EVN tăng giá điện mở khóa thị trường nghìn tỷ: Cổ phiếu năng lượng nào sẵn sàng bùng nổ?

Ngày 9/5/2025, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chính thức điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân tăng thêm 4,8%, từ 2.103,11 đồng/kWh lên 2.204,06 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT), tương đương tăng hơn 100,94 đồng/kWh. Đây là lần tăng thứ tư kể từ năm 2023 và được thực hiện trong khuôn khổ Nghị định số 72/2025/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 28/3/2025, cho phép EVN được quyền điều chỉnh giá trong biên độ 2–5% khi chi phí đầu vào tăng. Diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế đang cần bứt tốc để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP tối thiểu 8% năm 2025, động thái này không chỉ giúp EVN thu hẹp lỗ lũy kế kéo dài, mà còn mở ra chu kỳ đầu tư mới cho toàn bộ thị trường điện và tái cấu trúc giá trị các cổ phiếu năng lượng trên sàn.

Tăng giá điện từ ngày 10/5/2025: Người dân phải trả thêm bao nhiêu tiền mỗi tháng. Nguồn: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Áp lực sản lượng và kỳ vọng từ cơ chế mới

Theo Bộ Công Thương, sản lượng điện cần thiết để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là 347 tỷ kWh, tăng 12% so với năm 2024. Quy hoạch điện VIII điều chỉnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 15/4/2025 đặt mục tiêu sản lượng năm 2030 đạt từ 624–650 tỷ kWh, tương ứng mức tăng gần gấp đôi chỉ trong vòng 5 năm. Để hiện thực hóa mục tiêu này, tổng công suất hệ thống điện phải mở rộng lên mức 183–236 GW, cao hơn 122–187% so với quy mô hiện nay.

Tổng sản lượng điện toàn hệ thống giai đoạn 2017–2025F và tốc độ tăng trưởng so với cùng kỳ. Nguồn: Bộ Công thương, PSI, Mirae Asset Việt Nam.

Tổng vốn đầu tư cần thiết trong giai đoạn 2026–2030 được ước tính ở mức 136 tỷ USD, bao gồm 118 tỷ USD dành cho phát triển nguồn và 18 tỷ USD cho lưới điện. Tuy nhiên, tỷ trọng vốn Nhà nước trong cấu phần này là rất nhỏ, vì vậy phần lớn gánh nặng đầu tư sẽ đặt lên vai khu vực tư nhân. Điều kiện tiên quyết để thu hút dòng vốn tư nhân là một cơ chế giá điện đủ hấp dẫn, phản ánh đúng chi phí và ổn định về pháp lý.

Ông Nguyễn Tiến Thỏa – nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) – cho rằng: “Giá điện hiện chưa phản ánh đúng – đủ chi phí, còn mang nặng vai trò an sinh xã hội. Nếu tiếp tục mua cao bán thấp, EVN sẽ không đủ năng lực tái đầu tư và ngành điện sẽ mất cân đối dài hạn". Thêm vào đó, dự báo tháng 3/2025 của NOAA cho thấy xác suất xảy ra hiện tượng La Niña đang tăng cao, làm gia tăng nguy cơ thiếu hụt nguồn cung từ thủy điện vốn đang chiếm khoảng 30% tổng sản lượng toàn hệ thống.

Năng lượng tái tạo: Đích đến của dòng vốn mới

Theo định hướng trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, tỷ trọng năng lượng tái tạo sẽ chiếm 40–47% tổng công suất đến năm 2030, tăng mạnh từ mức 26% hiện tại. Trong đó, công suất điện mặt trời sẽ tăng từ 7.800MW hiện nay lên 18.400–28.000MW, còn công suất điện gió sẽ mở rộng từ 4.000MW lên khoảng 4.800–6.800MW. Những điều chỉnh này cho thấy định hướng chính sách rõ ràng, đồng thời đặt nền tảng cho các doanh nghiệp sở hữu tài sản tái tạo sẵn có bước vào chu kỳ tăng trưởng lợi nhuận mới.

Cơ cấu nguồn điện và mức tăng công suất toàn hệ thống theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đến năm 2030. Nguồn: Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, VNDIRECT RESEARCH (04/2025).

REE – Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh – đang vận hành hệ thống điện mặt trời áp mái tại các khu công nghiệp miền Nam, với mô hình thu phí thuê hệ thống và bán điện trực tiếp thông qua các hợp đồng dài hạn. HDG – Tập đoàn Hà Đô – có hai cụm điện gió lớn tại Bình Thuận và Quảng Trị với tổng công suất hàng trăm MW. GEG – Công ty Cổ phần Điện Gia Lai – phát triển mô hình hybrid điện mặt trời kết hợp thủy điện nhỏ, tận dụng linh hoạt các điều kiện thời tiết theo mùa. PC1 – Công ty Cổ phần Xây lắp điện 1 – nổi bật với vai trò kép vừa là nhà đầu tư vừa là tổng thầu EPC trong lĩnh vực điện gió và trạm truyền tải.

