Ngày 6/8/2025, Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM đến thăm và làm việc với Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp (Becamex IDC, HoSE: BCM). Tại buổi làm việc, 2 đơn vị triển khai hợp tác nhiều nội dung quan trọng, trong đó có việc Becamex tham gia cùng Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM nghiên cứu đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị, cụ thể gồm:

- Tham gia nghiên cứu đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị, bao gồm các tuyến metro vận tải hành khách công cộng, các tuyến đường sắt container chở hàng.

- Nghiên cứu các chính sách đặc thù cho trung tâm đổi mới sáng tạo vùng, gắn kết giữa Đại học Quốc gia TP. HCM, Khu công nghiệp TP. HCM, Khu công nghệ cao và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Becamex.

- Nghiên cứu các tiêu chí, mô hình, chính sách phát triển các khu công nghiệp xanh, hướng đến mục tiêu trung hòa carbon (Net Zero), xây dựng bộ tiêu chí khu công nghiệp Net Zero cho TP. HCM mở rộng.

- Nghiên cứu hình thành các khu tổ hợp văn hóa phức hợp: Đô thị đại học, thể dục thể thao, trung tâm văn hóa, trung tâm khoa học sức khỏe, trung tâm giáo dục - đào tạo...

- Nghiên cứu đề án tái cấu trúc hệ thống doanh nghiệp Nhà nước của TP. HCM với các tập đoàn tiên phong về công nghiệp, xây dựng, nhà ở xã hội.

- Nghiên cứu đề án dịch chuyển công nghiệp và hạ tầng xã hội quy mô lớn tại lõi trung tâm TP. HCM phục vụ việc tái thiết đô thị và tạo dư địa kiến tạo đô thị tài chính, thương mại dịch vụ, khoa học công nghệ.

Becamex IDC (BCM) muốn xây dựng trục logistics xanh Nam Bộ, tạo 'tiền đề vàng' cho đường sắt cao tốc Bắc - Nam

Lễ ký kết hợp tác giữa Tập đoàn Becamex với Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM (Ảnh: Báo Tuổi trẻ)

Becamex sẽ chủ trì xây dựng đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị và Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM sẽ nghiên cứu, tổ chức các hoạt động liên quan, gắn với quy hoạch, phát triển không gian đô thị và các cơ chế, chính sách đặc thù.

Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cùng Tập đoàn Becamex sẽ nghiên cứu đề xuất tuyến đường sắt nối Bàu Bàng - Long Thành - Cái Mép. Đây là tuyến đường sắt container chở hàng, tập trung phục vụ công nghiệp.

TS. Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM cho rằng quan trọng nhất là phương thức đầu tư như thế nào và phát triển bài toán TOD ra sao.

"Quan điểm là tính toán làm dự án với một phương thức đầu tư với nhiều liên doanh. Nghị quyết 188 về đường sắt đô thị ủng hộ liên quan các doanh nghiệp Việt Nam, nếu hợp tác quốc tế phải tăng tỉ lệ doanh nghiệp Việt. Do đó cần phải nghiên cứu, làm sao tổ chức được nhiều liên doanh nhất có thể, tập hợp được nhiều doanh nghiệp Việt nhất, trong đó có Becamex và nhiều doanh nghiệp Việt khác", ông Vũ nói.

Tại buổi làm việc, ông Lê Nguyễn Bảo Trọng - Giám đốc Kinh tế kỹ thuật, Tập đoàn Becamex - trình bày đề xuất tuyến đường sắt nhanh kết nối trung tâm TP. HCM đến Cái Mép, Bàu Bàng, Cần Thơ.

Theo ông Trọng, mục tiêu của dự án là xây dựng trục logistics xanh Nam Bộ nối liền trung tâm TP. HCM đến Cái Mép, Bàu Bàng, Cần Thơ, trở thành xương sống vận tải xanh của miền Nam và "tiền đề vàng" cho đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Đồng thời giải quyết các vấn đề về hạ tầng giao thông và môi trường, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững thông qua việc tích hợp các khu công nghiệp, cảng biển và đô thị dọc tuyến, tăng năng lực cạnh tranh xuất nhập khẩu.

Cũng theo ông Trọng, hiện nay cụm cảng Cái Mép - Thị Vải chiếm 25% sản lượng container quốc gia và 50% sản lượng toàn khu vực phía Nam, cảng Cát Lái đang quá tải. Khu công nghiệp vùng Tây Bắc TP. HCM và Đồng bằng sông Cửu Long có nhu cầu rất lớn về vận chuyển hàng hóa và nguyên liệu. Trong khi đó, giao thông đường bộ thường xuyên quá tải, chi phí logistics cao gấp 1,5 lần thế giới, chi phí vận tải chiếm 25% giá thành.

Ngoài ra, phát thải từ vận tải đường bộ đang cao gấp 10 lần đường sắt chạy bằng điện. Đây là những lý do mà Becamex đưa ra để đề xuất đường sắt kết nối trung tâm TP. HCM đến Cái Mép - Bàu Bàng - Cần Thơ.

Đại diện tập đoàn cũng đề xuất lộ trình tuyến đường sắt giai đoạn 1. Cụ thể, tuyến TP. HCM - Cái Mép (từ trung tâm TP. HCM qua Đồng Nai đến cảng Cái Mép) khoảng 86,4km. Tuyến này bắt đầu từ ga An Bình (TP.HCM), đi theo tuyến đường sắt Trảng Bom - Sài Gòn (Hòa Hưng) - Tân Kiên và tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu đến cụm cảng Cái Mép (có nhánh kết nối ga Trảng Bom 11km). Tuyến này có tốc độ 160 km/h tàu khách và 120 km/h tàu hàng.

Tuyến TP. HCM - Bàu Bàng từ trung tâm TP. HCM đến Khu công nghiệp Bàu Bàng (khu vực Tây Bắc TP.HCM) với khoảng 52km. Tuyến này có tốc độ 160 km/h tàu khách và 120 km/h tàu hàng.

Tuyến TP. HCM - Cần Thơ, từ trung tâm TP. HCM qua Tây Ninh, Đồng Tháp, Vĩnh Long đến Cần Thơ khoảng 174km. Tuyến này có tốc độ 200 km/h tàu khách và 160 km/h tàu hàng.

Theo ông Trọng, các tuyến được thiết kế để kết nối với nhau, tạo thành mạng lưới giao thông linh hoạt, kết nối cảng biển, khu công nghiệp và trung tâm đô thị. Dự án này có thể giảm 1,7 triệu tấn phát thải và tiết kiệm hơn 2,2 tỉ USD chi phí logistics mỗi năm.