Chuyên gia nói gì về rủi ro CTCK huy động tiền rẻ của khách hàng để đầu tư?

Thời gian qua, thông qua trang thông tin điện tử hoặc ứng dụng hoặc ký hợp đồng trực tiếp với khách hàng, thỏa thuận cho phép khách hàng/nhà đầu tư được hưởng/hỗ trợ lãi suất trên số tiền chưa phát sinh giao dịch.

Cơ chế hợp tác đầu tư đã khiến công ty chứng khoán huy động lượng tiền nhàn rỗi không hề nhỏ từ tài khoản chứng khoán của các nhà đầu tư. Tuy nhiên, bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) vừa có văn bản cảnh báo về về hoạt động này có thể khiến khách hàng/nhà đầu tư hiểu rằng công ty chứng khoán có chức năng nhận tiền gửi như tổ chức tín dụng.

Đến cuối quý III/2023, số dư tiền gửi khách hàng tại công ty chứng khoán ghi nhận mức 77.000 tỷ đồng

Thực tế, trong tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư, lượng tiền nhàn rỗi chưa đầu tư luôn được coi là nguồn lực hấp dẫn với bất cứ tổ chức tài chính nào.

Những năm trở lại đây, thông qua hợp đồng hợp tác đầu tư, công ty chứng khoán sẽ trả cho nhà đầu tư một mức lãi suất hấp dẫn, kỳ hạn đa dạng (có thể cao hơn lãi suất tại các ngân hàng thương mại) cùng cơ chế tất toán, rút tiền linh hoạt nhằm tận dụng nguồn tiền giá rẻ và dồi dào.

Khoản tiền này có thể được công ty chứng khoán dùng để bổ sung dòng vốn margin thậm chí trực tiếp đầu tư.

Thống kê cho biết, số dư tiền gửi khách hàng tại thời điểm cuối quý III/2023 ở mức 77.000 tỷ đồng (chủ yếu dưới dạng công ty chứng khoán quản lý).

Theo ông Vũ Duy Khánh - Giám đốc Phân tích đầu tư, CTCP Chứng khoán Smart Invest, câu chuyện huy động vốn nhàn rỗi từ tài khoản khách hàng chủ yếu tập trung ở nhóm công ty chứng khoán Top 10 về thị phần, các công ty nhỏ hơn không có nhiều lợi thế trong hoạt động này.

Phó Chủ tịch UBCKNN Phạm Hồng Sơn

Chia sẻ với báo giới, Phó Chủ tịch UBCKNN Phạm Hồng Sơn cho rằng, lượng tiền trong tài khoản nhà đầu tư là tài sản chuyên dụng dùng cho thanh toán các giao dịch chứng khoán của khách hàng, không được phép sử dụng cho các mục đích khác nhằm đảm bảo an toàn về tài sản của khách hàng. Dù chưa ghi nhận những phát sinh tranh chấp trong câu chuyện trên song đại diện UBCK cho rằng cần phòng bệnh hơn chữa bệnh.

Ông Cấn Văn Lực, Kinh tế trưởng BIDV cho biết, trên thế giới, hoạt động huy động vốn từ tài khoản nhà đầu tư là không được cho phép. Đa phần, các công ty chứng khoán phải huy động vốn phải đi vay từ các định chế tài chính khác hoặc phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Theo các chuyên gia, việc công ty chứng khoán huy động vốn từ tài khoản nhàn rỗi của khách hàng và sử dụng cho vay margin dễ phát sinh rủi ro bởi tiêu chuẩn vay ký quỹ hiện nay thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn vay tín dụng.