Mỗi tháng lương về, bạn hào hứng vài ngày rồi lại loay hoay với câu hỏi: nên tiết kiệm bao nhiêu, đầu tư thế nào, hay cứ tiêu xài tận hưởng cuộc sống? Bạn muốn có một tài khoản tiết kiệm đủ lớn để không lo lắng về tương lai. Bạn cũng muốn tiền của mình sinh lời thay vì nằm yên một chỗ. Nhưng bằng cách nào?

Không có kế hoạch tài chính rõ ràng, bạn sẽ luôn cảm thấy thiếu thốn, dù thu nhập có tăng lên bao nhiêu.

Công thức 50-30-20 có thực sự hiệu quả?

Nhiều người áp dụng quy tắc 50-30-20: 50% cho nhu cầu thiết yếu, 30% cho chi tiêu cá nhân, 20% để tiết kiệm và đầu tư. Nghe thì hợp lý, nhưng thực tế không phải ai cũng làm được.

Nếu thu nhập của bạn thấp, bạn không thể dành hẳn 20% để tiết kiệm mà vẫn đủ sống. Nếu thu nhập cao, bạn có thể tiết kiệm nhiều hơn nhưng lại dễ bị cuốn vào lối sống xa hoa. Công thức chỉ là một gợi ý. Quan trọng là bạn biết điều chỉnh để phù hợp với cuộc sống của mình.

Tiết kiệm nhiều thì khổ, tiêu nhiều thì nghèo, làm sao để cân bằng?
Nếu thu nhập của bạn thấp, bạn không thể dành hẳn 20% để tiết kiệm mà vẫn đủ sống. Ảnh minh họa

Tiết kiệm: Điều kiện bắt buộc để không sợ hãi

Không có tiền tiết kiệm, bạn sẽ luôn cảm thấy bất an. Mỗi biến cố nhỏ trong cuộc sống đều có thể kéo bạn vào khủng hoảng.

Trước khi nghĩ đến đầu tư, trước khi nghĩ đến việc chi tiêu nhiều hơn, hãy xây dựng quỹ dự phòng ít nhất sáu tháng sinh hoạt phí. Đây không phải tiền để đầu tư hay tiêu xài, mà là tấm lưới an toàn giúp bạn không phải đi vay khi có sự cố.

Khi có đủ tiền dự phòng, bạn mới có tâm thế thoải mái để nghĩ đến những mục tiêu lớn hơn.

Đầu tư: Đừng để lòng tham dẫn lối

Người ta nói tiền phải làm việc cho bạn. Nhưng nếu không có kiến thức, bạn chỉ đang ném tiền vào rủi ro.

Rất nhiều người trẻ lao vào chứng khoán, crypto, bất động sản chỉ vì thấy người khác kiếm được lợi nhuận khủng. Nhưng đầu tư không phải trò chơi may rủi. Nếu không hiểu rõ mình đang làm gì, bạn sẽ mất tiền nhanh hơn là kiếm được.

Hãy bắt đầu từ những khoản đầu tư an toàn như quỹ ETF, trái phiếu hoặc các sản phẩm tài chính có rủi ro thấp. Học cách quan sát thị trường, thử nghiệm với số vốn nhỏ trước khi đi xa hơn. Nguyên tắc quan trọng nhất: chỉ đầu tư số tiền mà bạn sẵn sàng mất. Nếu một khoản đầu tư khiến bạn lo lắng mất ăn mất ngủ, nghĩa là bạn đã đi quá giới hạn.

Chi tiêu: Tận hưởng nhưng không để tiền trôi đi vô ích

Tài chính cá nhân không phải chỉ có tiết kiệm và đầu tư. Bạn kiếm tiền để có một cuộc sống tốt hơn, không phải để nhìn số dư ngân hàng mà không dám chi tiêu. Nhưng vấn đề là: tiêu tiền thế nào để không hối hận?

Hãy mua những thứ thực sự mang lại giá trị. Một trải nghiệm đáng nhớ, một khóa học giúp bạn phát triển, một món đồ khiến cuộc sống dễ dàng hơn – đó là những khoản chi đáng giá. Ngược lại, những món đồ đắt đỏ nhưng không thực sự cần thiết, những cuộc ăn chơi nhất thời, những thứ mua chỉ vì “ai cũng có” – đó là cách nhanh nhất để tiền biến mất mà bạn chẳng có gì trong tay.

Cân bằng: Chìa khóa để tài chính không còn là áp lực

Không có công thức chung cho tất cả mọi người. Có người sẽ thấy tỷ lệ 50-30-20 hợp lý, nhưng có người cần 40-40-20, hoặc 60-20-20. Quan trọng là bạn hiểu dòng tiền của mình đi đâu, kiểm soát được nó thay vì để nó kiểm soát bạn.

Nếu bạn chưa biết phải phân bổ thế nào, hãy bắt đầu từ một câu hỏi: nếu ngày mai mất việc, bạn có thể sống trong bao lâu mà không cần vay mượn?

Nếu câu trả lời là dưới ba tháng, vậy thì hãy tiết kiệm nhiều hơn trước khi nghĩ đến chuyện khác. Tiền không mua được hạnh phúc, nhưng nếu biết cách quản lý, nó sẽ mua cho bạn sự bình yên.