Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Bộ Tài chính đề xuất thay đổi cách tính thuế với hoạt động chuyển nhượng chứng khoán theo hướng đánh thuế trên phần thu nhập thay vì doanh thu như hiện nay.

Cụ thể, cá nhân cư trú nếu chuyển nhượng chứng khoán sẽ chịu thuế suất 20% trên thu nhập tính thuế trong kỳ tính thuế theo năm. Thu nhập tính thuế được xác định bằng phần chênh lệch giữa giá bán và giá mua, sau khi trừ đi các khoản chi phí hợp lý liên quan.

Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí, cá nhân sẽ nộp thuế theo tỷ lệ 0,1% trên giá bán từng lần, tương tự cách thu hiện hành.

Đối với hoạt động chuyển nhượng vốn, Bộ cũng đề xuất áp dụng thuế suất 20% trên phần thu nhập tính thuế, nhưng theo từng lần chuyển nhượng. Nếu không xác định được giá mua và chi phí, mức thuế suất sẽ là 2% trên giá chuyển nhượng.

Bộ Tài chính đề xuất đánh thuế 20% trên lãi bán chứng khoán
Ảnh minh họa

Luật Thuế thu nhập cá nhân số 04/2007 quy định hai phương pháp tính thuế cho hoạt động chuyển nhượng chứng khoán. Trong đó, cá nhân có thể tạm nộp thuế 0,1% trên giá bán mỗi lần giao dịch và sau đó quyết toán vào cuối năm nếu có đủ dữ liệu để xác định lãi – lỗ. Tuy nhiên, Luật số 71/2014 sau đó đã thống nhất một phương pháp duy nhất là thu 0,1% trên giá bán mỗi lần, không phụ thuộc lãi hay lỗ, cũng không cần quyết toán cuối năm.

Cách tính này bị giới chuyên gia đánh giá là chưa hợp lý, vì thu thuế ngay cả khi người bán lỗ. Nhiều ý kiến từng kiến nghị cơ quan chức năng chuyển sang phương pháp đánh thuế trên thu nhập ròng để đảm bảo công bằng và đúng bản chất.

Bộ Tài chính cho biết, đề xuất thay đổi lần này nhằm khắc phục bất cập trên và tiệm cận với thông lệ quốc tế. Theo cơ quan này, nhiều nước cũng đánh thuế thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán, nhưng cách tính rất đa dạng: thu trên doanh thu, thu trên lợi nhuận, hoặc áp dụng chính sách khác nhau giữa chứng khoán niêm yết và chưa niêm yết.

Chẳng hạn, Indonesia thu 0,1% trên doanh thu từ cổ phiếu niêm yết. Philippines áp thuế 0,6% trên tổng giá trị giao dịch. Nhật Bản áp tỷ lệ thuế cố định 20,3% trên phần lãi từ bán chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu. Trung Quốc thu 20% trên thu nhập từ chứng khoán không niêm yết, trong khi Thái Lan đánh thuế thu nhập từ vốn tương tự các loại thu nhập thông thường.