Tel: (024) 66666282
Email: 
Hotline: 0903101982
Kể từ thời điểm chính thức gia nhập ASEAN năm 1995, Việt Nam đã dần khẳng định vai trò trung tâm trong chuỗi cung ứng và thương mại nội khối. Sau ba thập kỷ, không chỉ vị thế được củng cố, mà quy mô giao thương Việt Nam – ASEAN cũng tăng trưởng mạnh mẽ. Chỉ tính trong vòng 10 năm gần nhất, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai bên đã tăng gấp đôi, từ mức 39,9 tỷ USD năm 2013 lên tới 83,9 tỷ USD năm 2024, con số cao nhất trong lịch sử quan hệ kinh tế khu vực.
Diễn biến trong nửa đầu năm 2025 cho thấy xu hướng này chưa dừng lại. Việt Nam và ASEAN đã đạt giá trị thương mại song phương 45,36 tỷ USD chỉ sau sáu tháng. Nếu duy trì tốc độ tăng trưởng kim ngạch đạt 13% như năm 2024, 2025 có thể là năm đầu tiên giao thương Việt Nam – ASEAN vượt mốc 90 tỷ USD.
Trong cơ cấu xuất khẩu, Việt Nam đang khẳng định thế mạnh ở cả lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao lẫn các nhóm hàng truyền thống. Năm 2024, máy vi tính, linh kiện và sản phẩm điện tử là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam sang ASEAN, đạt 3,09 tỷ USD, tăng 63% so với năm 2013. Máy móc, thiết bị và phụ tùng theo sau với 3,39 tỷ USD, tăng gấp 2,4 lần so với 10 năm trước.
Dệt may, ngành hàng xuất khẩu truyền thống của Việt Nam cũng khẳng định được vị thế trong nội khối, với kim ngạch xuất khẩu đạt 2,09 tỷ USD năm 2024, tăng gần 400% so với năm 2013. Nông sản, đặc biệt là gạo và cà phê, chứng kiến mức tăng trưởng ấn tượng lần lượt 447% và 382% sau 10 năm. Riêng gạo, kim ngạch xuất sang ASEAN đạt gần 4 tỷ USD, cho thấy ASEAN đang trở thành thị trường tiêu thụ nông sản chủ lực của Việt Nam.
 |
| Giao thương Việt Nam - ASEAN sắp cán mốc 90 tỷ USD. (Ảnh minh họa) |
Ở chiều ngược lại, Việt Nam gia tăng nhập khẩu nhiều nhóm hàng từ các quốc gia ASEAN, trong đó nổi bật là điện tử, xăng dầu, ô tô nguyên chiếc và than. Năm 2024, mặt hàng có giá trị nhập khẩu cao nhất là máy vi tính và linh kiện, đạt 5,98 tỷ USD, gần gấp đôi giá trị xuất khẩu của chính nhóm hàng này.
Đáng chú ý, nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ ASEAN tăng vọt hơn 13 lần trong vòng 10 năm, từ 161 triệu USD (2013) lên 2,27 tỷ USD (2024). Sự bùng nổ này là kết quả của chính sách thuế quan ưu đãi nội khối theo Hiệp định ATIGA, giúp ô tô từ Thái Lan, Indonesia… dễ dàng vào Việt Nam với giá cạnh tranh.
Những con số tăng trưởng ấn tượng cho thấy ASEAN không chỉ là thị trường tiêu thụ mà còn là nguồn cung quan trọng trong chuỗi sản xuất công nghiệp Việt Nam.
Sự thay đổi thú vị nhất trong cơ cấu đối tác thương mại nằm ở sự dịch chuyển vị trí giữa các quốc gia ASEAN. Từ vị trí số một năm 2013, Malaysia nay tụt xuống hạng sáu trong danh sách thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trong khi đó, Philippines bất ngờ vươn lên mạnh mẽ, từ hạng 5 (1,69 tỷ USD) lên vị trí thứ 3 với 6,18 tỷ USD vào năm 2024, vượt cả Singapore và Campuchia.
Thái Lan và Indonesia vẫn giữ vững ngôi đầu về quy mô thương mại với Việt Nam. Xuất khẩu sang Thái Lan tăng từ 3,1 tỷ USD lên 7,8 tỷ USD trong một thập kỷ, còn Indonesia đạt 6,19 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng hai chữ số mỗi năm trong giai đoạn 2021–2024.
Ở chiều sâu, các thị trường nhỏ hơn như Lào, Brunei và Myanmar cũng có thay đổi tích cực, dù mức độ không đồng đều. Xuất khẩu sang Brunei tăng gần 8,5 lần trong vòng 10 năm, còn Myanmar sau nhiều biến động chính trị – kinh tế, hiện duy trì mức kim ngạch khoảng 282 triệu USD.
 |
| Các thị trường xuất khẩu Việt Nam - ASEAN. Nguồn: Tạp chí Mekong ASEAN |
Không còn đơn thuần là quốc gia đang phát triển hưởng lợi từ liên kết khu vực, Việt Nam giờ đây đã trở thành mắt xích chủ lực trong chuỗi cung ứng ASEAN. Với vai trò vừa là trung tâm sản xuất, vừa là thị trường tiêu thụ đang mở rộng, Việt Nam là một trong số ít quốc gia có thể duy trì cán cân thương mại ổn định và liên tục mở rộng quy mô giao thương.
Nếu đà tăng trưởng hiện tại tiếp tục được duy trì, không chỉ mốc 90 tỷ USD mà cột mốc 100 tỷ USD trong quan hệ thương mại Việt Nam – ASEAN sẽ là điều hoàn toàn khả thi ngay trong vài năm tới. Khi đó, Việt Nam không chỉ là người tham gia cuộc chơi, mà là người định hình cuộc chơi trong khu vực.
