Sự kiện ông Jan Van Eck, CEO VanEck, quỹ đầu tư quy mô trên 100 tỷ USD đến Việt Nam và những chủ đề, nội dung các cuộc gặp gỡ của ông trong 24h vẫn đang 'nóng' trên thị trường.

Trong buổi trao đổi giữa đại diện Chứng khoán SSI, ông Thomas Nguyễn - Giám đốc thị trường nước ngoài - và ông Jan Van Eck với chủ đề về tài sản số và thị trường ETF, đã được phân tích sâu rộng từ góc nhìn của một trong những người đi đầu trong quản lý tài sản toàn cầu.

Với kinh nghiệm xây dựng VanEck, từ một quỹ 1 tỷ USD thành quỹ có quy mô trên 100 tỷ USD, ông Jan không chỉ chia sẻ hành trình phát triển, mà còn đưa ra nhiều khuyến nghị cụ thể dành cho Việt Nam nếu muốn xây dựng một hệ sinh thái tài sản số bài bản, bền vững và cạnh tranh.

Bảo vệ tài sản số bằng cách đặt khung pháp lý lên đầu

Triển khai tài sản số bắt đầu bằng ETF

Trước câu hỏi của ông Thomas Nguyễn rằng Việt Nam nên khởi đầu từ đâu trong tiến trình phát triển thị trường tài sản số, ông Jan trả lời ngắn gọn nhưng dứt khoát: “Bắt đầu bằng ETF – vì đó là nơi nhiều quốc gia bắt đầu".

Ông cho rằng quỹ ETF là một phương tiện dễ tiếp cận, minh bạch và phù hợp với các nhà đầu tư đại chúng. ETF tài sản số, đặc biệt là Bitcoin ETF, đã đóng vai trò quan trọng trong việc đưa thị trường tài sản số ra khỏi vùng “xám” và tiến gần hơn đến hệ thống tài chính chính thức.

Phát triển tài sản số tại Việt Nam: Lời khuyên từ 'cá mập' trăm tỷ USD VanEck về hoàn thiện khung pháp lý
Ông Jan Van Eck - CEO của VanEck

Khung pháp lý - yếu tố quyết định hàng đầu

Tuy nhiên, ông Jan nhấn mạnh rằng trở ngại lớn nhất không nằm ở việc triển khai sản phẩm ETF, mà là vấn đề bảo vệ tài sản số – yếu tố nền tảng mà bất kỳ khung pháp lý nào cũng phải đặt lên hàng đầu.

“Một khi bạn gửi tài sản số đi, nó có thể biến mất", ông nhấn mạnh.

Ông dẫn ví dụ về một vụ tấn công lớn tại châu Á khiến lượng Ethereum trị giá 1,5 tỷ USD bị đánh cắp. Ngay cả ở Mỹ, nơi 11 quỹ ETF Bitcoin đã được cấp phép, cũng không có một tổ chức nào thực sự đảm bảo 100% an toàn cho tài sản của nhà đầu tư. Các quỹ thường giao việc lưu ký cho bên thứ ba, nhưng tính bảo mật và an toàn vẫn luôn có một khoảng trống. Với Việt Nam, đây sẽ là bài toán không thể bỏ qua nếu muốn xây dựng một thị trường tài sản số vừa minh bạch vừa hiệu quả.

Ông gợi ý rằng các dự án phát hành token cần phải minh bạch ngay từ đầu: Cộng đồng có quyền biết dự án đang làm gì và token đó dùng để làm gì. Quan trọng hơn, nhà phát triển không nên được phép bán token trong hai năm đầu tiên. “Nếu thật sự muốn xây phần mềm có giá trị, anh không cần vội vàng kiếm tiền. Nếu mục tiêu là bán token ngay lập tức, thì đó không phải là đổi mới – mà là trục lợi từ cộng đồng”.

Theo ông Jan, thị trường không cần những dự án như vậy. “Chúng ta không muốn những token đó được niêm yết. Bởi vì chính những hoạt động như thế mới làm sụp đổ niềm tin và phá hủy thị trường từ bên trong".

