Giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) mới đây đã ban hành một loạt quy định quan trọng nhằm sửa đổi và bổ sung các quy định hiện hành về tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các tổ chức tín dụng (TCTD) và chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Thông tư có hiệu lực từ 1/10/2025.

Điểm đáng chú ý là quy định tại Điều 7, cho phép giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng thương mại yếu kém được kiểm soát đặc biệt.

Quy định này được thiết kế để hỗ trợ các TCTD đóng vai trò then chốt trong quá trình xử lý các ngân hàng được kiểm soát đặc biệt. Cụ thể, có hai nhóm đối tượng chính được hưởng lợi:

Tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng thương mại được kiểm soát đặc biệt theo quy định của Luật Các TCTD.

Tổ chức tín dụng hỗ trợ quy định tại khoản 39 Điều 4 Luật Các TCTD, được giảm theo phương án phục hồi TCTD được kiểm soát đặc biệt đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Mức giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với từng tổ chức tín dụng được tính trên cơ sở tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tổ chức tín dụng đó quy định tại khoản 1 Điều 6 Thông tư này và áp dụng đối với tất cả các loại tiền gửi phải tính dự trữ bắt buộc.

Vietcombank, MB, VPBank và HDBank hưởng lợi gì?

Theo Thông tư mới, Vietcombank, MB, VPBank và HDBank là những ngân hàng lớn sẽ được hưởng lợi trực tiếp từ chính sách này, với việc giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc kể từ ngày 1/10/2025. Đây là các ngân hàng đã và đang tích cực tham gia vào chương trình tái cơ cấu các TCTD yếu kém của NHNN.

Vào tháng 10/2024, NHNN đã công bố việc chuyển giao CBBank cho Vietcombank và Oceanbank cho MBBank. Tiếp đó, tháng 1/2025, GPBank được chuyển giao cho VPBank và DongABank cho HDBank. Trước khi được chuyển giao, bốn ngân hàng này đã bị NHNN kiểm soát đặc biệt trong nhiều năm do tích lũy nợ xấu và lỗ lũy kế đáng kể.

Sau chuyển giao, các ngân hàng đều được đổi tên và tái định vị thương hiệu. DongA Bank đã được đổi tên thành Ngân hàng TNHH MTV số Vikki (Vikki Bank). CBBank thành Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Ngoại thương Công nghệ số (VCBNeo). OceanBank thành Ngân hàng TNHH Một thành viên Việt Nam Hiện Đại (MBV).

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính Ngân hàng, Trường ĐH Nguyễn Trãi cho biết, chính sách giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc (DTBB) của NHNN dành riêng cho các tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc chính là cú hích thanh khoản chiến lược cho 4 ngân hàng nhận chuyển giao. Đây không chỉ là ưu đãi về chi phí vốn, mà còn là đòn bẩy chiến lược tác động đồng thời đến thanh khoản, chi phí vốn và tăng trưởng tín dụng.

Theo ông Huy, cơ chế cốt lõi của chính sách này nằm ở việc cắt giảm DTBB, đồng nghĩa một phần lớn vốn trước đây bị “giam” tại NHNN với mức lãi suất chỉ 0,5%/năm sẽ được giải phóng để đưa vào các tài sản sinh lời cao hơn. Với quy mô tiền gửi lớn, chỉ cần giảm 50% DTBB, mỗi ngân hàng có thể giải phóng từ hàng nghìn đến hàng chục nghìn tỷ đồng. Nguồn vốn này ngay lập tức bổ sung cho dự trữ thanh khoản, gia tăng dư địa cho vay, giảm áp lực huy động mới, từ đó hạ chi phí vốn và mở rộng biên lợi nhuận (NIM).

Vietcombank, với lợi thế nền CASA cao và quy mô tiền gửi dẫn đầu hệ thống, được dự báo sẽ hưởng lợi tuyệt đối lớn nhất. Khoản vốn giải phóng không chỉ tạo “đệm” hỗ trợ CB Bank, mà còn giúp ngân hàng duy trì tăng trưởng tín dụng an toàn và tối ưu cấu trúc tài sản. Vietcombank có thể linh hoạt điều tiết nguồn vốn này sang trái phiếu Chính phủ hoặc tín dụng doanh nghiệp chất lượng cao, vừa nâng lợi nhuận vừa bảo đảm các chuẩn mực an toàn vốn.

MB cũng được kỳ vọng hưởng lợi lớn nhờ tốc độ xoay vòng vốn nhanh, hệ sinh thái khách hàng rộng và tỷ lệ CASA cao. Thanh khoản bổ sung sẽ giúp OceanBank có vùng đệm an toàn hơn, giảm rủi ro trong quá trình hợp nhất bảng cân đối. MB có cơ hội đẩy mạnh mảng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) cùng phân khúc bán lẻ – những lĩnh vực có biên lợi nhuận tốt và hiệu quả sinh lời nhanh.

Với VPBank, lượng vốn giải phóng phù hợp để tăng tốc ở các mảng bán lẻ, SME và tín dụng tiêu dùng – vốn có lợi suất cao. Điều này giúp ngân hàng giảm bớt áp lực huy động kỳ hạn dài với lãi suất cao trong giai đoạn tiếp nhận GPBank, đồng thời tạo dư địa cải thiện NIM nếu kiểm soát tốt rủi ro tín dụng.

HDBank, nhờ cơ cấu khách hàng đa dạng từ bán lẻ, hàng không, chuỗi cung ứng đến liên kết với HD SAISON, có thể hấp thụ ngay nguồn vốn giải phóng vào các mảng sinh lời cao. Điều này giúp ngân hàng tăng năng lực xử lý DongA Bank nhưng vẫn duy trì đà tăng trưởng ổn định mà không hy sinh biên lợi nhuận.

Về mặt vĩ mô, đây là bước nới lỏng thanh khoản có chọn lọc, tập trung vào nhóm ngân hàng đang đóng vai trò “xử lý điểm nghẽn” của hệ thống, thay vì bơm vốn ồ ạt ra toàn thị trường. Cách tiếp cận này vừa hỗ trợ tái cơ cấu vừa góp phần kiểm soát lạm phát. Dư địa cho vay của bốn ngân hàng sẽ tăng ngay, mở ra khả năng đẩy mạnh tín dụng vào các lĩnh vực ưu tiên hoặc phân khúc lợi suất cao, đồng thời nâng cao khả năng chống chịu trước biến động thanh khoản.

Về dài hạn, chính sách giảm 50% DTBB giúp các ngân hàng tích lũy vốn nội tại nhanh hơn, giảm phụ thuộc vào huy động bên ngoài, qua đó củng cố vị thế cạnh tranh sau khi quá trình tiếp nhận các ngân hàng yếu kém hoàn tất. Đây được xem là cú hích chiến lược, tạo nền tảng để các ngân hàng vừa đảm bảo an toàn hệ thống, vừa duy trì tăng trưởng bền vững.