Thương mại Việt - Mỹ trước 'giờ nổ': Loạt hợp đồng tỷ USD được tung ra như những tấm khiên chống đòn thuế

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố, ngày 2/4 là "ngày giải phóng" của thương mại Mỹ khi sẽ đưa ra các quyết sách quan trọng liên quan đến thuế quan. Trước đó, từ tháng 2/2025, ông Donald Trump đã bóng gió về việc áp thuế "có qua có lại" và yêu cầu các Bộ, ngành liên quan hoàn tất nghiên cứu trước ngày 1/4. Tuy nhiên, ông đã lùi ngày công bố sang 2/4, tránh trùng với ngày Cá tháng Tư (ngày lừa dối theo phong tục một số nước) để tránh bị hiểu nhầm.

Theo Reuters, mức thuế quan toàn cầu sắp áp dụng của Tổng thống Donald Trump có thể ảnh hưởng đến hầu như toàn bộ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ, trị giá hơn 142 tỷ USD vào năm 2024, tương đương khoảng 30% GDP.

Việt Nam có thặng dư thương mại lớn thứ tư với Mỹ

Việt Nam được hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại mà ông Donald Trump phát động chống lại Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Nhưng với diễn biến hiện tại, các công ty nước ngoài không chắc chắn Việt Nam sẽ ra sao khi phải chịu mức thuế mới sẽ được công bố vào ngày 2/4. Việt Nam là một trong những quốc gia có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ, trị giá 123,5 tỷ USD và đáp ứng một số tiêu chí cho mức thuế quan đáp trả của ông Donald Trump.

Cấp tập ký kết hợp đồng trước "ngày giải phóng"

Trước thời điểm ông Donald Trump chính thức công bố mức thuế, một loạt thỏa thuận hợp tác đã được hai nước ký kết trong thời gian qua.

Việt Nam ký nhiều hợp đồng tỷ USD với Mỹ trong thời gian ngắn

Trong tháng 3/2025, Việt Nam sẽ cho phép Starlink của tỷ phú Elon Musk - đồng minh thân cận của ông Donald Trump cung cấp dịch vụ internet vệ tinh trong giai đoạn thí điểm kéo dài 5 năm, với số lượng thuê bao tối đa 600.000. Quyết định này mở đường cho SpaceX đầu tư thử nghiệm vào mạng viễn thông vệ tinh quỹ đạo thấp tại Việt Nam cho đến ngày 1/1/2031.

Trong lĩnh vực hàng không, Việt Nam cũng đã đàm phán với các công ty quốc phòng Mỹ về khả năng mua thiết bị an ninh, trong đó các cuộc đàm phán đang ở giai đoạn nâng cao với Lockheed Martin về máy bay vận tải quân sự C-130 Hercules.

Ngoài ra, VietJet đã đồng ý mua 200 chiếc Boeing 737 MAX trong một thỏa thuận trị giá nhiều tỷ USD được ký lần đầu vào năm 2016 và được sửa đổi sau đó. Hiện tại, chưa có máy bay nào được giao, tuy nhiên VietJet đã thể hiện sự quan tâm đến việc mở rộng thỏa thuận. Vietnam Airlines cũng đã có thỏa thuận có thể mua 50 máy bay Boeing 737 MAX.

Trong lĩnh vực năng lượng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có chuyến thăm Mỹ vào tháng 3/2025. Tại đây, PV Gas, BSR, PV Power, Petrolimex... đã ký kết nhiều hợp đồng quan trọng với doanh nghiệp Mỹ, tổng trị giá 4,15 tỷ USD, chủ yếu về việc nhập khẩu thiết bị năng lượng và nhiên liệu. Các thỏa thuận đang được doanh nghiệp hai bên đàm phán và dự kiến ký kết trong thời gian tới, nâng trị giá lên khoảng 36 tỷ USD.

Theo Bộ Công Thương, tổng giá trị các thỏa thuận kinh tế, thương mại ký kết giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Mỹ dự kiến triển khai trong giai đoạn từ năm 2025 là khoảng 90,3 tỷ USD, tạo ra hàng trăm nghìn việc làm cho người lao động hai nước. Bao gồm các hợp đồng, thỏa thuận đã ký kết và sẽ triển khai từ năm 2025, trị giá 50,15 tỷ USD, tập trung vào việc mua sắm máy bay, dịch vụ hàng không, khai thác dầu khí, nhập khẩu các sản phẩm lọc hóa dầu.

Việt Nam đang có kế hoạch tái khởi động chương trình điện hạt nhân và đang tìm kiếm các nhà cung cấp công nghệ năng lượng hạt nhân.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chứng kiến lễ ký kết thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực năng lượng giữa doanh nghiệp Việt Nam và Mỹ

Việt Nam từ lâu đã bị nghi ngờ là trung tâm trung chuyển hàng hóa Trung Quốc sang Mỹ, do khối lượng hàng hóa trung gian khổng lồ nhập khẩu từ Trung Quốc. Vào tháng 2/2025, Việt Nam quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời đối với các sản phẩm thép của Trung Quốc - nằm trong chiến lược bảo vệ doanh nghiệp nội địa cũng là xoa dịu căng thẳng. Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Công Thương đưa ra cam kết về việc chống gian lận.

Đối với hàng nông nghiệp, Việt Nam sẵn sàng nhập khẩu thêm nông sản Mỹ. Tuy nhiên, việc tăng nhập khẩu nông sản sẽ không làm giảm đáng kể sự mất cân bằng song phương, vì Việt Nam năm ngoái chỉ nhập khẩu 3,4 tỷ USD nông sản Mỹ.

Tổng thống Donald Trump kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên tại Nhà Trắng với việc tuyên bố Việt Nam là quốc gia thao túng tiền tệ và vẫn đang nằm trong danh sách theo dõi. Hiện tại, Ngân hàng Nhà nước đang theo dõi và điều chỉnh phù hợp theo các chính sách của ông Donald Trump.

Về ngoại giao, Trump Organization - tập đoàn của ông Donald Trump mới đây đã “bắt tay” với Kinh Bắc của ông Đặng Thành Tâm để phát triển một dự án golf trị giá 1,5 tỷ USD tại Hưng Yên. Đồng thời, người phát ngôn của Trump Organization cho biết tập đoàn đang xem xét đầu tư khoảng 3 - 4 dự án tại Việt Nam, có thể tại khu vực TP. HCM trong thời gian tới.