Một trong những ví dụ điển hình cho sự thay đổi này đến từ ngành xuất bản. Công ty phát hành sách Vanlangbooks tại TP.HCM đã tiến hành cuộc tái cấu trúc mạnh mẽ, trong đó 70% cộng tác viên dịch thuật và 30% biên tập viên bị cắt giảm sau khi AI được tích hợp vào quy trình làm việc.

Thanh Tâm, trưởng phòng bản quyền của Vanlangbooks, cho biết công ty đã đưa các công cụ AI vào xử lý dịch thuật, hiệu đính sơ bộ, kiểm tra lỗi ngôn ngữ, dàn trang, thiết kế bìa sách và thậm chí là phân tích xu hướng xuất bản. “Các vị trí còn lại sẽ được đào tạo thêm để phối hợp hiệu quả với AI, thay vì làm hoàn toàn thủ công như trước đây”, cô nói.

Với độ chính xác dịch thuật lên đến 85%, AI đã giúp Vanlangbooks rút ngắn đáng kể thời gian sản xuất sách và giảm chi phí nhân sự. Tầm nhìn của công ty là sử dụng AI cho toàn bộ quá trình biên dịch, chỉ để lại một dịch giả duy nhất để hiệu đính cuối cùng.

70% nhân sự bị AI 'cướp việc làm': Chuyện không đùa tại một doanh nghiệp Việt
70% cộng tác viên dịch thuật và 30% biên tập viên của Vanlangbooks bị AI thay thế. Ảnh minh họa

Không chỉ ngành xuất bản, lĩnh vực sản xuất nội dung số cũng đang chứng kiến làn sóng cắt giảm nhân sự quy mô lớn. Tại một công ty làm phim hoạt hình ở TP.HCM, do quản lý cấp trung Nga Phạm điều hành, số lượng nhân sự trong tổ đội sản xuất từng là 10 người. Sau khi tích hợp hàng loạt công cụ AI như ChatGPT (viết kịch bản), Midjourney (tạo hình ảnh), Kling (diễn hoạt) và ElevenLabs (lồng tiếng), đội nhóm giờ chỉ còn 3 người.

"Hiệu suất làm việc tăng gấp 3 lần, nhưng các vị trí như biên kịch hay dựng phim đang bị AI lấn át rất nhanh", Nga Phạm chia sẻ. Công ty hiện yêu cầu 100% nhân sự biết vận hành các công cụ AI, nếu không sẽ khó trụ lại trong guồng quay sản xuất mới.

Sự thay thế của AI không chỉ dừng ở các ngành sáng tạo. Trong lĩnh vực chăm sóc khách hàng, nhiều doanh nghiệp cũng đã bắt đầu sử dụng AI để trả lời tin nhắn, tư vấn, chốt đơn hàng. Hoàng Nga, một nhân viên từng làm việc tại doanh nghiệp kinh doanh thiết bị y tế, chia sẻ rằng cô đã bị cho nghỉ việc sau khi 80% công việc được AI đảm nhiệm.

“Khi đọc lại các đoạn hội thoại với khách, tôi không thể phân biệt được đâu là tin nhắn của mình và đâu là của AI”, cô nói. Sự tiến bộ của công nghệ không chỉ nằm ở khả năng xử lý thông tin mà còn trong việc học cách giao tiếp có cảm xúc, khiến con người khó phân biệt.

Không chấp nhận bị đào thải, Hoàng Nga quyết định chuyển hướng sang công việc kinh doanh B2B – lĩnh vực đòi hỏi kỹ năng đàm phán trực tiếp và vẫn còn nhiều không gian cho con người. Cô hiểu rằng muốn tồn tại, mình phải cập nhật kiến thức liên tục và biết sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ, không để nó thay thế hoàn toàn.

70% nhân sự bị AI 'cướp việc làm': Chuyện không đùa tại một doanh nghiệp Việt
AI sẽ thay thế con người ở những công việc mang tính lặp lại, không đòi hỏi tư duy sáng tạo. Ảnh minh họa

Dù hiệu quả mà AI mang lại là không thể phủ nhận, các chuyên gia đều cho rằng công nghệ này vẫn có những giới hạn rõ ràng. “AI có thể xử lý dữ liệu, ngôn ngữ, hình ảnh rất tốt, nhưng để hiểu thị hiếu độc giả, đánh giá tính phù hợp về văn hóa hay đưa ra quyết định chiến lược thì vẫn cần đến con người”, chị Thanh Tâm khẳng định.

Ở góc độ nhân sự, bà Thủy Nguyễn – Giám đốc điều hành TalentView Việt Nam – nhận định rằng AI chủ yếu thay thế các công việc mang tính lặp lại, không đòi hỏi tư duy sáng tạo cao. Những ngành nghề có hàm lượng nghệ thuật, chiến lược, cảm xúc hoặc đòi hỏi tương tác xã hội thực chất vẫn rất cần con người.

Một khảo sát mới công bố bởi Trung tâm nghiên cứu Pew (Mỹ) vào tháng 4/2025 cho thấy: 73% người trưởng thành tại Mỹ tin rằng AI sẽ khiến nhiều ngành nghề suy giảm nhân lực nghiêm trọng trong vòng 20 năm tới. Các nghề dễ bị ảnh hưởng nhất bao gồm thu ngân, công nhân nhà máy, nhà báo và kỹ sư phần mềm.

Tương tự, báo cáo từ Viện Brookings cảnh báo rằng ngay cả những công việc trí óc – hành chính, pháp lý, tài chính – cũng nằm trong nhóm bị AI thay thế nhanh chóng.