Chia sẻ tại "Tổng quan thị trường bất động sản quý I/2025", mới đây, GS.TSKH. Đặng Hùng Võ - Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhận định, việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, huyện, tỉnh hiện nay là biểu hiện rõ ràng cho thấy Việt Nam đang quyết liệt thực hiện một chủ trương lớn của Đảng – chủ trương đã được nêu trong nghị quyết từ lâu nhưng chưa được triển khai thực chất, mạnh mẽ.

"Đây là lần đầu tiên chúng ta làm thực sự, dứt khoát. Không chỉ dừng lại ở việc thay đổi tên gọi hành chính hay tinh gọn bộ máy, mà mục tiêu xa hơn, sâu hơn là tái cấu trúc không gian phát triển kinh tế, hình thành các chuỗi giá trị kinh tế dựa trên địa kinh tế và địa hành chính", Giáo sư nhấn mạnh.

Ông cho rằng, mỗi đơn vị hành chính độc lập trước đây được thiết kế quy hoạch, phân bổ đầu tư dựa trên những định hướng riêng biệt. Khi sáp nhập, toàn bộ các quy hoạch đó cần được tổ chức lại để phù hợp với một thực thể lớn hơn, đồng thời tạo điều kiện kết nối nguồn lực hiệu quả hơn, từ dân cư, lao động, tài nguyên đến hạ tầng kinh tế.

Theo GS. Đặng Hùng Võ, bản chất sâu xa của việc tái tổ chức đơn vị hành chính chính là tái cấu trúc địa kinh tế - cách nhìn kinh tế gắn liền với không gian lãnh thổ, với mật độ tài nguyên và kết nối hạ tầng.

Giáo sư dẫn lại một nghiên cứu nổi tiếng của Ngân hàng Thế giới năm 2006 có tên “Tái định dạng địa kinh tế thế giới”. Đây là công trình được thực hiện bởi hơn 200 chuyên gia quốc tế, hiện đã có bản tiếng Việt tại Hà Nội.

"Nghiên cứu này cho thấy rõ, hiệu quả kinh tế không chỉ phụ thuộc vào sản lượng tại chỗ mà còn phụ thuộc vào khả năng kết nối với thị trường, chuỗi cung ứng, hạ tầng logistics. Và điều cản trở kết nối không chỉ là địa lý tự nhiên mà còn có thể đến từ văn hóa, dân tộc, tôn giáo…", ông phân tích.

Từ đó, GS. Đặng Hùng Võ đặt vấn đề: “Sáp nhập đơn vị hành chính chính là bước khởi đầu để xác lập lại vùng động lực mới, tổ chức lại không gian kinh tế. Trên cơ sở đó, chúng ta có thể quy hoạch hạ tầng liên kết, các cụm công nghiệp – đô thị – dịch vụ theo hướng tối ưu nhất cho phát triển dài hạn”.

Theo Giáo sư, bất động sản là lĩnh vực gần như “áp sát” với địa kinh tế. Từ đất đai, quy hoạch, định giá tài sản, tất cả đều gắn liền với sự thay đổi của không gian kinh tế.

Đặc biệt, quá trình sáp nhập các đơn vị hành chính sẽ tạo ra một lượng lớn bất động sản công dôi dư: Từ trụ sở ủy ban xã, huyện, đến đất công ích, công sở cũ không còn phù hợp với bộ máy tinh gọn. Đây là nguồn lực vô cùng lớn. Có thể dùng làm hạ tầng kinh tế như sân bay Long Thành, cao tốc Bắc – Nam, hoặc bán đấu giá, chuyển nhượng thông qua đấu thầu cho các tổ chức ngoài nhà nước để họ phát triển các dự án kinh tế.

"Tôi đề xuất nên thành lập một Ủy ban quốc gia chuyên trách xử lý quỹ đất công này, không để lãng phí”, ông cho hay.

Giáo sư nhấn mạnh, nếu thực hiện minh bạch, công khai, quỹ đất công này không chỉ tạo mặt bằng mới cho phát triển, mà còn góp phần tăng thu ngân sách, giảm gánh nặng đầu tư công và đặc biệt tạo đòn bẩy cho thị trường bất động sản trong trung và dài hạn.

Chia sẻ về quy mô cuộc sáp nhập lần này, GS. Đặng Hùng Võ lưu ý: Cả nước còn 34 tỉnh, thành phố (gồm 6 thành phố thuộc trung ương và 28 tỉnh) sau sắp xếp đơn vị hành chính, theo Nghị quyết của Quốc hội. Khoảng 1/3 số xã sẽ được sáp nhập; nhiều huyện có thể bị xóa bỏ hoặc hợp nhất. Từ 1/7 bộ máy chính quyền cấp tỉnh và xã sau sắp xếp đơn vị hành chính sẽ chính thức hoạt động.

Đây là một quá trình tái cấu trúc hành chính sâu rộng nhất từ trước đến nay, không đơn thuần là cắt – nhập mà là tái thiết kế lại toàn bộ không gian tổ chức lãnh thổ, từ đó dẫn đến thay đổi cách phân bổ nguồn lực, tổ chức sản xuất, đầu tư phát triển.

“Đây là lúc để chúng ta nhìn lại toàn bộ bản đồ phát triển: Nơi nào cần phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nơi nào trở thành trung tâm công nghiệp, nơi nào làm logistics hay đô thị du lịch. Khi quy hoạch không còn ràng buộc bởi ranh giới hành chính nhỏ lẻ, Việt Nam sẽ tạo ra được những vùng phát triển chiến lược đúng nghĩa”, ông khẳng định.