Việt Nam cần xây dựng khung pháp lý chính thức cho lĩnh vực tài sản số

Thị trường tài sản số đang phát triển với tốc độ chóng mặt – không chỉ trên thế giới, mà cả tại Việt Nam. Trước thực tế đó, yêu cầu cấp thiết về một khung pháp lý rõ ràng đã được đặt lên bàn chính sách.

Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương ngày 24/2/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhất trí với đề xuất về việc cần sớm quản lý tiền điện tử dưới dạng một loại tài sản ảo.

Theo chỉ đạo, Bộ Tài chính sẽ chủ trì xây dựng hồ sơ trình Chính phủ ban hành Nghị quyết thí điểm – bước đi đầu tiên hướng tới một khung pháp lý chính thức cho lĩnh vực tài sản số tại Việt Nam. Dự thảo sẽ theo hướng “kép”: Vừa khuyến khích nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, vừa đảm bảo ổn định kinh tế – tài chính vĩ mô.

Một trong những thách thức lớn nhất khi xây dựng chính sách cho tài sản số là tìm điểm cân bằng giữa hai yếu tố: bảo vệ nhà đầu tư và thúc đẩy đổi mới.

Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều cơ quan, đặc biệt là Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an cùng các bộ, ngành liên quan. Mỗi đơn vị đóng vai trò khác nhau trong hệ sinh thái pháp lý đang được định hình.

Cụ thể, Bộ Tài chính – với vai trò chủ trì – đang đề xuất các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực tài sản số, đồng thời thiết lập các quy tắc nhằm đảm bảo tính minh bạch và lành mạnh của thị trường.

Trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước tập trung đánh giá và giám sát ảnh hưởng của tài sản số đến chính sách tiền tệ và hệ thống tài chính quốc gia – một yếu tố đặc biệt nhạy cảm khi các stablecoin, token thanh toán có thể tạo “kênh tiền tệ song song” ngoài tầm kiểm soát của ngân hàng trung ương.

MicroStrategy: Một mô hình có thể học hỏi

Nói về tài sản số, ông Jan lấy một ví dụ đặc biệt - mô hình MicroStrategy – công ty phần mềm Mỹ hiện nổi tiếng với việc tích lũy lượng lớn Bitcoin. MicroStrategy đã thay đổi chiến lược, từ một công ty công nghệ chuyển sang mua và nắm giữ Bitcoin. Hiện tại, công ty này hoạt động như một “quỹ đóng”: Nhà đầu tư không thể rút Bitcoin mà chỉ có thể bán cổ phiếu.

“ETF thì có thể mua vào – rút ra mỗi ngày. MicroStrategy thì không. Tuy nhiên, vì Bitcoin tăng giá nên cổ phiếu công ty cũng tăng theo”.

Mô hình này đã được sao chép tại nhiều quốc gia – đặc biệt trong bối cảnh trước khi ETF Bitcoin được chấp thuận. Theo ông Jan, đây là cách mà nhà đầu tư nhỏ lẻ tại Mỹ mua Bitcoin gián tiếp, thông qua tài khoản môi giới, mà không cần hiểu về công nghệ.

Chia sẻ thêm về lý do tại sao nhà đầu tư lại chọn mua cổ phiếu của một công ty nắm giữ Bitcoin thay vì tự mua trên các sàn như Coinbase, ông Jan lý giải: Sự tiện lợi và chi phí thấp là yếu tố then chốt.

“Về mặt thuế, báo cáo dễ hơn. Về mặt chi phí, cũng rẻ hơn. Mua Bitcoin ETF dễ hơn nhiều so với tự mua trên Coinbase". ETF mang lại một lộ trình rõ ràng, minh bạch và tuân thủ pháp luật – điều mà nhiều nhà đầu tư ngày càng coi trọng, nhất là khi tài sản số bước vào giai đoạn trưởng thành.