Trong bối cảnh nhu cầu đầu tư hạ tầng ngày càng lớn, việc tính đến phương án thu phí các tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư được xem là một bước đi tất yếu. Đề án vừa được Bộ Xây dựng phê duyệt đã chính thức xác lập cơ chế thu phí đối với 13 tuyến cao tốc mới, kỳ vọng mang về nguồn thu gần 2.500 tỷ đồng mỗi năm cho ngân sách.
Danh sách 13 cao tốc sắp thu phí, dự kiến thu 2.500 tỷ đồng mỗi năm
Việc thu phí 13 tuyến cao tốc mới dự kiến tạo thêm nguồn lực đầu tư và thúc đẩy kết nối hạ tầng trên cả nước

Các tuyến đường nằm trong diện thu phí đều là dự án đầu tư công, dự kiến hoàn thành trong năm 2025 và sẽ bắt đầu thu phí ngay khi đi vào vận hành. Thời gian áp dụng thu phí là 7 năm, sau đó cơ quan chức năng sẽ xem xét các phương án khai thác tiếp theo. Cục Đường bộ Việt Nam được giao nhiệm vụ tổ chức triển khai thu phí, quản lý dòng tiền và giám sát toàn bộ quá trình.

Danh sách 13 tuyến cao tốc được nhắc đến trải dài từ Bắc vào Nam, bao gồm các đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ, Hòa Liên - Túy Loan, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang, Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau. Đây là những tuyến có vai trò quan trọng trong việc kết nối các trung tâm kinh tế, tạo nền tảng cho phát triển vùng và quốc gia.

Căn cứ theo Nghị định 130/2024, mức phí được chia làm hai khung dựa trên tiêu chuẩn kỹ thuật của từng tuyến. Những tuyến đạt chuẩn 4 làn xe, có làn dừng khẩn cấp liên tục sẽ áp dụng mức 1.300 đồng/PCU/km. Ngược lại, với các tuyến đầu tư trước khi Luật Đường bộ có hiệu lực và chưa đáp ứng đầy đủ về làn dừng khẩn cấp, mức phí áp dụng sẽ là 900 đồng/PCU/km.

Dự kiến, sau khi trừ đi chi phí vận hành, nguồn thu ròng hàng năm từ việc thu phí sẽ đạt khoảng 2.500 tỷ đồng. Toàn bộ số tiền này sẽ được tái đầu tư trở lại cho hệ thống giao thông đường bộ để giảm dần áp lực lên ngân sách Nhà nước vốn đang chịu nhiều gánh nặng.

Cục Đường bộ Việt Nam sẽ là đơn vị chủ trì thực hiện thu phí, quản lý dòng tiền, nộp ngân sách, đồng thời tổ chức giám sát toàn bộ quá trình để đảm bảo việc thu nộp và quyết toán được thực hiện đúng quy định, công khai và minh bạch. Các khu quản lý đường bộ sẽ phối hợp kiểm tra, rà soát, đảm bảo thu đúng, thu đủ và không để thất thoát nguồn thu.

Việc triển khai đồng bộ cơ chế này không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là phép thử cho năng lực tổ chức, điều hành của các cơ quan chức năng. Trong điều kiện nền kinh tế đang phục hồi sau nhiều biến động, việc thu phí phải vừa đạt hiệu quả tài chính, vừa không tạo thêm gánh nặng cho người dân và doanh nghiệp.

Trước đó, Bộ Xây dựng từng phê duyệt đề án thu phí với 5 tuyến cao tốc khác thuộc trục Bắc - Nam phía Đông như: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây. Trong đó, chỉ tuyến Phan Thiết - Dầu Giây đủ điều kiện áp dụng mức phí 1.300 đồng/km. Các tuyến còn lại do chưa có làn dừng khẩn cấp liên tục nên chỉ áp dụng mức thấp hơn.

Hiện cả nước có 29 tuyến cao tốc do Nhà nước quản lý. Việc thu phí 13 tuyến cao tốc mới không chỉ giúp tăng thêm nguồn tiền để đầu tư cho giao thông, mà còn góp phần hoàn thiện cách quản lý và sử dụng tài sản công một cách rõ ràng, hiệu quả hơn. Đây được xem là bước quan trọng để phát triển hệ thống cao tốc đồng bộ, từ đó thúc đẩy kinh tế và tăng cường kết nối giữa các vùng trong cả nước.