Việc mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh đang gặp phải nhiều phản ứng trái chiều, đặc biệt từ các nhóm hộ buôn bán nhỏ lẻ có doanh thu dao động quanh mức 1 tỷ đồng/năm, ngưỡng hiện đang bị áp dụng quy định mới. Tại hội thảo lấy ý kiến về dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) do Bộ Tài chính tổ chức ngày 1/8 tại TP.HCM, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh TP.HCM (VCCI TP.HCM) đã lên tiếng đề nghị điều chỉnh chính sách cho phù hợp hơn với thực tế.

Theo quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP, từ ngày 1/6, hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán với doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Tuy nhiên, con số thực tế khiến nhiều người bất ngờ: trong hơn 5 triệu hộ kinh doanh trên toàn quốc, chỉ có khoảng 37.000 hộ (chưa tới 1%) thuộc diện phải thực hiện quy định này – theo dữ liệu của Bộ Tài chính.

VCCI TP.HCM lập luận rằng ngưỡng doanh thu 1 tỷ đồng không phản ánh đúng quy mô lợi nhuận của các hộ kinh doanh. Với đặc thù của nhóm bán lẻ nhỏ như tạp hóa, quán ăn, dịch vụ ăn uống, chi phí vận hành lớn, lợi nhuận thường rất mỏng. Nếu áp dụng đồng loạt hóa đơn điện tử và cách tính thuế theo tỉ lệ doanh thu, nhiều hộ sẽ rơi vào cảnh “doanh thu cao – lãi thấp” thậm chí là lỗ, trong khi vẫn phải chịu áp lực hành chính và công nghệ mới.

Một khảo sát của VCCI cho thấy phần lớn hộ kinh doanh đang đối mặt với nhiều lo ngại khi áp dụng quy định mới: 66% số hộ được hỏi cho biết chi phí sẽ tăng, 56% dự đoán doanh thu giảm, 64% nhận định lợi nhuận sẽ sụt giảm, trong khi 63% cân nhắc thu hẹp quy mô hoạt động và 23% thậm chí có thể tạm ngừng kinh doanh nếu khó khăn kéo dài. Đáng chú ý, chính nhóm hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng – đối tượng trực tiếp bị tác động – lại là nhóm thể hiện mức độ lo ngại cao nhất.

Trước thực tế đó, VCCI TP.HCM đề xuất dự thảo luật cần quy định rõ thời gian chuyển tiếp tối thiểu 1 năm, không xử phạt trong giai đoạn đầu để hộ kinh doanh có thời gian làm quen và chuẩn bị. Đồng thời, nên nâng ngưỡng áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền lên 2–3 tỷ đồng/năm. Với các hộ nhỏ dưới mức này, chỉ cần sử dụng hóa đơn đơn giản, chưa bắt buộc kết nối trực tiếp.

Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ chuyển đổi: miễn/giảm thuế trong 6–12 tháng đầu, hỗ trợ chi phí máy tính tiền giá rẻ và phần mềm dùng thử cho các hộ dễ bị tổn thương nhất.

Kiến nghị nâng ngưỡng doanh thu áp dụng hóa đơn điện tử với hộ kinh doanh lên 2–3 tỷ đồng/năm
VCCI TP.HCM đề xuất nâng ngưỡng doanh thu lên 2–3 tỉ đồng/năm mới buộc hộ kinh doanh phải dùng hóa đơn điện tử. (Ảnh minh họa)

Ở chiều ngược lại, Cục Thuế – Bộ Tài chính cho biết xu hướng chuyển đổi số đang ghi nhận kết quả tích cực. Tính đến cuối tháng 6/2025, có 238.942 cơ sở kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, trong đó riêng 6 tháng đầu năm đã có thêm 145.929 cơ sở mới tham gia. Đặc biệt, nhóm 45.247 hộ kinh doanh khoán doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên đã cơ bản hoàn thành yêu cầu triển khai theo Nghị định 70.

Theo Bộ Tài chính, hóa đơn điện tử từ máy tính tiền không chỉ giúp minh bạch trong quản lý thuế mà còn tiết kiệm thời gian, chi phí vận hành cho hộ kinh doanh. Tuy nhiên, VCCI TP.HCM cảnh báo nếu chính sách được triển khai quá vội vã, thiếu hỗ trợ kèm theo, thì chính các hộ buôn bán nhỏ lẻ – bộ phận quan trọng trong nền kinh tế – sẽ bị đẩy vào thế khó.