Quản lý tài sản ảo: Kiểm soát rủi ro ra sao khi thí điểm trong sandbox?

Thách thức đáng kể với cơ quan quản lý

Thủ tướng vừa giao Bộ Tài chính chủ trì cùng Ngân hàng Nhà nước trình Chính phủ khung pháp lý quản lý, thúc đẩy phát triển tài sản số, tiền kỹ thuật số trong tháng 3.

TS Phạm Nguyễn Anh Huy, giảng viên, người sáng lập FinTech-Crypto Hub Đại học RMIT, đánh giá việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý toàn diện cho các giao dịch tài sản mã hóa được nhận định là một thách thức đáng kể với cơ quan quản lý, vì lĩnh vực này đang phát triển nhanh chóng và đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách phải luôn linh hoạt.

Thách thức đáng kể với cơ quan quản lý.

Tuy nhiên, việc quản lý phần lớn các giao dịch và người dùng trong khi vẫn cho phép một số loại hoạt động tài sản mã hóa nhất định phát triển là hoàn toàn có thể.

Một trong những giải pháp để quản lý lĩnh vực này, giới chuyên gia cho rằng, việc thí điểm giao dịch tiền mã hóa trong khuôn khổ sandbox trong tương lai gần có thể mang lại những hiểu biết quý giá và giúp Việt Nam khai thác lợi ích của tài chính số, với điều kiện là việc thí điểm phải được giám sát cẩn thận và có kế hoạch dự phòng rõ ràng cho những rủi ro phát sinh không lường trước.

Theo TS Phạm Nguyễn Anh Huy, bằng cách hạn chế phạm vi và quy mô của các giao dịch tiền mã hóa trong sandbox, các cơ quan quản lý có thể theo dõi chặt chẽ thị trường, xác định lỗ hổng tiềm ẩn và xây dựng các chính sách có mục tiêu mà không khiến hệ thống tài chính rộng lớn hơn phải chịu rủi ro lớn.

Môi trường sandbox sẽ cho phép các cơ quan quản lý và tổ chức tài chính thử nghiệm các công nghệ mới. Việc thử nghiệm các sản phẩm và dịch vụ tài chính mới trong sandbox sẽ cung cấp dữ liệu và thông tin chi tiết thực tế. Trải nghiệm này cho phép các nhà hoạch định chính sách xây dựng quy định dự trên thông tin đầy đủ, có khả năng thích ứng và cân bằng giữa bảo vệ nhà đầu tư với nhu cầu đổi mới.

Xây dựng sandbox như thế nào?

Để làm được vậy, TS Phạm Nguyễn Anh Huy cho rằng cần xây dựng lộ trình triển khai phù hợp để kiểm soát rủi ro khi thí điểm trong sandbox. Trước tiên, Chính phủ cần lập khuôn khổ pháp lý và quy định rõ ràng.

Đơn cử như những định nghĩa rõ ràng về tài sản mã hóa, token hoặc tiền mã hóa, nhằm xác định quy định cụ thể sẽ áp dụng trong sandbox và đảm bảo những khái niệm trên được áp dụng nhất quán đối với các bên liên quan. Chính phủ cũng cần đặt ra các tiêu chuẩn cho nhà cung cấp dịch vụ được cấp phép và đảm bảo rằng tất cả những người tham gia đều tuân thủ các giao thức bài bản nhằm chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CFT).

Xây dựng hành lang pháp lý về tiền ảo, tài sản ảo, ngăn ngừa rủi ro rửa tiền.

Tiếp theo, Chính phủ có thể tạo ra môi trường sandbox nơi các công ty fintech có thể thử nghiệm các sản phẩm liên quan đến tiền mã hóa dưới sự giám sát chặt chẽ. Theo TS Huy, một bộ tiêu chí tham gia cần được xây dựng bao gồm các khoảng thời gian được xác định trước cho giai đoạn thử nghiệm (ví dụ từ 6 - 24 tháng) với các tiêu chí rõ ràng cho quyết định kết thúc hoặc mở rộng thử nghiệm.

Các cơ chế giám sát cũng phải được áp dụng để đảm bảo thu thập và phân tích dữ liệu theo thời gian thực nhằm đánh giá hiệu suất, tác động đến người tiêu dùng và rủi ro hệ thống tiềm ẩn.

Lấy ví dụ, ông Phạm Nguyễn Anh Huy cho biết Chính phủ có thể cho phép một hoặc hai sàn giao dịch tiền mã hóa tập trung hàng đầu hoạt động tại các trung tâm tài chính. Các sàn giao dịch này phải tuân thủ các quy định nêu trên và cung cấp thông tin cần thiết cho mục đích đánh giá và quản lý, như thông tin về các giao dịch có giá trị hơn 5.000 USD và thông tin cho việc tính thuế.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng cần xây dựng các chiến lược đánh giá và quản lý rủi ro. Các cơ quan quản lý có thể đưa ra một số biện pháp giảm thiểu rủi ro như giới hạn giao dịch và hạn chế về mặt địa lý để giảm thiểu rủi ro hệ thống; có thể thành lập một nhóm quản lý khủng hoảng tiền mã hóa để xây dựng các chiến lược dự phòng nhằm ứng phó nhanh trong trường hợp có những sự kiện phát sinh bất lợi.

Cũng theo ông Huy, cần tăng cường bảo vệ nhà đầu tư và nâng cao năng lực triển khai. Theo ông, có thể triển khai nhiều chiến dịch nâng cao nhận thức để thông báo cho nhà đầu tư về những rủi ro và lợi ích khi sử dụng và giao dịch tiền và tài sản mã hóa. Đội ngũ quản lý cũng cần được trang bị các kỹ năng và kiến thức cần thiết để hiểu và quản lý các công nghệ tiền mã hóa mới nổi.

Cuối cùng, ông Huy cho rằng cần có các cột mốc rõ ràng trong lộ trình, thời gian thực hiện cụ thể và đánh giá liên tục.