Trong phiên thảo luận về kinh tế - xã hội tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV diễn ra sáng 18/6, đại biểu Nguyễn Hải Nam (đoàn Thừa Thiên Huế) nhấn mạnh, để đưa Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình (hiện khoảng 5.000 USD/người/năm) và tiến tới mức thu nhập cao (13.000 USD/người/năm), cần học hỏi mô hình phát triển thành công của các quốc gia Đông Bắc Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan.

Những quốc gia này đã chứng minh tăng trưởng 2 con số là khả thi nếu có chiến lược đúng đắn và quyết tâm mạnh mẽ. Đại biểu đề xuất 6 vấn đề trọng tâm cần thực hiện.

Thứ nhất, tăng mạnh đầu tư, đặc biệt từ khu vực tư nhân và thị trường vốn. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao, Việt Nam cần duy trì tỷ lệ đầu tư toàn xã hội ở mức tối thiểu 38% GDP, tương đương khoảng 180 tỷ USD. Điều này đòi hỏi sự huy động mạnh mẽ từ cả khu vực tư nhân và khu vực nhà nước.

Trong đó, vai trò của thị trường thị trường vốn, thị trường chứng khoán là rất quan trọng. Với quy mô kinh tế đã đạt 470 tỷ USD, Việt Nam cần tạo điều kiện để thành lập thêm các công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư, từ đó phát triển các dòng vốn dài hạn hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân, khởi nghiệp và các ngành đổi mới sáng tạo - đúng định hướng Nghị quyết 68.

Các quỹ này cũng có thể đầu tư vào các lĩnh vực rủi ro cao như công nghệ, AI, hạ tầng giao thông, đường vành đai, đường sắt cao tốc... nhằm phát triển đô thị và kinh tế lan tỏa. Ngoài ra, ông Nam lưu ý cần khơi thông thị trường trái phiếu doanh nghiệp và ổn định khung pháp lý, tránh tình trạng 2 năm ban hành 3 nghị định, gây bất ổn tâm lý nhà đầu tư.

Hiến kế tăng thu nhập người Việt lên 13.000 USD/năm, ĐBQH Nguyễn Hải Nam đặt kỳ vọng vào thị trường chứng khoán
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Nam, đoàn Thừa Thiên Huế

Thứ hai, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chú trọng kỹ năng số và AI. Theo đánh giá của các chuyên gia, năm 2024 chỉ có khoảng 26% lực lượng lao động Việt Nam đạt trình độ trung cấp. Chất lượng đào tạo còn hạn chế, đặc biệt trong kỹ năng mềm và kỹ năng số - vốn là những yêu cầu thiết yếu của các doanh nghiệp FDI trong các khu công nghiệp.

Ông đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo cần đổi mới mô hình đào tạo, tích hợp AI vào giáo dục phổ thông như cách Singapore đang triển khai trại hè và cuộc thi AI cho học sinh cấp 3. Bên cạnh đó, cần đánh giá lại mô hình đào tạo truyền thống kéo dài 4 - 6 năm trong các ngành như quản trị kinh doanh.

Đại biểu đặt vấn đề: “Liệu có cần thiết đào tạo một sinh viên quản trị kinh doanh tới 6 năm nếu đầu ra không đáp ứng được nhu cầu thực tế?”.

Thứ ba, tăng chi cho R&D, làm chủ công nghệ. Việt Nam cần nâng tỷ lệ đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) từ dưới 1% hiện nay lên ít nhất 2 - 3% GDP. Đây là điều kiện tiên quyết để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ về công nghệ.

Thứ tư, tập trung vào ngành công nghiệp mũi nhọn thay vì đầu tư dàn trải. Đại biểu Nam đề nghị học hỏi Nhật Bản, Hàn Quốc - những quốc gia đã chọn lọc 2 - 3 ngành công nghiệp chiến lược như điện tử, bán dẫn để đầu tư trọng điểm, thay vì trải đều nguồn lực. Cách làm này giúp tạo ra đột phá và định vị quốc gia trên bản đồ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ năm, phát triển ngành du lịch như một trụ cột kinh tế. Việt Nam mới đón khoảng 17 triệu khách quốc tế, trong khi Thái Lan đạt tới 35 triệu. Với lợi thế thiên nhiên và di sản như Huế, Vịnh Hạ Long, Việt Nam có thể phát triển các mô hình du lịch kết hợp chăm sóc sức khỏe, đặc biệt khai thác tiềm năng của các bệnh viện lớn như Bệnh viện Trung ương Huế.

Cuối cùng, đại biểu nhấn mạnh rằng phát triển kinh tế phải đi kèm với bảo vệ văn hóa, giữ gìn giá trị gia đình, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và phát triển đồng đều giữa các vùng miền. Tránh để tăng trưởng kinh tế quá nóng làm gia tăng bất bình đẳng hoặc suy giảm nền tảng xã hội.