Theo quy định hiện hành, cơ quan thuế không được kiểm tra tài khoản ngân hàng của hộ, cá nhân kinh doanh một cách đại trà, mà phải dựa trên căn cứ nghiệp vụ và quy trình phân loại rủi ro rõ ràng.

Cụ thể, theo Điều 15 Thông tư 31/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ được phân loại theo các mức độ rủi ro để áp dụng biện pháp quản lý phù hợp. Trong đó có 3 mức độ rủi ro: thấp, trung bình và cao.

Việc kiểm tra, rà soát tài khoản ngân hàng chỉ được thực hiện đối với những trường hợp bị xếp vào diện rủi ro cao, có dấu hiệu nghi vấn về tính trung thực trong kê khai doanh thu và nghĩa vụ thuế.

Với nhóm rủi ro cao, cơ quan thuế được phép áp dụng một hoặc nhiều biện pháp như rà soát, kiểm tra, xác minh các thông tin liên quan làm cơ sở xác định lại doanh thu, mức thuế của hộ, cá nhân kinh doanh.

Khi phát hiện dấu hiệu trốn thuế, khai báo không trung thực hoặc giao dịch đáng ngờ, cơ quan thuế có quyền tiếp cận thông tin tài khoản ngân hàng của người nộp thuế thông qua phối hợp với các tổ chức tín dụng.

Với nhóm rủi ro trung bình, các cá nhân, hộ kinh doanh có thể được lựa chọn ngẫu nhiên để đưa vào danh sách khảo sát doanh thu và tiếp tục theo dõi, phân loại lại ở kỳ đánh giá sau.

Với nhóm rủi ro thấp, cơ quan thuế chỉ lưu trữ thông tin, không thực hiện kiểm tra sâu và tiếp tục phân loại trong chu kỳ quản lý kế tiếp.

Cá nhân, hộ kinh doanh có thể bị cơ quan thuế kiểm tra tài khoản ngân hàng nếu rơi vào trường hợp này
Cơ quan thuế có thể tiếp cận thông tin tài khoản ngân hàng của người nộp thuế thông qua phối hợp với các tổ chức tín dụng. Ảnh minh họa

Đáng chú ý, khoản 2 Điều 4 Thông tư 31 quy định, thông tin quản lý rủi ro được thu thập từ các nguồn thông tin bên trong và bên ngoài cơ quan thuế, bao gồm dữ liệu từ ngân hàng, các cơ quan Nhà nước khác hoặc từ nguồn nước ngoài theo quy định.

Các dữ liệu này được quản lý tập trung tại Tổng cục Thuế thông qua hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin và được xử lý, chia sẻ, cung cấp cho cơ quan thuế các cấp, cơ quan quản lý nhà Nước khác để quản lý thuế theo quy định của pháp luật.

Như vậy, cơ quan thuế chỉ được kiểm tra tài khoản ngân hàng của hộ kinh doanh khi có cơ sở nghiệp vụ rõ ràng.

Trong các trường hợp đặc biệt như chuyển nhượng bất động sản, nhận tiền cho thuê nhà, bán hàng online, nếu phát hiện có chênh lệch giữa số tiền giao dịch thực tế và doanh thu khai báo, cơ quan thuế có thể tiến hành kiểm tra tài khoản ngân hàng để xác minh nguồn thu và cơ sở tính thuế.