Trước đây, cây dổi xanh chủ yếu được biết đến như một loại cây lấy gỗ dùng để làm nhà sàn, đồ nội thất nhờ vào chất lượng gỗ tốt, bền và có mùi thơm tự nhiên. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, giá trị kinh tế của cây dổi đã tăng mạnh nhờ vào hạt dổi – một loại gia vị đặc biệt được nhiều người ưa chuộng.

Hạt dổi khi được nướng lên tỏa ra hương thơm đặc trưng, vị cay nhẹ, có thể dùng để tẩm ướp thực phẩm, làm nước chấm hoặc chế biến các món ăn đặc sản. Nhờ hương vị độc đáo, hạt dổi từng được xem là loại gia vị quý hiếm dành cho vua chúa. Giá của hạt dổi khô có thời điểm lên đến 500.000 – 600.000 đồng/kg, trong khi mức giá trung bình hiện nay dao động từ 100.000 – 200.000 đồng/kg. Đây là con số ấn tượng đối với một loại gia vị tự nhiên.

Hiện nay, nhiều hộ gia đình tại các tỉnh miền núi đã chuyển đổi mô hình canh tác, tập trung trồng dổi ghép để thu hoạch hạt, thay vì chỉ trồng dổi lấy gỗ như trước đây. Ở xã Chí Đạo (huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình), nhiều hộ dân nhờ trồng cây dổi đã thoát nghèo, thậm chí vươn lên làm giàu. Một hecta dổi có thể mang lại thu nhập từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng mỗi năm.

Cây gia vị được ví như 'vàng ròng' của Việt Nam, thời đỉnh cao giá 600.000 đồng/kg hạt
Hạt dổi là loại gia vị có tiềm năng kinh tế rất lớn. Ảnh minh họa

Không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao, cây dổi còn có khả năng sinh trưởng mạnh, ít sâu bệnh nhờ vào đặc tính kháng côn trùng tự nhiên. Trước đây, khi trồng cây dổi thực sinh, phải mất 10 năm mới có thể thu hoạch hạt. Tuy nhiên, với công nghệ lai ghép hiện đại, cây dổi ghép chỉ cần khoảng 3 – 4 năm là có thể cho quả, rút ngắn đáng kể thời gian chờ thu hoạch và tối ưu hóa lợi nhuận cho người trồng.

Bên cạnh giá trị kinh tế, cây dổi còn được đánh giá cao trong việc cải thiện môi trường. Là cây thân gỗ lớn, có thể cao từ 25 – 30m, dổi giúp gia tăng độ che phủ rừng, giữ đất, chống xói mòn và hạn chế tình trạng sa mạc hóa ở các khu vực đồi núi trọc. Nhờ khả năng thích nghi cao, dổi có thể phát triển tốt ngay cả trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt, trở thành lựa chọn hàng đầu trong các chương trình trồng rừng bền vững.

Ngoài ra, người dân có thể kết hợp trồng các loại cây dược liệu dưới tán dổi để tận dụng diện tích đất, tạo thêm nguồn thu nhập mà không ảnh hưởng đến quá trình phát triển của cây dổi.

Hiện tại, hạt dổi chủ yếu được tiêu thụ trong nước, nhưng tiềm năng xuất khẩu là rất lớn. Trước đây, thị trường Đức từng bày tỏ sự quan tâm đối với loại gia vị này, đánh giá cao chất lượng và hương vị của hạt dổi Việt Nam. Nếu có chiến lược phát triển bài bản, kết hợp với tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất và chế biến, hạt dổi có thể trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực, mang lại nguồn lợi kinh tế lớn cho nông dân và doanh nghiệp.