Chính sách loại bỏ xe xăng khiến nhiều học sinh e ngại ngành kỹ thuật ô tô sẽ lỗi thời. Nhưng theo các chuyên gia, đây không phải là hồi kết, mà là thời điểm ngành này chuyển mình mạnh mẽ theo hướng hiện đại và bền vững.

Cấm xe xăng từ 2026, sinh viên e ngại một ngành học vì sợ thất nghiệp
Chính sách loại bỏ xe xăng khiến ngành kỹ thuật ô tô bị hiểu lầm là lỗi thời, trong khi thực tế đang chuyển mình mạnh mẽ. Ảnh minh hoạ

Ngày 12 tháng 7 năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành Chỉ thị số 20, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược giao thông bền vững của Việt Nam. Theo đó, từ ngày 1 tháng 7 năm 2026, xe máy và mô tô dùng nhiên liệu hóa thạch sẽ bị cấm lưu thông trong khu vực Vành đai 1 Hà Nội. Đến năm 2028 và 2030, lệnh cấm sẽ tiếp tục mở rộng ra Vành đai 2 và 3, đồng thời hạn chế cả xe ô tô chạy bằng xăng dầu.

Chính sách này phù hợp với mục tiêu giảm phát thải carbon và chuyển đổi năng lượng. Tuy nhiên, thông tin trên lại khiến nhiều học sinh đang cân nhắc theo học ngành công nghệ kỹ thuật ô tô hoang mang và nghi ngại. Họ lo rằng học xong rồi sẽ thất nghiệp.

Những lo ngại ấy không vô lý. Trong suốt nhiều thập kỷ, thị trường lao động cho kỹ sư ô tô chủ yếu xoay quanh xe sử dụng động cơ đốt trong. Nếu phương tiện chạy xăng bị loại bỏ, hàng ngàn gara, trung tâm sửa chữa, xưởng kỹ thuật có thể phải đóng cửa hoặc chuyển đổi mô hình. Trong khi đó, các công nghệ như xe điện, xe tự hành, điều khiển thông minh lại đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về điện, lập trình, pin năng lượng, những mảng không phải sinh viên nào cũng được đào tạo kỹ.

Trước tâm lý e dè từ phía người học, các chuyên gia kỹ thuật đã nhanh chóng lên tiếng làm rõ. Theo báo Người Lao Động, tiến sĩ Trần Thanh Thưởng, Trưởng phòng Tuyển sinh và Công tác sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh cho biết ngành công nghệ kỹ thuật ô tô không chỉ dừng ở xe chạy xăng.

Ông nhấn mạnh rằng sinh viên được học cả về thiết kế, lắp ráp, điều khiển và bảo trì trên nhiều loại xe khác nhau, từ truyền thống đến hiện đại. Ngoài lý thuyết, họ còn thực hành trên xe điện, xe hybrid và hệ thống lái tự động để bắt nhịp xu hướng xanh hóa và thông minh hóa trong ngành giao thông.

"Xe xăng có thể lui vào dĩ vãng, nhưng đào tạo ngành ô tô vẫn là một xu hướng cần thiết", tiến sĩ Thưởng khẳng định.

Đồng quan điểm, thạc sĩ Trương Quang Trị, Phó trưởng phòng Công tác sinh viên Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, cho biết chương trình đào tạo ngành ô tô hiện nay đã mở rộng đáng kể. Ngoài học về xe truyền thống, sinh viên còn được tiếp cận mô hình xe điện thực tế, lập trình các hệ thống hỗ trợ lái và quản lý năng lượng hiệu quả.

Các hãng xe lớn như VinFast, Toyota, Hyundai đều ghi nhận nhu cầu tăng mạnh về kỹ sư có kiến thức về xe điện, điện tử ô tô, trí tuệ nhân tạo và phần mềm điều khiển. Không chỉ trong ngành sản xuất, các lĩnh vực liên quan như thiết kế trạm sạc, công nghệ pin, tái chế vật liệu hay phát triển hệ thống hỗ trợ lái an toàn cũng trở thành "điểm nóng" tuyển dụng.

Lộ trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam dự kiến đến năm 2030, xe điện có thể chiếm tới 30% đến 40% tổng số phương tiện giao thông. Điều này đồng nghĩa với việc cần một đội ngũ kỹ sư am hiểu cả hai hệ thống vừa xe xăng, vừa xe điện để đảm nhận quá trình chuyển đổi, đào tạo lại và giám sát kỹ thuật.

Chỉ thị 20 không phải là dấu chấm hết cho ngành kỹ thuật ô tô, mà là lời cảnh báo cho những ai không chịu thích nghi. Ngành học này không “chết”, mà đang “lột xác” để phù hợp với một kỷ nguyên mới, nơi giao thông phải xanh, thông minh và hiệu quả hơn.

Cơ hội vẫn còn nguyên, thậm chí nhiều hơn. Nhưng nó đang thay đổi hình thức và đòi hỏi người học phải chủ động nắm bắt công nghệ mới, trang bị kỹ năng đa ngành và tư duy linh hoạt.

Ngành kỹ thuật ô tô không còn là chuyện của trục khuỷu và bu-gi. Đó là câu chuyện của pin lithium, trí tuệ nhân tạo và mạng lưới dữ liệu kết nối toàn cầu. Người học không mất việc, họ chỉ cần sẵn sàng bước sang một trang mới.