Tel: (024) 66666282
Email: 
Hotline: 0903101982
Tỷ giá USD/VND đang tăng theo một logic rất khác so với trước đây. Trong chương trình Data Talk tổ chức ngày 12/6, ông Trần Ngọc Báu – CEO Công ty Dữ liệu Kinh tế Tài chính WiGroup, nhận định rằng: "Tỷ giá hiện nay không còn vận hành theo DXY hay CNY như trước, mà đi theo một hướng riêng của Việt Nam. Và hướng đó, rất có thể kéo dài và tạo áp lực lâu dài."
Từ giữa tháng 3 đến nay, tỷ giá trung tâm đã tăng thêm 236 đồng, từ 24.754 VND/USD (ngày 10/3) lên 24.990 VND/USD (ngày 12/6). Đặc biệt, ngày 4/6 vừa qua đánh dấu mức tỷ giá cao nhất trong lịch sử: 25.004 VND/USD.
Ngược lại, trên thị trường quốc tế, chỉ số đồng USD (DXY) đã lao dốc từ gần 110 điểm vào tháng 1 xuống còn 96 điểm vào ngày 12/6, là mức thấp nhất trong gần hai năm. Cùng lúc đó, đồng CNY tăng giá so với USD, khiến tỷ giá CNY/USD giảm xuống đáy trong hơn nửa năm qua.
Thông thường, khi USD yếu và CNY mạnh, VND sẽ được hưởng lợi nhờ sức mạnh tương đối. Nhưng hiện tại, VND lại đang giảm giá, tạo ra một nghịch lý.
“DXY vận hành theo hướng của DXY, CNY đi theo hướng của CNY, còn Việt Nam lại có diễn biến tỷ giá theo hướng riêng của mình”, ông Báu nhấn mạnh.
 |
| Ông Báu nhận định: Tỷ giá hiện nay không còn vận hành theo DXY hay CNY như trước, mà đi theo một hướng riêng của Việt Nam. Và hướng đó, rất có thể kéo dài và tạo áp lực lâu dài. |
Theo ông Trần Ngọc Báu, nguyên nhân không nằm ở các yếu tố quốc tế, mà xuất phát từ nội tại nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là thay đổi về chiến lược vay nợ và cấu trúc vốn. Trước đây, khối tư nhân thường vay ròng ngoại tệ, mỗi năm hút về khoảng 3 – 4 tỷ USD từ các nguồn vốn quốc tế. Nhưng hiện tại, xu thế đã đảo chiều khi doanh nghiệp trong nước không còn mặn mà với vay quốc tế, mà chỉ tập trung trả nợ.
Câu hỏi đặt ra: Vì sao khối tư nhân không còn vay ngoại tệ?
Chuyên gia phân tích: Lãi suất vay USD quốc tế cao, khoảng 8 – 9% (bao gồm cả phí rủi ro). Cộng thêm chi phí tỷ giá mất giá khoảng 4 – 5%, khiến tổng chi phí vay lên tới 12 – 13%. Trong khi đó, lãi suất vay nội địa chỉ dao động 7 – 8%/năm.
“Doanh nghiệp không còn động lực vay USD nữa. Nhưng nghĩa vụ trả nợ nước ngoài vẫn còn, khiến họ phải vay trong nước để gom USD trả nợ, từ đó tạo ra sức ép lớn lên nhu cầu đô la”, ông Báu nhìn nhận.
Theo ước tính của WiGroup, chỉ riêng khối tư nhân mỗi năm cần từ 4 – 5 tỷ USD để trả nợ ròng, tức là đưa tiền ra khỏi Việt Nam thay vì hút vào như trước.
Không chỉ khu vực tư nhân, chính phủ và các doanh nghiệp nhà nước cũng đang thay đổi cách tiếp cận vốn. Nếu như trước 2020, Việt Nam chủ trương vay USD ròng, với dư nợ lên đến khoảng 1,4 triệu tỷ đồng (bao gồm cả khoản Chính phủ bảo lãnh), thì ba năm qua, con số này đã giảm xuống còn 1,1 triệu tỷ đồng.
Sự thay đổi chiến lược khiến Kho bạc Nhà nước buộc phải mua USD từ các ngân hàng thương mại để trả nợ gốc và lãi ra nước ngoài. Với quy mô lớn hàng triệu tỷ đồng, đây tiếp tục là một lực hút ngoại tệ cực mạnh, tạo áp lực lên tỷ giá trong dài hạn.
“Áp lực tỷ giá hiện tại không chỉ là ngắn hạn, mà sẽ còn tiếp diễn trong vòng ít nhất 6 tháng đến 1 năm tới, do Việt Nam đang đảo chiều dòng vốn ngoại tệ từ hút vào thành chảy ra”, ông Báu lưu ý.
Một yếu tố khác từng giúp VND ổn định là xuất khẩu ròng và thặng dư thương mại. Tuy nhiên, theo ông Báu, trong giai đoạn này, động lực tăng trưởng xuất khẩu chủ yếu đến từ khu vực FDI, trong khi thặng dư thương mại đang dần thu hẹp.
FDI mang về ngoại tệ, nhưng cũng sẽ chuyển phần lớn lợi nhuận ra nước ngoài theo chu kỳ tài chính. Trong khi đó, khối doanh nghiệp trong nước lại cần ngoại tệ để trả nợ, tạo nên thế mất cân đối.
Với áp lực tỷ giá chưa hạ nhiệt, ông Trần Ngọc Báu cho rằng chính sách tiền tệ sẽ khó có thể nới lỏng hơn nữa. Ngân hàng Nhà nước vẫn đang giữ thanh khoản hệ thống ở mức trung bình, và nhiều khả năng lãi suất huy động sẽ đi ngang hoặc tăng nhẹ tại một số thời điểm nhằm giữ ổn định tỷ giá.
Sự kiện tỷ giá VND/USD leo đỉnh giữa lúc USD quốc tế giảm mạnh và CNY lên giá cho thấy nội lực kinh tế và chiến lược dòng vốn đang là yếu tố cốt lõi định hình tỷ giá.
Không thể mãi lý giải tỷ giá Việt Nam dựa trên chỉ số DXY hay diễn biến CNY/USD. Trong bối cảnh cấu trúc vốn đảo chiều, dòng tiền ngoại tệ không còn dồi dào, đây là lúc các doanh nghiệp cần xem và đánh giá lại toàn bộ chiến lược tài chính, từ quản trị nghĩa vụ nợ, cơ chế vay ngoại tệ, kế hoạch đầu tư, cho đến cân đối thanh khoản hệ thống.
“Tỷ giá không thể chỉ chữa bằng can thiệp ngắn hạn, mà phải hiểu và hành động từ gốc, là cấu trúc vốn và chiến lược vay nợ của cả quốc gia”, ông Báu nhận định.
