Cổ phiếu của một trong những hãng ô tô lớn nhất Nhật Bản đã tăng mạnh trong phiên giao dịch ngày 13/5, sau thông tin công ty này chuẩn bị cắt giảm 20.000 việc làm trên toàn cầu – gần gấp đôi kế hoạch ban đầu.

Động thái cắt giảm sâu được cho là nhằm ứng phó với khoản lỗ dự kiến lên tới 5 tỷ USD trong năm tài chính 2024, cùng khủng hoảng kéo dài từ thương vụ sáp nhập đổ vỡ.

Theo NHK, hãng xe này sẽ tiến hành cắt giảm 15% nhân sự toàn cầu, bao gồm cả ở Nhật Bản lẫn nước ngoài. Trước đó, vào tháng 11, công ty từng công bố kế hoạch cắt giảm 9.000 người do kết quả kinh doanh yếu kém tại Mỹ và Trung Quốc khiến lợi nhuận ròng sụt tới 94% trong nửa đầu năm tài chính.

Thị trường chứng khoán đã phản ứng tích cực với thông tin này khi cổ phiếu công ty bật tăng hơn 3,8%, sau khi có lúc tăng đến 6% trong phiên sáng.

Vào cuối năm 2023, giới đầu tư từng kỳ vọng thương vụ hợp nhất trị giá 60 tỷ USD giữa Honda và Nissan sẽ tạo ra nhà sản xuất ô tô lớn thứ ba thế giới, đủ sức cạnh tranh với các đối thủ Trung Quốc và Mỹ trong lĩnh vực xe điện. Hai bên đã ký Biên bản ghi nhớ (MOU) về việc hợp nhất dưới một công ty mẹ chung.

Tuy nhiên, đàm phán đã đổ vỡ vào đầu tháng 2/2025 khi Nissan từ chối đề xuất trở thành công ty con của Honda – điều mà phía Honda coi là điều kiện tiên quyết. CEO Nissan Makoto Uchida khi đó đã trực tiếp thông báo với người đồng cấp Toshihiro Mibe của Honda về quyết định chấm dứt đàm phán.

Nguồn tin thân cận tiết lộ rằng, bất đồng về quyền lực và cấu trúc kiểm soát là nguyên nhân chính khiến “siêu thương vụ” thất bại. Tại cuộc họp hội đồng quản trị ngay trước thềm công bố kết quả kinh doanh quý III, Nissan đã chính thức rút khỏi MOU, khép lại hy vọng tạo nên một liên minh ô tô toàn cầu.

20.000 nhân sự chuẩn bị mất việc, một hãng xe Nhật bên bờ vực sụp đổ sau cú từ chối sáp nhập 60 tỷ USD
Vào cuối năm 2023, giới đầu tư từng kỳ vọng thương vụ hợp nhất trị giá 60 tỷ USD giữa Honda và Nissan sẽ tạo ra nhà sản xuất ô tô lớn thứ ba thế giới, đủ sức cạnh tranh với các đối thủ Trung Quốc và Mỹ trong lĩnh vực xe điện.

Sau khi thương vụ hợp nhất đổ vỡ, Nissan tuyên bố đẩy mạnh kế hoạch tái cấu trúc, bao gồm việc cắt giảm nhân sự, giảm 20% công suất sản xuất toàn cầu và tìm kiếm đối tác mới – đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ. Bloomberg cho biết hãng đã tiếp cận các tập đoàn công nghệ Mỹ và từng được Foxconn đề xuất mua lại cổ phần, tuy nhiên kế hoạch này cũng bị hoãn khi Nissan bước vào đàm phán với Honda.

Nissan hiện còn phải đối mặt với khoản nợ đến hạn hơn 1,6 tỷ USD trong năm nay, dự kiến tăng lên 5,6 tỷ USD vào năm 2026 – mức cao nhất kể từ 1996. Trong khi đó, danh mục sản phẩm xe hybrid của hãng bị đánh giá là nghèo nàn, không đủ sức cạnh tranh tại các thị trường trọng điểm.

Tình trạng quản trị bất ổn từ sau vụ bắt giữ cựu Chủ tịch Carlos Ghosn năm 2018 vẫn để lại hậu quả kéo dài. Hãng cũng chịu tác động nặng nề từ các chính sách thuế xe nhập khẩu của chính quyền Trump – điều gây thiệt hại lớn hơn so với các đối thủ do cơ cấu chuỗi cung ứng của Nissan.

Ivan Espinosa – CEO mới nhậm chức hồi tháng 4 – hiện đang gánh vác trọng trách đưa Nissan vượt qua giai đoạn khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong gần 3 thập kỷ. Trong buổi công bố kết quả tài chính ngày 13/5, ông được kỳ vọng sẽ đưa ra kế hoạch chi tiết cho việc tái cấu trúc, trả lời về khả năng đóng cửa nhà máy và xác lập lại chiến lược hợp tác toàn cầu.

Dù cổ phiếu công ty đang tạm thời hồi phục, giới quan sát cho rằng nếu Nissan không tìm được đối tác chiến lược phù hợp, hãng có thể rơi vào tình trạng cần được cứu trợ – tương tự như những gì từng xảy ra với Renault nhiều năm trước.