Từ né chuyển khoản đến “giấu doanh thu”

Trong bối cảnh tiến tới xoá bỏ thuế khoán từ năm 2026, cơ quan thuế đang siết chặt kiểm soát doanh thu hộ kinh doanh, đặc biệt với những trường hợp cố tình né thuế thông qua việc chỉ nhận tiền mặt hoặc sử dụng tài khoản chuyển khoản không chính chủ.

Tại hội nghị trực tuyến ngày 5/6 với gần 4 triệu hộ kinh doanh cả nước, ông Mai Sơn – Phó Cục trưởng Cục Thuế – khẳng định: “Doanh thu bằng tiền mặt hay chuyển khoản đều phải nộp thuế bình thường”. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận đã xuất hiện tình trạng một số hộ kinh doanh chia sẻ với nhau cách “né thuế” bằng cách từ chối chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt hoặc ghi nội dung mập mờ trong giao dịch.

Đặc biệt, nhiều trường hợp sử dụng tài khoản ngân hàng không đứng tên chính chủ, hoặc ghi nội dung chuyển khoản như “tiền cafe”, “tiền mượn”, “tiền ship”... để tránh bị cơ quan thuế phát hiện giao dịch kinh doanh.

Trước thực trạng này, cơ quan thuế khẳng định sẽ phối hợp với hệ thống ngân hàng, Bộ Công an, Bộ Công Thương, các sàn thương mại điện tử và đơn vị vận chuyển để đối chiếu, xác minh. Với các đơn hàng thanh toán tiền mặt qua hình thức COD (thu hộ), dữ liệu từ các đơn vị vận chuyển sẽ được cập nhật liên tục nhằm phát hiện dấu hiệu né thuế.

Cơ quan thuế cảnh báo, hành vi cố tình che giấu doanh thu, khai không trung thực sẽ không chỉ bị truy thu, ấn định thuế mà còn bị xử phạt, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng.

“Thuế không tăng, chỉ có minh bạch hơn”, ông Mai Sơn nhấn mạnh, đồng thời cho biết trong tháng 6, cơ quan thuế sẽ đến từng hộ kinh doanh để hỗ trợ chuyển đổi sang hình thức hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền – nền tảng bắt buộc từ năm 2026, thay thế dần mô hình thuế khoán.

Cơ quan thuế cảnh báo: Hộ kinh doanh cố tình làm điều này, công an và ngân hàng sẽ vào cuộc
Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: VGP/HT)

Cảnh báo từ Chi cục Thuế khu vực I: Không thể 'né thuế' bằng chuyển khoản mập mờ

Chi cục Thuế khu vực I (Hà Nội – Hòa Bình) cũng phát đi thư ngỏ gửi hộ kinh doanh, cảnh báo về tình trạng “chỉ nhận tiền mặt” hoặc thu thêm phí nếu khách hàng thanh toán chuyển khoản.

Theo cơ quan này, việc treo biển từ chối thanh toán chuyển khoản hoặc yêu cầu nội dung chuyển khoản mập mờ không làm giảm nghĩa vụ thuế mà ngược lại, là dấu hiệu nghi vấn. Cơ quan thuế khẳng định, theo quy định hiện hành, doanh thu tính thuế là toàn bộ số tiền từ bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ mà người kinh doanh được hưởng – không phân biệt đã thu hay chưa, thanh toán bằng tiền mặt hay điện tử.

Việc người bán thu thêm tiền nếu khách chuyển khoản không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng mà còn có dấu hiệu vi phạm pháp luật, đi ngược xu hướng “Xã hội số – Kinh tế số – Công dân số” và chủ trương phát triển thanh toán không dùng tiền mặt của Chính phủ.

Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam – cho rằng, việc triển khai hóa đơn điện tử tại chợ truyền thống vẫn còn nhiều vướng mắc về hạ tầng thiết bị. Do đó, bà kiến nghị nên cho phép gửi hóa đơn qua Zalo hoặc email thay vì bắt buộc phải in tại chỗ.

Bà Cúc cũng đề xuất cơ quan thuế không truy thu phần chênh lệch doanh thu khi hộ khoán chuyển sang kê khai, nhằm tạo tâm lý yên tâm cho hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi. “Có hộ lo ngại nếu doanh thu từ hóa đơn tăng đột biến thì sẽ bị truy thu những tháng trước, nhất là trong giai đoạn đang khoán. Cơ quan thuế nên linh hoạt và có hướng dẫn rõ ràng để tránh tâm lý e ngại”, bà nói.

Cơ quan thuế cũng nhấn mạnh sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh nâng cấp thành doanh nghiệp để được hưởng nhiều chính sách ưu đãi đầu tư và thuế theo Nghị quyết 198/2025/QH15 vừa được Quốc hội thông qua.

“Chúng tôi mong muốn hộ, cá nhân kinh doanh hãy là những nhà kinh doanh tỉnh táo, tuân thủ quy định pháp luật, không nghe theo những thông tin sai lệch về né thuế hay khai mập mờ. Kinh doanh minh bạch không chỉ là trách nhiệm mà còn là cách để bảo vệ chính mình trong môi trường pháp lý ngày càng chặt chẽ”, đại diện Chi cục Thuế khu vực I khẳng định.