Bộ Tài chính vừa trình đề xuất sửa đổi Luật Quản lý thuế, trong đó điểm nổi bật là quy định bãi bỏ hoạt động thanh tra thuế và thay thế bằng việc tăng cường cơ chế kiểm tra, tập trung vào hóa đơn điện tử cùng dữ liệu từ cơ quan thuế.

Theo lý giải, việc duy trì đồng thời cả thanh tra và kiểm tra dẫn đến trùng lặp, làm mất nhiều thời gian và tốn kém chi phí cho doanh nghiệp. Khi chỉ còn hoạt động kiểm tra, quy trình sẽ gọn nhẹ hơn, giúp doanh nghiệp giảm áp lực tuân thủ, nhưng cơ quan thuế vẫn đảm bảo giám sát chặt chẽ nhờ hệ thống dữ liệu và công nghệ.

Bên cạnh đó, dự thảo sửa đổi bổ sung các quy định mới về kiểm tra thuế, như kéo dài thời hạn kiểm tra phù hợp từng vụ việc, mở rộng quyền xử lý đối với hành vi gian lận, trốn thuế và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong phân tích rủi ro, đối chiếu dữ liệu. Hoạt động kiểm tra sẽ ưu tiên thực hiện tại trụ sở cơ quan thuế dựa trên hồ sơ và dữ liệu hóa đơn điện tử, hạn chế xuống trực tiếp doanh nghiệp nếu không cần thiết.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, thay đổi này vừa duy trì hiệu lực quản lý Nhà nước, vừa khuyến khích doanh nghiệp chủ động tuân thủ, phù hợp định hướng quản lý thuế hiện đại.

Sự khác biệt giữa thanh tra và kiểm tra thuế

Hiện nay, thanh tra thuế thường áp dụng cho các trường hợp nghi ngờ vi phạm nghiêm trọng, có phạm vi rộng, thời gian dài và có thể thực hiện đột xuất tại doanh nghiệp. Quy trình này đòi hỏi nhiều thủ tục và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên.

Trong khi đó, kiểm tra thuế chủ yếu dựa trên hồ sơ, chứng từ và dữ liệu do doanh nghiệp cung cấp hoặc cơ quan thuế thu thập. Phạm vi kiểm tra hẹp hơn, thời gian ngắn hơn, tập trung vào các vấn đề cụ thể và có thể tiến hành tại cơ quan thuế hoặc doanh nghiệp.