Cuộc đua nghìn tỷ mở rộng cao tốc Bắc – Nam: Ai sẽ là người bứt phá dẫn đầu?

Mở rộng không chỉ là nhu cầu, mà là mệnh lệnh phát triển

Trong những năm qua, các tuyến cao tốc mới đưa vào khai thác đã trở thành "huyết mạch" phát triển, góp phần bứt phá kinh tế - xã hội, kết nối vùng miền, bảo đảm quốc phòng, an ninh và từng bước kéo giảm tai nạn giao thông.

Tuy nhiên, đằng sau những thành quả ấy vẫn còn tồn tại không ít nỗi lo: Nhiều tuyến cao tốc chỉ được đầu tư quy mô 2 làn xe, thiếu dải phân cách giữa, dải dừng xe khẩn cấp không liên tục, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn và ùn tắc khi có sự cố xảy ra.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại cuộc họp với các bộ, ngành, cơ quan liên quan để tiếp tục giải quyết các khó khăn, vướng mắc, giải quyết các đề xuất, kiến nghị để thúc đẩy các dự án cao tốc.

Nhận diện rõ những điểm nghẽn đó, Thủ tướng Chính phủ đã xác định việc mở rộng các đoạn cao tốc Bắc – Nam phía Đông theo quy hoạch hoàn chỉnh là nhiệm vụ cấp bách và không thể chậm trễ. Hưởng ứng tinh thần chỉ đạo quyết liệt ấy, cuối tháng 3/2025, Bộ Xây dựng đã trình Thủ tướng đề xuất mở rộng khoảng 1.144 km cao tốc, với tổng mức đầu tư dự kiến lên tới 152.135 tỷ đồng, theo hình thức đầu tư công, thể hiện rõ quyết tâm mạnh mẽ để từng km cao tốc thực sự mang đúng tầm vóc “cao tốc”, an toàn và hiện đại.

Hưởng ứng chủ trương lớn từ Chính phủ và được tiếp thêm động lực từ tinh thần cải cách, phát triển hạ tầng chiến lược mà Nghị quyết 68-NQ/TW thổi bùng lên, nhiều nhà đầu tư lớn trong nước đã nhanh chóng nhập cuộc, mạnh dạn đề xuất được tham gia mở rộng các đoạn cao tốc Bắc – Nam từ 4 làn xe hạn chế lên 6 làn xe, không chỉ bằng trách nhiệm, mà còn bằng khát vọng đồng hành kiến tạo đất nước.

Những chiến binh trên trục 'xương sống' quốc gia

Tập đoàn Đèo Cả, biểu tượng tiên phong trong làn sóng đầu tư hạ tầng giao thông tư nhân tại Việt Nam một lần nữa khẳng định vị thế khi mạnh mẽ "nổ phát súng đầu tiên" đề xuất mở rộng toàn tuyến cao tốc Bắc – Nam. Không chỉ là người mở màn, Đèo Cả còn cho thấy tầm nhìn chiến lược và khát vọng dẫn dắt khi đưa ra phương án chia dự án thành 3 hoặc 7 phần, tổng mức đầu tư khoảng 180 nghìn tỷ đồng, trong đó nhà đầu tư tự thu xếp hơn 90% vốn. Đèo Cả cam kết hoàn thiện đề xuất dự án trong năm 2027 – 2028 và chịu toàn bộ chi phí nếu không được phê duyệt.

Từ những công trình mang tính kỳ tích như hầm xuyên núi, vượt biển, đến những tuyến cao tốc huyết mạch miền Trung, Đèo Cả không chỉ khẳng định năng lực thi công, mà còn cho thấy tư duy chiến lược của một nhà phát triển hạ tầng thực thụ.

Đã có 4 nhà đầu tư tư nhân trong nước đã chính thức nhập cuộc, tạo thế và lực mới cho hạ tầng quốc gia.

Sau Đèo Cả, Sơn Hải - doanh nghiệp gắn liền với danh tiếng “làm đường không hằn vết lún” cũng bước vào sân chơi đầu tư với đề xuất mở rộng 263 km cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ Hoài Nhơn đến Nha Trang bằng 100% vốn tự có và huy động hợp pháp, cam kết xây dựng trong 24 tháng và bảo hành 10 năm. Đáng chú ý, Sơn Hải kiến nghị được giao làm nhà đầu tư chính theo phương thức PPP và đề xuất tăng thời gian thu phí hoàn vốn lên tối đa 25 năm, thể hiện tầm nhìn dài hạn và cam kết bền vững về hiệu quả tài chính.

Cuộc đua mở rộng tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông ngày càng trở nên sôi động, khi Vidifi chính thức nhập cuộc, trở thành doanh nghiệp xây dựng thứ ba sau Đèo Cả và Sơn Hải bày tỏ quyết tâm “chiếm suất” nhà đầu tư. Với đề xuất đầu tư khoảng 300 km cao tốc tại khu vực phía Bắc, tổng vốn lên tới 45.375 tỷ đồng theo phương thức PPP, Vidifi không chỉ thể hiện tham vọng lớn mà còn cam kết mạnh mẽ: Không cần vốn ngân sách, chủ động thu xếp tài chính cùng SCIC và sự hậu thuẫn từ các cổ đông lớn như VDB, Vietcombank. Những cam kết ấy cho thấy quyết tâm đồng hành cùng Chính phủ hiện thực hóa giấc mơ hạ tầng, đẩy nhanh kết nối vùng, mở lối cho phát triển kinh tế bền vững.