Theo ông Nguyễn Ngọc Hải – chuyên gia phân tích tại Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT – “Đây là nhóm cổ phiếu sở hữu tài sản vận hành ổn định, vị thế thị trường rõ ràng và đang nằm đúng hướng ưu tiên của chính sách". Ngoài lợi thế chính sách, báo cáo ngành điện của Mirae Asset Việt Nam cho biết lợi suất cổ tức tiềm năng của nhóm cổ phiếu điện có thể lên tới 9,9% trong năm nay – cao nhất trong toàn bộ nhóm ngành hạ tầng.

Diễn biến giá cổ phiếu ngành điện và tiềm năng cổ tức đến 9,9% trong bối cảnh điều chỉnh thị trường. Nguồn: Mirae Asset Việt Nam.

Điện khí và LNG: Trụ cột mới trong cơ cấu nguồn

Bên cạnh năng lượng tái tạo, điện khí – đặc biệt là khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) – đang nổi lên như nguồn điện nền thay thế vai trò truyền thống của điện than. Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, tỷ trọng điện khí trong cơ cấu phát điện sẽ tăng từ 10,5% hiện nay lên khoảng 16–18% vào năm 2030. Điều này mở ra không gian tăng trưởng lớn cho các doanh nghiệp đã đầu tư sớm vào hạ tầng điện khí.

Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam – CTCP (POW) đang dẫn đầu với tổ hợp Nhơn Trạch 3 và 4 có tổng công suất 1.500 MW, dự kiến đưa vào vận hành thương mại ngay trong năm nay. Đây là dự án điện LNG quy mô lớn đầu tiên tại Việt Nam có nhà đầu tư niêm yết trực tiếp trên thị trường chứng khoán. NT2 – Công ty Cổ phần Điện Nhơn Trạch 2 – cũng được hưởng lợi nhờ nằm trong hệ sinh thái khí tại Đông Nam Bộ.

Theo báo cáo của Mirae Asset, giá khí nội địa trung bình năm 2024 dao động quanh mức 9,5 USD/MMBTU, trong khi LNG nhập khẩu từ châu Á chỉ còn 11,7 USD/MMBTU – giảm khoảng 13% so với năm 2023. Chênh lệch chi phí nhiên liệu này đang tạo ra biên lợi nhuận thuận lợi hơn cho các nhà máy điện khí.

Giá điện tăng – Khởi đầu cho một thị trường điện mới

Việc EVN tăng giá bán lẻ điện bình quân thêm 4,8% từ ngày 9/5/2025 là động thái chính sách quan trọng đánh dấu khởi đầu cho tiến trình tách bạch giữa giá thương mại và giá chính sách. Theo ông Nguyễn Tiến Thỏa – nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá – “Ba điểm nghẽn lớn nhất trong cơ chế giá điện hiện nay là chưa phản ánh đúng chi phí, mang tính đa mục tiêu xã hội và duy trì cơ chế bù chéo kéo dài".

Không chỉ giúp EVN giảm bớt gánh nặng tài chính và lỗ lũy kế kéo dài từ năm 2021–2024, việc điều chỉnh giá còn củng cố kỳ vọng về một thị trường điện minh bạch, cạnh tranh và thu hút đầu tư hơn. Với hệ thống chính sách mới, trong đó Nghị định 57/2025/NĐ-CP cho phép các nhà máy NLTT thực hiện giao dịch điện trực tiếp thông qua DPPA và đơn giản hóa quy trình cấp phép – ngành điện đang bước vào một chu kỳ cải cách sâu rộng.

Đối với thị trường chứng khoán, đây là tín hiệu tích cực định hình lại cách tiếp cận đầu tư vào nhóm cổ phiếu năng lượng. REE, HDG, GEG, PC1 và POW là năm cái tên được đánh giá cao nhờ sở hữu tài sản vận hành sẵn có, định hướng trùng khớp với quy hoạch và khả năng hấp thụ vốn đầu tư lớn. Không chỉ nhờ giá điện tăng, mà quan trọng hơn, một hệ sinh thái đầu tư đang hình thành xung quanh chuyển dịch xanh, cải cách thị trường điện và cấu trúc giá minh bạch – đủ để nhóm cổ phiếu này trở thành động lực mới của thị trường trong năm 2025 và các năm tiếp theo.