Big 4 nắm hơn 40% thị phần lãi thuần nhưng khối tư nhân tăng tốc vượt trội

Nửa đầu năm 2025, thu nhập lãi thuần của 28 ngân hàng đạt 303.747 tỷ đồng, tăng 8,1% so với 281.033 tỷ đồng cùng kỳ 2024. Trong bối cảnh lãi suất huy động nhích lên và cạnh tranh vốn gay gắt, chi phí lãi toàn hệ thống tăng nhanh hơn thu nhập lãi, khiến biên lãi thuần chưa thể cải thiện mạnh.

Dù vậy, nhóm Big 4 ngân hàng nhà nước vẫn giữ vai trò trụ cột khi đóng góp 122.753 tỷ đồng, tương đương 40,41% tổng thu nhập lãi thuần toàn ngành. Tuy nhiên, mức tăng 4,28% của nhóm này vẫn thấp hơn đáng kể so với bình quân hệ thống.

Agribank là điểm sáng nổi bật. Thu nhập lãi thuần đạt 34.651 tỷ đồng, tăng 3.819 tỷ đồng, tương đương 12,4% so với 30.832 tỷ đồng cùng kỳ. Động lực tăng trưởng đến từ thu nhập lãi đạt 72.242 tỷ đồng, tăng 2.656 tỷ đồng (+3,8%), trong khi chi phí lãi giảm 1.164 tỷ đồng (-3%), xuống 37.591 tỷ đồng. Ở lợi nhuận sau thuế, Agribank gần như đi ngang, đạt 10.595 tỷ đồng so với 10.614,7 tỷ đồng cùng kỳ, phản ánh áp lực chi phí hoạt động và dự phòng vẫn lớn.

VietinBank duy trì quy mô lớn và cải thiện nhẹ thu nhập cốt lõi. Thu nhập lãi thuần đạt 31.318 tỷ đồng, tăng 805 tỷ đồng (+2,6%) so với 30.513 tỷ đồng cùng kỳ. Thu nhập lãi tăng 6.471 tỷ đồng (+10,6%), đạt 67.561 tỷ đồng, nhưng chi phí lãi tăng mạnh 5.666 tỷ đồng (+18,5%) lên 36.243 tỷ đồng, khiến đà tăng thuần bị hạn chế. Lợi nhuận sau thuế đạt 15.251 tỷ đồng, tăng 4.839 tỷ đồng (+46,5%), phản ánh hiệu quả kiểm soát chi phí ngoài lãi và cải thiện chất lượng tài sản.

BIDV ghi nhận thu nhập lãi thuần 28.937 tỷ đồng, nhích 558 tỷ đồng (+2%) so với 28.379 tỷ đồng cùng kỳ. Thu nhập lãi đạt 72.813 tỷ đồng, tăng 5.320 tỷ đồng (+7,9%), trong khi chi phí lãi tăng 4.762 tỷ đồng (+12,2%) lên 43.876 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế đạt 12.856 tỷ đồng, tăng 412 tỷ đồng (+3,3%), cho thấy sự ổn định nhưng chưa tạo đột phá.

Vietcombank là ngoại lệ khi thu nhập lãi thuần giảm nhẹ 0,5%, xuống 27.847 tỷ đồng so với 27.986 tỷ đồng cùng kỳ. Thu nhập lãi tăng 2.917 tỷ đồng (+6,2%) lên 49.799 tỷ đồng, nhưng chi phí lãi tăng tới 3.055 tỷ đồng (+16,2%), đạt 21.952 tỷ đồng, khiến phần thuần bị thu hẹp. Dù vậy, lợi nhuận sau thuế vẫn tăng 828 tỷ đồng (+5%), lên 17.539 tỷ đồng, nhờ thế mạnh từ thu nhập ngoài lãi và khả năng kiểm soát chi phí.

Trái ngược với đà tăng chậm của Big 4, nhiều ngân hàng tư nhân ghi nhận bước tiến mạnh mẽ. SHB dẫn đầu với mức tăng 53,1% thu nhập lãi thuần, đạt 14.670 tỷ đồng so với 9.582 tỷ đồng cùng kỳ, nhờ mở rộng tín dụng và cải thiện biên lãi. MBB tăng 22,8% lên 24.064 tỷ đồng; VPBank tăng 13,1% lên 26.834 tỷ đồng; HDBank tăng 15,8% lên 17.227 tỷ đồng.

Điểm chung của nhóm này là mở rộng cho vay ở các phân khúc sinh lời cao như bán lẻ, SME, tài chính tiêu dùng, đồng thời tối ưu chi phí vốn thông qua CASA hoặc phát hành trái phiếu riêng lẻ.

Nhờ đó, nhiều nhà băng không chỉ cải thiện thu nhập lãi thuần mà còn tăng mạnh lợi nhuận sau thuế: MBB tăng 84,6% lên 12.680 tỷ đồng; SHB tăng 77,4% lên 7.103 tỷ đồng; HDBank tăng 80,5% lên 8.034 tỷ đồng.

Big 4 nhiều khả năng tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt về quy mô thu nhập lãi thuần, nhưng để rút ngắn khoảng cách tốc độ tăng trưởng với khối tư nhân, cần tập trung quản trị chi phí vốn, tối ưu cơ cấu kỳ hạn – lãi suất và duy trì chất lượng tài sản.

Trong khi đó, các ngân hàng tư nhân có thể duy trì ưu thế tốc độ nhờ linh hoạt trong định giá và sản phẩm tín dụng, nhưng rủi ro biên lãi thuần bị bào mòn vẫn hiện hữu nếu cạnh tranh huy động tiếp tục gia tăng.