Gần nhất, ngày 6/6, Công ty Phương Thành chính thức nhập cuộc, thổi thêm sức nóng vào “đường đua” mở rộng cao tốc Bắc – Nam. Dù mới xuất hiện trong danh sách đề xuất, nhưng Phương Thành từ lâu đã là cái tên quen thuộc trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, khi ghi dấu ấn tại hàng trăm km cao tốc trọng điểm trên cả nước.

Lần này, Phương Thành mạnh dạn đề xuất đầu tư 203 km cao tốc (đoạn Phan Thiết – Dầu Giây và Vũng Áng – Bùng – Vạn Ninh) theo hình thức PPP, tổng vốn hơn 20.327 tỷ đồng, và đặc biệt không cần đến vốn ngân sách. Với kinh nghiệm thi công gần 400 km cao tốc cùng nguồn lực tài chính vững vàng từ hợp tác chiến lược với Vietinbank, Phương Thành đang chứng tỏ quyết tâm và tiềm lực để góp sức vào giấc mơ cao tốc Bắc – Nam hiện đại, đồng bộ.

Nếu được triển khai bài bản và chọn lọc, đây hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu cho hợp tác công – tư thế hệ mới: Bền vững, đồng hành và cùng kiến tạo giá trị.

Kỷ nguyên mới của hạ tầng Việt

Chỉ trong thời gian ngắn tính đến ngày 6/6, đã có 4 nhà đầu tư tư nhân trong nước đã chính thức nhập cuộc, đề xuất đầu tư mở rộng tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông theo phương thức PPP. Đó là những cái tên đã và đang để lại dấu ấn rõ nét trên bản đồ hạ tầng Việt Nam: Tập đoàn Đèo Cả, Tập đoàn Sơn Hải, Công ty VIDIFI và Công ty Phương Thành.

Đáng chú ý, cả 4 doanh nghiệp đều không phải là những “tay chơi mới” tay không bắt giặc. Họ là những tập đoàn có thực lực tài chính, bề dày thi công hàng trăm kilomet cao tốc, và quan trọng hơn hết là tinh thần dấn thân, sẵn sàng cam kết đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng mà không trông chờ vào vốn ngân sách.

Sự tham gia đồng loạt của các “ông lớn” tư nhân này đang thổi một luồng sinh khí mới vào không gian vốn được xem là địa hạt quen thuộc của những doanh nghiệp nhà nước hay các nhà đầu tư tài chính đơn thuần. Cuộc đua PPP trong lĩnh vực hạ tầng giao thông giờ đây không còn là “cuộc chơi” của riêng ai, mà đang mở ra một sân khấu lớn, nơi các tập đoàn tư nhân bản lĩnh bước lên và chủ động định hình tương lai hạ tầng quốc gia.

Đây không chỉ là tín hiệu đáng mừng, mà còn là cú hích mang tính chiến lược. Trong bối cảnh ngân sách còn nhiều áp lực, việc thu hút vốn tư nhân không chỉ là giải pháp tình thế, mà phải được coi là một bước ngoặt tư duy, một hành trình tái thiết cấu trúc đầu tư công bằng niềm tin, minh bạch và chia sẻ rủi ro hợp lý.

Tuy nhiên, "đường dài mới biết ngựa hay". Chặng đường phía trước đòi hỏi sự tỉnh táo trong chọn mặt gửi vàng. Bởi PPP không chỉ là chuyện vốn, mà còn là câu chuyện của tâm huyết, kỷ luật, uy tín và cam kết. Nhà đầu tư đúng nghĩa là người dám nghĩ lớn nhưng cũng hành động kỷ cương, lấy hiệu quả và chất lượng làm chuẩn mực, không phải kẻ đến rồi đi, để lại những công trình dang dở hay gánh nặng ngân sách về sau.

Nếu được triển khai bài bản và chọn lọc, đây hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu cho hợp tác công – tư thế hệ mới: Bền vững, đồng hành và cùng kiến tạo giá trị. Đó cũng là cách chúng ta từng bước hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030 có 5.000 km đường cao tốc – một nền tảng chiến lược không chỉ để nối liền vùng miền, mà còn nâng tầm năng lực cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên kinh tế số và hội nhập sâu rộng.

Cao tốc không chỉ là con đường nhựa, mà là hành lang phát triển, là dòng chảy của đầu tư, du lịch, thương mại và cơ hội. Và hành trình mở rộng cao tốc Bắc – Nam hôm nay có thể chính là phép thử lớn cho niềm tin vào sự đồng hành giữa Nhà nước và tư nhân để kiến tạo một Việt Nam bứt phá, hiện đại và tự tin hơn trên bản đồ hạ tầng thế giới.