Dự án đường sắt tốc độ cao 67 tỷ USD của Việt Nam sắp xuất hiện ‘kỳ lân hạ tầng’?

Hình minh họa

CTCP Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed (thuộc hệ sinh thái Vingroup) – công ty đăng ký đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam trị giá 67 tỷ USD, đang lớn lên từng ngày.

Tính đến gần cuối tháng 6/2025, VinSpeed đã nhận hơn 135,6 triệu cổ phiếu VIC được góp từ ông Phạm Nhật Vượng. Ngoài ông Vượng, các cổ đông lớn của công ty còn có Vietnam Investment Group (nắm 35%), hai con trai ông Vượng và Tập đoàn Vingroup (0,5%).

TS Nguyễn Quốc Việt (Trường ĐH Kinh tế – ĐH Quốc gia Hà Nội) nhấn mạnh: Thúc đẩy, thu hút doanh nghiệp tư nhân thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia là một trong những cơ chế mới được nêu trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị. Việc mở cơ chế mới cho doanh nghiệp tư nhân tham gia các dự án trọng điểm sẽ mang lại nhiều lợi ích cho quốc gia.

Bên cạnh việc thu hút nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân, dự thảo Nghị quyết cũng đặt ra nhiệm vụ Nhà nước hỗ trợ hình thành và phát triển doanh nghiệp vừa và lớn, cũng như các tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và toàn cầu. Theo đó, Nhà nước sẽ bố trí ngân sách để hỗ trợ theo hai chương trình: Một là phát triển 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, công nghiệp xanh, công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ; hai là hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế, bao gồm hỗ trợ về thị trường, vốn, công nghệ, thương hiệu, phân phối, logistics, bảo hiểm, tư vấn pháp lý, giải quyết tranh chấp và kết nối với các tập đoàn đa quốc gia.

Theo tinh thần này, VinSpeed buộc phải lớn mạnh, thậm chí sẽ được tạo cơ chế để lớn mạnh và vươn lên nhóm doanh nghiệp tư nhân đầu ngành về công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Từ góc nhìn dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, không chỉ VinSpeed, nhiều “ông lớn” trong và ngoài nước đã đánh tiếng tham gia với tư cách liên danh nhà đầu tư hoặc nhà đầu tư cho một số gói thầu cụ thể. Trong nước, Tập đoàn THACO là cái tên đáng chú ý nhất. Nhóm được cho là có thể tham gia các gói thầu cụ thể còn có Hòa Phát, Đèo Cả, Vinaconex… cùng hàng trăm doanh nghiệp phụ trợ. Điều này phù hợp với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính rằng các doanh nghiệp nên chủ động, thấy việc gì làm được thì đề xuất.

Về phần mình, VinSpeed trình phương án tham gia đầu tư và chịu trách nhiệm thu xếp 20% tổng vốn đầu tư dự án, tương đương 312.330 tỷ đồng (khoảng 12,27 tỷ USD). 80% còn lại (không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng), VinSpeed đề xuất vay vốn Nhà nước không tính lãi suất trong vòng 35 năm kể từ ngày giải ngân.

Nếu được thông qua, doanh nghiệp dự kiến khởi công dự án trước tháng 12 năm nay, đẩy nhanh tiến độ xây dựng và đưa toàn tuyến vào khai thác vận hành trước tháng 12/2030.