Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định hướng dẫn chi tiết Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), trong đó có nội dung đáng chú ý liên quan đến các hộ, cá nhân kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp.

Theo đó, doanh nghiệp được thành lập mới từ hộ kinh doanh hoặc cá nhân kinh doanh – nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện – sẽ được miễn thuế TNDN trong 2 năm liên tục kể từ khi phát sinh thu nhập chịu thuế.

Điều kiện để được miễn thuế TNDN 2 năm

Căn cứ theo khoản 4 Điều 15 của Luật Thuế TNDN, doanh nghiệp thành lập mới từ hộ kinh doanh sẽ được miễn thuế trong 2 năm đầu kể từ khi có thu nhập chịu thuế. Dự thảo Nghị định hướng dẫn đã cụ thể hóa điều kiện này như sau:

Phải là doanh nghiệp đăng ký kinh doanh lần đầu, không bao gồm các trường hợp người đại diện pháp luật, thành viên hợp danh hoặc người góp vốn chính đã từng tham gia quản lý doanh nghiệp giải thể trong vòng 12 tháng trở lại.

Hộ hoặc cá nhân kinh doanh phải hoạt động tối thiểu 12 tháng liên tục trước thời điểm được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Doanh nghiệp mới thành lập phải thuộc diện được hưởng thuế suất TNDN phổ thông, cụ thể là:

15% nếu tổng doanh thu năm không quá 3 tỷ đồng.

17% nếu tổng doanh thu từ trên 3 tỷ đến không quá 50 tỷ đồng.

Thời gian miễn thuế được tính liên tục từ năm đầu tiên doanh nghiệp có thu nhập chịu thuế. Trong trường hợp không có thu nhập chịu thuế trong 3 năm đầu kể từ khi có doanh thu, thì thời gian miễn thuế sẽ được tính từ năm thứ tư.

Một điểm mới là doanh nghiệp có thể tự lựa chọn thời điểm bắt đầu miễn thuế, nếu kỳ tính thuế đầu tiên có thời gian hoạt động dưới 12 tháng.

Theo dự thảo, doanh nghiệp có thể: Hưởng miễn thuế ngay từ kỳ tính thuế đầu tiên, hoặc đăng ký với cơ quan thuế để lùi thời gian miễn thuế sang kỳ tính thuế tiếp theo, nếu cho rằng đó là thời điểm có hiệu quả kinh doanh tốt hơn.

Trường hợp chọn lùi thời điểm miễn thuế, doanh nghiệp vẫn phải nộp thuế TNDN trong kỳ đầu tiên theo quy định.

Có thể tiếp tục hưởng ưu đãi nếu thực hiện đầu tư vào lĩnh vực, địa bàn ưu đãi

Đáng chú ý, sau thời gian miễn thuế 2 năm, nếu doanh nghiệp thực hiện dự án đầu tư thuộc ngành nghề hoặc địa bàn được ưu đãi, thì vẫn có thể tiếp tục được áp dụng mức thuế suất ưu đãi hoặc hưởng miễn, giảm thuế theo các điều khoản khác trong Nghị định, cụ thể là tại Điều 16, 17 và 18.

Như vậy, một doanh nghiệp chuyển đổi từ hộ kinh doanh không chỉ được miễn thuế ban đầu mà còn có thể mở rộng ưu đãi nếu mở rộng đầu tư đúng định hướng.

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, hiện Việt Nam có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, nhưng phần lớn chưa đăng ký theo mô hình doanh nghiệp. Việc bổ sung ưu đãi thuế – đặc biệt là miễn thuế 2 năm – được kỳ vọng sẽ khuyến khích quá trình "chính quy hóa", đưa khu vực kinh tế phi chính thức vào hệ thống thuế và quản lý nhà nước một cách đầy đủ hơn.

Tuy nhiên, để chính sách phát huy hiệu quả thực tế, chuyên gia cho rằng cần giảm bớt thủ tục hành chính khi chuyển đổi, đồng thời thống nhất hướng dẫn giữa cơ quan thuế và cơ quan đăng ký kinh doanh để tránh trường hợp doanh nghiệp ngần ngại vì e ngại bị "soi" sau khi chuyển đổi.

Dự thảo Nghị định hiện đang được Bộ Tài chính đăng tải công khai trên Cổng Thông tin điện tử để lấy ý kiến góp ý của cộng đồng doanh nghiệp và người dân trước khi hoàn thiện.