Từ món ăn “chống đói” đến hương vị nhớ thương

Ở đồng bằng Bắc Bộ trước kia, khoai chủ yếu được trồng lấy củ, còn dọc và lá thường để làm thức ăn cho lợn. Thế nhưng, cứ vào mùa mưa, từ gốc khoai lại bật lên những mầm non trắng nõn, căng mọng gọi là bồng khoai. Những cọng non mảnh mai, dài tới hai gang tay, từng là món rau “cứu đói” trong bữa cơm kham khổ. Chỉ một nồi canh bồng khoai nấu mẻ đã đủ làm ấm lòng cả gia đình.

Loại rau dân dã từng gắn với ký ức nghèo khó, nay hóa đặc sản lạ miệng khiến nhiều người mê, giá 80.000 đồng/kg
Loại rau dân dã từng gắn với ký ức nghèo khó, nay hóa đặc sản lạ miệng khiến nhiều người mê, giá 80.000 đồng/kg

Bồng khoai ngon nhưng không dễ chế biến. Nếu không sơ chế kỹ, món rau này có thể gây ngứa miệng, rát họng. Người dân thường phải nhanh tay tước bỏ lớp vỏ ngoài, ngâm nước muối loãng hoặc luộc sơ để khử ngứa. Công đoạn tỉ mỉ ấy đổi lại là vị giòn, bùi, mát lành của những cọng bồng khoai – nguyên liệu cho đủ món dân dã: luộc chấm mắm, xào tỏi, nấu canh cá hay canh chua với mẻ.

“Đặc sản quê” lên bàn ăn thành phố

Ngày nay, khi đời sống dư giả hơn, nhiều người thành phố lại tìm về hương vị quê xưa qua bồng khoai. Trên chợ mạng, loại rau này được rao bán nhộn nhịp với giá 70.000 – 80.000 đồng/kg, thường đã được tước sạch, đóng gói sẵn. Chỉ cần mua về rửa lại, người nội trợ có ngay nguyên liệu để chế biến.

Loại rau dân dã từng gắn với ký ức nghèo khó, nay hóa đặc sản lạ miệng khiến nhiều người mê, giá 80.000 đồng/kg

Thực tế, bồng khoai có nhiều loại: bồng khoai nước đỏ, khoai nước trắng và bồng khoai ngọc môn (giống khoai Thái Lan). Trong đó, bồng khoai nước trắng (hay còn gọi là bon ngọt theo cách gọi của người Thái Tây Bắc) được ưa chuộng hơn cả. Thân trắng xanh, giữa tim lá có chấm đen đặc trưng, loại rau này khi ăn không hề ngứa mà lại thơm bùi, hợp khẩu vị nhiều người.

Ở các làng quê, thu hoạch bồng khoai chủ yếu dựa vào lao động thủ công. Người dân phải lội ruộng nhổ từng cọng, rồi ngồi tước vỏ hàng giờ mới được một mớ sạch sẽ. Bởi vậy, bồng khoai ngày nay không chỉ là món ăn dân dã, mà còn gói ghém mồ hôi, công sức của người nông dân.

Từ chỗ chỉ xuất hiện trong mâm cơm nghèo khó, bồng khoai giờ đây đã “lên đời” thành đặc sản lạ miệng, góp phần làm phong phú bữa ăn gia đình và giữ lại hương vị quê mùa mưa cho thực khách phố thị.