Tại Hội thảo “Tăng cường vai trò truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau khi chết/chết não” diễn ra vào sáng ngày 5/3, Giám đốc Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, ông Đồng Văn Hệ cho biết, năm 2024, số lượng đăng ký hiến mô tạng tăng nhanh gấp 3 lần.

Ông Hệ nói: “Cũng chỉ trong năm 2024, số ca chết não hiến mô tạng đã tăng 173% so với năm 2023. Cụ thể, có 41 người chết não hiến mô tạng trong năm 2024. Trong khi đó, cả 3 năm 2021, 2022, 2023 có 36 tổng số ca chết não hiến tạng”.

Theo GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia chia sẻ, ghép mô, tạng là thành tựu y học quan trọng, giúp cứu sống và cải thiện chất lượng sống cho hàng nghìn người bệnh suy tạng giai đoạn cuối.

Tổng số ca ghép tạng ở Việt Nam tính từ năm 1992 đến nay là hơn 9.500 trường hợp; tổng số người đăng ký hiến tạng trên cả nước là hơn 102.000 người.

Ông Thuấn cho biết, Việt Nam có tỷ lệ ghép tạng cao nhất Đông Nam Á (hơn 1.000 ca/năm) nhưng tỷ lệ hiến tạng sau chết lại thuộc nhóm thấp nhất thế giới. Nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức của cộng đồng còn hạn chế, công tác truyền thông, vận động chưa thực sự hiệu quả.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Thuấn cũng cho biết, để tăng cường nguồn tạng từ người cho chết não, việc tư vấn, vận động có vai trò quan trọng. Tuy nhiên, hiện nay chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng cho hoạt động tư vấn hiến tặng mô, tạng từ người chết não, chết tim.

Chỉ một số bệnh viện thành lập được tổ tư vấn, vận động hiến tạng do chưa có chế độ đãi ngộ phù hợp. Cùng với đó, công tác truyền thông dù được đẩy mạnh nhưng chưa đủ rộng và đạt được hiệu quả.

Tỷ lệ hiến tạng ở Việt Nam thuộc mức thấp nhất thế giới
GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: BYT

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Shinozaki Naoshi, Tổng Giám đốc điều hành và Chủ tịch Nikko Academy Inc cho biết, không ai muốn làm tổn thương cơ thể người thân của mình, vì vậy để tăng nguồn tạng từ người cho chết não, cần tăng cường giáo dục về ý nghĩa của việc hiến tạng để cứu giúp người khác.

Ông Shinozaki Naoshi nói: “Cần tạo ra "chuẩn mực mới của cuộc sống" một cách có nhận thức và hiểu biết và mỗi quốc gia có cách hiểu riêng (văn hóa, tôn giáo…) cần được tôn trọng”.

Ngoài ra, ông cũng cho biết, Việt Nam cần tiếp tục xây dựng khung pháp lý; tiếp tục giáo dục về hiến tặng và phẫu thuật ghép mô tạng; giáo dục cộng đồng; đào tạo chuyên môn cho nhân viên y tế;...

Đồng thời, Việt Nam cần thiết lập hệ thống đăng ký hiến tạng để mọi người đều có thể đăng ký (thông qua quá trình cấp căn cước công dân, giấy phép lái xe, thẻ bảo hiểm y tế,...) để từ đó nhân viên y tế có thể kiểm tra thông tin từ bệnh viện khi có người hiến tặng tiềm năng.