện nay, các quốc gia phát triển như Mỹ, Australia và các nước trong Liên minh châu Âu đều không giao trách nhiệm khấu trừ thuế cho ngân hàng đối với bên bán nước ngoài. Thay vào đó, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) khuyến nghị các nền tảng số có trách nhiệm thực hiện đăng ký, kê khai và nộp thuế thay người bán trong hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới.

Luật số 56/2024/QH15 – sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế – cũng đã có quy định rõ hơn theo hướng này. Cụ thể, khoản 5 Điều 6 của luật quy định: đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác được thực hiện bởi nhà cung cấp ở nước ngoài, thì nhà cung cấp đó có nghĩa vụ trực tiếp hoặc ủy quyền thực hiện đăng ký, khai và nộp thuế tại Việt Nam theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Phản hồi đề xuất của Vietcombank, Bộ Tài chính cho biết sẽ nghiên cứu tiếp thu vì hiện nay pháp luật thuế chưa quy định nghĩa vụ khấu trừ nộp thuế thay cho tổ chức tín dụng trong trường hợp tổ chức, cá nhân nước ngoài có phát sinh thu nhập từ thương mại điện tử tại Việt Nam nhưng chưa đăng ký thuế.

Theo thống kê của cơ quan thuế, tổng doanh thu từ các tổ chức, cá nhân nước ngoài có hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam trong giai đoạn 2022–2024 đạt khoảng 296.000 tỷ đồng. Riêng 6 tháng đầu năm 2025, số thu từ khu vực này đạt 98.000 tỷ đồng, tăng 58% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, 163 nhà cung cấp nước ngoài đã trực tiếp đăng ký, kê khai và nộp thuế thông qua Cổng thông tin điện tử, với tổng số tiền đạt 5.700 tỷ đồng, tăng 41%.

Đề xuất của Vietcombank cho thấy nhu cầu cần thiết phải rà soát lại cơ chế thu thuế đối với hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới, trong đó làm rõ vai trò và giới hạn trách nhiệm của các tổ chức trung gian như ngân hàng thương mại. Việc xây dựng chính sách thuế hiệu quả, sát thực tiễn và phù hợp với thông lệ quốc tế đang trở nên cấp thiết trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển nhanh và ngày càng phức tạp.