Dự thảo Luật Nhà giáo không cấm hoạt động dạy thêm, học thêm, mà chỉ nghiêm cấm hành vi ép buộc người học, nhằm đảm bảo sự công bằng và lành mạnh trong giáo dục.

Tại phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 9-6, các đại biểu đã cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo. Một trong những nội dung nhận được nhiều sự quan tâm là quy định liên quan đến hoạt động dạy thêm, học thêm.

Bộ trưởng Giáo dục: Cấm ép học thêm là yêu cầu về đạo đức nghề giáo
Phiên họp thứ 46 của UBTVQH

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, dự thảo không cấm dạy thêm, học thêm mà chỉ quy định rõ: nhà giáo không được ép buộc người học tham gia dưới bất kỳ hình thức nào. Quy định này nhằm hạn chế tình trạng dạy thêm tràn lan và tránh việc lợi dụng hoạt động này để trục lợi. Ông Vinh cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã ban hành các quy định cụ thể, trong đó cấm giáo viên dạy thêm cho học sinh do chính mình đang giảng dạy.

Tại phiên họp, bà Nguyễn Thanh Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nhấn mạnh rằng dạy thêm là nhu cầu chính đáng của người học, nhưng vấn đề cốt lõi là phải kiểm soát việc trục lợi. Bà chỉ ra ba hình thức dạy thêm phổ biến hiện nay gồm: dạy tại nhà, tại trung tâm và dạy trực tuyến qua các nền tảng như Zoom, Google Meet. Trong đó, hình thức dạy trực tuyến có thu phí được đánh giá là khó kiểm soát nhất.

Đặc biệt, bà Hải phản ánh tình trạng một số giáo viên yêu cầu phụ huynh viết đơn "tự nguyện" cho con học thêm, một hình thức ép buộc trá hình. Bà đề nghị dự thảo cần bổ sung quy định chặt chẽ hơn nhằm ngăn chặn hành vi trục lợi từ việc dạy thêm.

Giải trình trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn khẳng định rằng việc cấm ép buộc học sinh học thêm không chỉ là quy định về chuyên môn mà còn là vấn đề đạo đức nghề giáo. Ông cho rằng, giáo viên cần hoàn thành trách nhiệm giảng dạy trong giờ học chính khóa. Nếu chất lượng giảng dạy chính khóa không đảm bảo mà lại dạy thêm chính nội dung đó tại nhà thì không chỉ gây biến tướng, mà còn ảnh hưởng đến uy tín và trách nhiệm công vụ.

“Quy định này nhằm buộc giáo viên thực hiện nghiêm túc trách nhiệm giảng dạy, đồng thời vẫn bảo đảm quyền được học thêm của học sinh khi có nhu cầu chính đáng”, ông Sơn nhấn mạnh.

Cũng trong khuôn khổ phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy, dự thảo đã bổ sung quy định về các loại rủi ro, chấp nhận rủi ro trong hoạt động nghiên cứu khoa học; đồng thời giao Chính phủ ban hành tiêu chí đánh giá rủi ro, cơ chế bảo vệ người thực hiện và quản lý nhiệm vụ khoa học.

Về trách nhiệm pháp lý, dự thảo luật quy định miễn trừ trách nhiệm đối với thiệt hại liên quan đến ngân sách nhà nước và vốn của doanh nghiệp nhà nước. Còn với thiệt hại gây ra cho người dân, các tổ chức, cá nhân vi phạm sẽ phải bồi thường theo quy định của pháp luật dân sự, hành chính hoặc hình sự, tùy theo mức độ.

Bà Nguyễn Thanh Hải đánh giá cao tinh thần cởi mở, khuyến khích đổi mới sáng tạo nhưng cho rằng cần làm rõ ranh giới giữa “rủi ro được chấp nhận” và “vi phạm pháp luật” để tránh lạm dụng gây thất thoát. Theo bà, khoa học luôn phải chấp nhận khả năng sai “trong 100 nghiên cứu, có thể chỉ một thành công, nhưng 99 thất bại đó là cơ sở để người khác không lặp lại sai lầm”.

“Cần tạo niềm tin để các nhà khoa học được tự do sáng tạo, miễn là họ nghiên cứu trung thực, có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật”, bà Hải nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cũng đề nghị tiếp tục rà soát để đảm bảo sự thống nhất giữa luật này với các luật liên quan, nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn trong đầu tư và tài chính khoa học. Ông nhấn mạnh việc hoàn thiện cơ chế chấp nhận rủi ro là cần thiết, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ mới, thử nghiệm sản phẩm, giải mã và mua bí quyết công nghệ. Ngoài ra, ông đề xuất xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào khoa học công nghệ chiến lược, và kiện toàn hoạt động của các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ phát triển khoa học công nghệ và môi trường.

Cũng trong chương trình làm việc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục làm rõ các cơ chế ưu đãi cho những ngành công nghiệp trọng điểm như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, để luật thực sự khả thi và dễ triển khai trong thực tế. Ông cũng nhấn mạnh yêu cầu rà soát kỹ lưỡng nhằm tránh phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết.