TP trực thuộc Trung ương trẻ nhất Việt Nam sở hữu đầm phá lớn nhất Đông Nam Á tạo ra thứ đặc sản quý hiếm có tiền khó mua được

Nhắc đến Huế, người ta thường nghĩ đến cung đình, lăng tẩm, nhã nhạc, nhưng ít ai biết rằng ngay giữa lòng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, hệ đầm phá lớn nhất Đông Nam Á với diện tích hơn 22.000ha, còn ẩn chứa một “tài sản” khác: những loài cá tiến vua. Đây là đặc sản không chỉ gắn với ẩm thực cung đình, mà ngày nay đang trở thành mặt hàng thủy sản có giá trị cao, mang tiềm năng thương mại lớn nếu được khai thác đúng hướng.

Danh xưng “cá tiến vua” bắt nguồn từ triều Nguyễn, khi nhiều loài cá như cá bống thệ, cá dìa, cá kình, cá nâu Cồn Tộc được lựa chọn để đưa vào mâm cỗ cung đình. Nhờ môi trường nước lợ giao thoa giữa sông và biển, cá nơi đây có thịt ngọt, béo, ruột sạch lại ít tanh, trở thành sản vật quý hiếm.

Đầm phá Tam Giang - Cầu Hai

Ngày nay, chính sự khan hiếm và hương vị khác biệt đã đưa những loài cá này trở thành đặc sản “có thương hiệu”. Cá bống thệ, vốn khó đánh bắt vì thường ẩn sâu dưới đáy đầm, có giá từ vài trăm nghìn đồng/kg. Cá dìa bông và cá nâu, nhờ thịt dai, ngọt, cũng được các nhà hàng và khách sạn cao cấp ở Huế và Đà Nẵng thu mua với giá cao, phục vụ cho thực khách trong và ngoài nước. Điểm khiến cá tiến vua khác biệt so với cá biển thông thường chính là yếu tố tự nhiên và tính bản địa. Cá Tam Giang sống trong môi trường giàu tảo và rong rêu, thức ăn tự nhiên giúp thịt cá sạch, ruột ít bùn, hương vị thanh ngọt.

Bên cạnh đó, sản lượng lại có tính mùa vụ, phần lớn được khai thác thủ công theo nghề truyền thống như “đi tủ” một kỹ nghệ riêng của ngư dân làng Chuồn. Điều này vừa khiến nguồn cung khan hiếm, vừa nâng giá trị thương mại: cá không đại trà, mà là sản phẩm “limited” của thiên nhiên.

Chính nhờ đó, “cá tiến vua” hoàn toàn có thể trở thành lợi thế cạnh tranh của thủy sản Huế trên bản đồ ẩm thực trong nước và khu vực. Đặc biệt khi người dân nơi đây đã tận dụng vùng mặt nước đầm phá để triển khai mô hình nuôi cá lồng những loại cá có giá trị kinh tế cao lại dễ nuôi như như cá mú, vẩu, nâu, dìa,... Nhờ nuôi cá lồng mà nhiều người có thu nhập tốt, xây được nhà to, nuôi con cái ăn học. Có hộ thu nhập đến hàng trăm triệu đồng/năm.

Cá tại đầm có hương vị thơm ngon đặc biệt

Trong bối cảnh khách du lịch ngày càng tìm kiếm trải nghiệm ẩm thực độc đáo, “cá tiến vua” có thể phát triển theo hướng ẩm thực trải nghiệm (tour thưởng thức cá trên phá Tam Giang, kết hợp khám phá chợ nổi, làng nghề), hoặc theo hướng sản phẩm cao cấp xuất khẩu sang thị trường ngách.

Tuy nhiên, con đường thương mại hóa “cá tiến vua” không hề dễ dàng. Nguồn cá tự nhiên tại Tam Giang đang dần suy giảm bởi khai thác quá mức, biến đổi khí hậu và tình trạng ô nhiễm môi trường. Thêm vào đó, sản phẩm hiện chủ yếu tiêu thụ ở dạng tươi sống, thiếu chế biến sâu và chưa có thương hiệu đóng gói bài bản, khiến giá trị gia tăng còn hạn chế. Thị trường cũng thường xuyên biến động: mùa cá nhiều thì giá hạ, mùa khan hiếm giá lại vọt lên, làm chuỗi cung ứng thiếu ổn định. Để biến “cá tiến vua” thành sản phẩm mũi nhọn, cần đồng thời thực hiện các chính sách bảo tồn nguồn lợi thủy sản, phát triển bền vững mô hình nuôi sinh thái và xây dựng chỉ dẫn địa lý. Đây sẽ là giải pháp cân bằng giữa bảo tồn và khai thác kinh tế, giúp cá Tam Giang khẳng định vị thế trên thị trường.

Để biến “cá tiến vua” thành sản phẩm mũi nhọn, cần chính sách bảo tồn nguồn lợi thủy sản, phát triển mô hình nuôi sinh thái và xây dựng chỉ dẫn địa lý. Đây là hướng đi giúp cân bằng giữa bảo tồn và khai thác kinh tế.