Hiện nay, nhiều dự án hạ tầng quốc gia và nhà ở đang khởi công đẩy mạnh nhằm hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025, tạo đà hướng tới hai con số ở giai đoạn 2026–2030. Tuy nhiên, giá vật liệu xây dựng thời gian gần đây tăng bất thường, khiến chi phí đầu vào tăng cao, ảnh hưởng tới tiến độ thi công và túi tiền người dân. Nguyên nhân chủ yếu là do tình trạng giấy phép khai thác cát, đá, sỏi bị chậm cấp, cùng với hiện tượng đầu cơ, găm hàng, thao túng thị trường gây khan cung và đội giá.

Đứng trước diễn biến trên, Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với các địa phương theo dõi sát biến động giá, nắm bắt diễn biến cung cầu để kịp thời đề xuất giải pháp bình ổn. Trong trường hợp cần thiết vượt thẩm quyền, Bộ phải báo cáo Chính phủ ngay để có biện pháp xử lý hiệu quả.

Tiếp theo, Bộ Xây dựng cùng Bộ Nông nghiệp & Môi trường phải rà soát nhu cầu vật liệu theo từng địa phương, xác định nguồn mỏ và công suất khai thác. Họp bàn quy hoạch mỏ, hoàn thành việc này trước ngày 20/6/2025. Đồng thời tăng cường hướng dẫn công bố giá vật liệu xây dựng, chỉ số giá xây dựng để đảm bảo minh bạch và phản ánh đúng chi phí trên thị trường.

Về phía các doanh nghiệp sản xuất vật liệu, Thủ tướng yêu cầu phải tiết giảm chi phí, tiết kiệm năng lượng, đổi mới công nghệ, đồng thời đẩy mạnh sử dụng nguyên liệu thay thế như vật liệu xây không nung – giải pháp mở hướng tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải CO₂. Theo quyết định phê duyệt trước đó, đến năm 2025, tỷ lệ sử dụng vật liệu không nung phải đạt 35–40%, góp phần giảm phát thải hơn 2,5 triệu tấn khí CO₂ mỗi năm.

Thủ tướng ra công điện khẩn, siết chặt bình ổn giá vật liệu xây dựng
Nguyên vật liệu xây dựng: Nguồn Internet

Một khía cạnh quan trọng khác là Bộ Nông nghiệp & Môi trường phải cắt giảm thủ tục hành chính, trình ký Nghị định mới (rút gọn) trước 1/7/2025, nhằm tăng tốc cấp phép khai thác khoáng sản nhóm IV (cát, sỏi, đá). Việc sửa đổi các quy định nhằm minh bạch, phân quyền cấp phép, giảm chi phí và thời gian xét duyệt ít nhất 30%, phải hoàn thành trước 15/6/2025. Các địa phương cũng được yêu cầu quy hoạch lại phạm vi mỏ, đăng ký công suất khai thác, đảm bảo cân đối cung cầu địa phương và cả nước.

Bộ Công Thương được giao tăng cường kiểm tra thị trường vật liệu, xử lý nghiêm hành vi đầu cơ, găm hàng, trục lợi, hàng giả hoặc kém chất lượng. Trong khi đó, Bộ Công an cùng các cơ quan chức năng phải điều tra, xử lý hành vi thao túng thị trường – đặc biệt doanh nghiệp bao che, bảo kê – theo đúng quy định pháp luật. Thanh tra Chính phủ cũng vào cuộc, tập trung thanh tra các nguồn cung vật liệu xây dựng tại địa bàn trọng điểm.

Về phía các địa phương, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố phải đảm bảo ưu tiên nguồn vật liệu cho công trình trọng điểm và dân sinh, kiểm soát việc kê khai niêm yết giá, thường xuyên giám sát thị trường và xử lý kịp thời các dấu hiệu tiêu cực – không để tái diễn tình trạng tăng giá bất hợp lý. Địa phương phải báo cáo kịp thời lên Trung ương để nhận chỉ đạo nếu vấn đề vượt thẩm quyền. Trách nhiệm rõ ràng: nếu để tình trạng trên diễn ra tái phát, lãnh đạo địa phương phải chịu trách nhiệm trước Thủ tướng.

Cuối cùng, công điện nhấn mạnh việc thu hút và khuyến khích đầu tư vào cát nhân tạo, cát biển đã qua xử lý, nguyên liệu tái chế để bổ sung nguồn cung, giảm áp lực khai thác tự nhiên. Việc áp dụng công nghệ mới, hỗ trợ mô hình kinh doanh vật liệu xây dựng hiệu quả cũng được đề cao để góp phần ổn định giá, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững thị trường vật liệu xây dựng.