Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (Công ty SJC).

Theo đó, NHNN nhận định, Công ty SJC cơ bản chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, kinh doanh mua, bán vàng miếng theo giấy phép do NHNN cấp.

Đồng thời, công ty thực hiện chế độ thông tin báo cáo số liệu mua, bán vàng miếng, niêm yết giá mua bán vàng theo quy định.

Công ty cũng đã có chuyển biến tích cực trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền; lập chứng từ, hóa đơn và kê khai thuế cơ bản theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, Thanh tra NHNN cũng chỉ ra một số vi phạm, thiếu sót xảy ra tại Công ty SJC.

Cụ thể, doanh nghiệp này đã vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Kết quả xác minh khách hàng cho thấy có dấu hiệu Công ty SJC vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Căn cứ quy định của pháp luật, NHNN đã có Văn bản chuyển thông tin sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định.

Ngoài ra, theo NHNN, dù chưa có cơ sở xác định mức tăng giá từ ngày 2/10/2023 đến ngày 15/4/2024 là bất hợp lý, nhưng tại Công ty SJC, giá mua, giá bán vàng lại do Tổng Giám đốc quyết định và chỉ đạo trực tiếp.

Tình trạng này xảy ra khi không có quy định, quy trình nội bộ về các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể trong cơ chế xác định giá mua, giá bán vàng, không phân tách trách nhiệm của các bộ phận có liên quan trong quá trình tham mưu xác định giá.

Như vậy, giá mua, giá bán vàng do 1 cá nhân là Tổng Giám đốc quyết định khi không có các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể dẫn đến rủi ro trong việc xác định giá. Điều này cũng gây ảnh hưởng tương đối lớn đến hoạt động của Công ty SJC cũng như thị trường vàng do công ty này chiếm thị phần.

Công ty SJC có dấu hiệu vi phạm hình sự, chuyển thông tin sang Bộ công an để điều tra
Công ty SJC có dấu hiệu vi phạm hình sự, chuyển thông tin sang Bộ công an để điều tra

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra Công ty SJC đã vi phạm một số quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền.

Trong đó có việc ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ; không có hệ thống quản lý rủi ro để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị.

Doanh nghiệp cũng không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không kiểm toán nội bộ về phòng, chống rửa tiền; không đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống rửa tiền; không đánh giá, cập nhật kết quả đánh giá rủi ro rửa tiền; chưa quy định cụ thể tần suất cập nhật thông tin khách hàng; chưa có quy định về phân cấp trách nhiệm nhận biết khách hàng.

Công ty SJC chưa thu thập đủ các tài liệu, dữ liệu để xác minh thông tin nhận biết khách hàng là tổ chức; quy định các biện pháp áp dụng tương ứng với mức độ rủi ro về rửa tiền chưa đầy đủ; chưa quy định thời hạn áp dụng biện pháp trì hoãn giao dịch; chưa có quy định hướng dẫn về cách thức giao tiếp với khách hàng thực hiện giao dịch đáng ngờ.

Không chỉ vậy, Công ty SJC cũng vi phạm về lập hoặc thay thế và phát hành một số hóa đơn bán hàng nhưng không có mã của Cơ quan thuế; chưa thực hiện các thủ tục xử lý hóa đơn sai sót đối với một số hóa đơn.

Công ty cũng vi phạm về hạch toán khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho vào giá vốn hàng bán, dẫn đến thiếu thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp, làm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, không ghi đầy đủ thông tin hoặc thông tin có thể chưa chính xác về số CMTND/CCCD của một số khách hàng.

NHNN cho biết, ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, cơ quan này đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại Công ty SJC sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.

Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty SJC về các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng và hoạt động phòng, chống rửa tiền với tổng số tiền phạt là 2,14 tỷ đồng.

Do đó, Thanh tra NHNN yêu cầu chấn chỉnh Công ty SJC trong việc chấp hành chưa nghiêm túc quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót.

“Yêu cầu Công ty SJC chấm dứt ngay hành vi vi phạm hành chính về chấp hành chế độ thông tin báo cáo; nghiêm túc chấp hành đúng chế độ thông tin báo cáo và số liệu báo cáo NHNN trong hoạt động kinh doanh vàng.

Yêu cầu Công ty SJC chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính về hoạt động phòng, chống rửa tiền; nghiêm túc chấp hành các quy định liên quan đến hoạt động phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt; kịp thời khắc phục, chỉnh sửa các vi phạm, thiếu sót” kết luận nhấn mạnh.

Thanh tra NHNN cũng kiến nghị doanh nghiệp nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật về thuế; kịp thời khắc phục, chỉnh sửa các vi phạm, thiếu sót.