Ngày 12/6, tại TP. HCM, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã tổ chức Đại hội toàn thể lần thứ 7, nhiệm kỳ 2025–2030. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh ngành thủy sản vừa trải qua 5 năm đầy biến động nhưng cũng ghi nhận nhiều thành tích ấn tượng, đặc biệt kim ngạch xuất khẩu đạt kỷ lục 11 tỷ USD vào năm 2022.

Tuy nhiên, ngay khi bước vào giai đoạn mới, ngành hàng này đang đối mặt với một trong những thách thức lớn nhất mang tên thuế đối ứng từ Mỹ.

VASEP đặt mục tiêu đến năm 2030 đưa ngành thủy sản Việt Nam phát triển hiện đại, bền vững, có năng lực cạnh tranh toàn cầu. Kim ngạch xuất khẩu dự báo đạt từ 14-16 tỷ USD. Thế nhưng, Mỹ – thị trường tiêu thụ khoảng 20% thủy sản Việt Nam đang rục rịch áp dụng các biện pháp thuế quan đối ứng, gây ra rủi ro đáng kể cho toàn ngành.

Đàm phán thuế quan vào giai đoạn nước rút, đại diện 320 doanh nghiệp ngành hàng xuất khẩu 10 tỷ USD họp bàn các kịch bản
VASEP đưa ra 3 kịch bản về mức thuế đối ứng Mỹ áp dụng với Việt Nam

Theo VASEP, trong kịch bản lạc quan nhất, Mỹ sẽ giữ mức thuế đối ứng là 0% sau ngày 9/7. Khi đó, xuất khẩu thủy sản có thể giữ vững mốc 10 tỷ USD như năm 2024. Tuy nhiên, nếu thuế áp ở mức 10%, xuất khẩu sẽ giảm khoảng 500 triệu USD, xuống còn 9,5 tỷ USD. Với mức thuế trên 10%, kim ngạch có thể tụt xuống 9 tỷ USD hoặc thấp hơn, đẩy các doanh nghiệp vào thế cạnh tranh yếu và suy giảm lợi nhuận nghiêm trọng.

Mới đây, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) công bố kết quả sơ bộ rà soát thuế chống bán phá giá đối với tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam (giai đoạn 1/2/2023 – 31/1/2024). Trong khi chỉ có 1 doanh nghiệp được xác định không bán phá giá (thuế 0%), thì Công ty CP Thủy sản Sóc Trăng (STAPIMEX) và 22 doanh nghiệp khác bất ngờ bị áp mức thuế sơ bộ lên đến 35,29% – mức cao chưa từng có.

VASEP và các doanh nghiệp liên quan bày tỏ sự bất ngờ và quan ngại sâu sắc. Trong suốt 19 năm tham gia các kỳ rà soát hành chính vụ kiện tôm, chưa có doanh nghiệp nào bị áp thuế sơ bộ hai con số. VASEP cho rằng có cơ sở để nghi ngờ sai sót trong cách tính của DOC, và đã khẩn thiết đề nghị phía Mỹ xem xét lại, đảm bảo tính công bằng, khách quan và nhất quán với thông lệ trước đó.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) là tổ chức tự nguyện của các doanh nghiệp hoạt động chế biến và xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Thành lập từ năm 1998, đến cuối quý I/2025, VASEP đã quy tụ hơn 320 doanh nghiệp thành viên trên cả nước, trong đó có nhiều doanh nghiệp niêm yết lớn như Vĩnh Hoàn (VHC), Nam Việt (ANV), Sao Ta (FMC), I.D.I Seafood (IDI). Các hội viên VASEP hiện đóng góp hơn 83% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.